№3 (149 ) наурыз
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту процесі оқу
жүктеу/скачать 3,61 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түркі қағанаты тұсындағы «Күлтегін», «Тоныкөк», «Білгеқаған» сынды жыр- дастандардағы батырлар елді сыртқы
- Г. МЕЛЬНИКОВА, учитель английского языка, школа-гимназия №10, г.Усть-Каменогорск
- А. ЕСЕНТАЕВА, методист, Г. КАКЕТАЕВА, заведующая ПЦК транспортно-механического цикла, М.РАХИМЖАНОВА
- (149) наурыз 2015 март
- Л. АЗИРБАЕВА, учитель русского языка и литературы средняя школа имени К. Дамитова, Катон-Карагайский район
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту процесі оқу қызметінің барлық түрлерінің нәтижелілігін оқу материалын меңгерудің процесуалды жағын және жеке тұлғалық қасиеттердің пайда болуын есепке алатын бағалаудың жаңа жүйесін енгізуді айқындайды. 3 №3 (149) наурыз 2015 март Е ліміз егемендікке қол жеткізіп, т ә у е л с і з д і к т і а л ғ а н д а Е л б а с ы м ы з Н.Ә. Назарбаев: «біз, еңселіні еңкейткен, тізеліні бүктірткен, аз елді көп еткен, көп елді көлдей етіп, шағын аумақты кейтіп, үлкен мемлекетке айналған елміз» - деп «Күлтегін» жырынан мысал келтірген еді. Ол «Тәуел- сіздікке қол жеткізу оңайлықпен келмегенін бәріміз де білеміз. Жоғарыда айтқанымыздай, сол жолда сүт бетінің қаймағындай қазақтың талай зиялы азаматтары мен қоғам қайрат- керлері, талай батырлар мен қаһармандар өз үлесін қосып, тарихта өшпес із қалдырды. Барлығының аңсағаны, көздегені ұлттық құндылықтарды сақтай отырып «Мәңгілік ел болу» мақсат-мүддесі еді. Бүгінде Елбасымыздың салиқалы саясатының нәтижесінде талай белес, талай асуларды еңсердік. Ол «Мәңгілік ел» идеясын елбасы Н.Ә.Назарбаевтың дәл жылқы жы- лында жария еткені елім, жерім дейтін әрбіре- уімізге үлкен сезімі, болашағы бар қуаныш
сыйлады. Мәңгі ат тұяғының дүбірі өшпеген сарқылмас кең байтақ қазақ даласында осы идея мәңгілік болсын лайым! Міне, енді ұстаз- дардың алдында үлкен жауапкершілігі мол міндет атқарылатын шаралар тұр. «Мәңгілік ел» идеясын болашақтың санасына жеткізетін осындай биік ұғымға тәрбиелеп бағыт беретін ең ауыр жүк қазақ тілі және әдебиет, Қазақстан тарихы, өзін-өзі тану пәндерінің мойындарына ерекше жүктеледі – деп ойлаймын. Жүктел- генде ауырлық деп ойламайық, бұл осы пән мұғалімдерінің міндеттерінің жоғары, маңызды, аса жауапты екендігін бірден-бір ұғындырады. Мәңгілік ел деген әр сабақта айтылатын құрғақ сөз емес, әр адамның ішкі жан дүниесі, болмысы, санасына айналу керек.Енді бабалар аңсаған арманды жүзеге асыру, оны ары қарай мәңгілікке ұластыру міндеті, әрбір саналы азаматтың үлкен жауапкершілігі. Мұны Қазақ елінің әр азаматы санасының сүзгісінен өткізіп, түйсіктің таразысына салып, «Елім» деп соққан жүрегімен қабылдап,
аянбай еңбек етуі тиіс. «Тәрбиенің кілті- кітапта» екені белгілі. Ұлттық рухани құндылық, рухани байлыққа әр халықтың тілі, діні, адамгершілік қасиеттері, ұлттық салт-дәстүрі, өнері, әдебиеті мен мәдениеті жатады. Әл- Фараби: «Адамға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас-жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» – деген сөзі ұрпаққа біліммен қоса адамгерішілік тәрбиесі қатар берілу керектігін ұғындырады. Әдебиет сабағында оқылатын әр көркем шығарма тілді шұрайлы, ойды көрікті етіп, біліміңе білім қосады. Бұған қоса, ұлттық менталитетті бойға сіңіруге мұрындық бола-ды. Сол менталитеттің уызын жас ұрпақтың бойына ғасырлар сынынан өткен бай салт-сана, әдет- ғұрпымыз, ән-күй, телегей-теңіз ауыз әдебиеті, жазба әдебиетіміз сіңірері, дарытары сөзсіз. Тарих ырғалып-жырғалуды, қиындықтан қорқып, кешеуілдетуді кешпейді. Сондықтан, өткенге салауат, еліміз енді тарих тасқынының астында қалмай, «ертең кім болатынымыздың» қамын жеуіміз керек. Ұлан-байтақ жер, материалдық байлықтың сол халыққа түпкілікті, мәңгі бұйыруы, ата-бабамыздың өсиетіне адал болудың ізгі жолынан айнымауға жеткізетін құдіретті күшті мойындауға, жүрекке сіңіруге байланысты. «Бүгінгі мұғалім – Мәңгілік ел идеясын жүзеге асырушы» болса, ал бүгінгі ұрпақ - осы идеяның жаршысы, бабалар аманатын орындап, болашақты болашаққа жалғаушы. Осы орайда «ұстазы жақсының ұстамы жақсы» дегендей ұрпақ тәрбиесі, еліміздің мәңгі жасауы мына біздің қолымызда. Сондықтан да жауапкершілігі аса зор «ұстаз» деген ұлағатты есімді аброймен алып жүру, заман талабына, әлемдік стандартқа сай білім мен тәрбие беру – менің парызым деп есептеймін. Марқұм әкем де 40 жылдан астам ұстаздық етіп, тіліміз бен әдебиетімізді ұрпақ санасына сіңіріп, біліммен сусындатып, тәлім мен тәрбие берген еді. Бүгінде әке ізін жалғап, мен де ұстаздық қызмет атқарып келем. Көзі тірісінде «өмір - жалған, бәріміз қонақпыз, біреу келер, біреу кетер.., артта мәңгі қалатын абыройлы еңбегің, жақсы атың, өшпес ізің, салауатты ұрпағың» деуші еді. Қарап отырсам, Мәңгіліктің де идеясы осында жатыр екен... Мәңгілік ел дегенді біз тар ұғымда түсінбеуіміз керек. Ол тек қана қазақ елі ғана емес көпұлтты Қазақстан мемлекетінің тыныштығы, бейбітшілігі, басқа алпауыт мемлекеттермен үзеңгілесе отырып әлемнің саяси картасында қалуы, әрі қарай өсуі, өнуі, өркендеуі. Қазіргі мұғалім өзінің әр сабағында эппиграф етіп осы асыл ұл қыздарымыздың өлең жолдарын, айтқан сөздерін әр шәкірттің санасына, сезіміне құя білуіміз керек. Демек, ұстаз әр оқушыны күнделікті сабағында: Жүректің түртіп құлағын,
Мазалап сан мың сұрағың. Кіммін мен? Қайтсем шіркін, Мәңгілік ел, Мәңгілік ел боламын!!! – деп ой тастау, сыни көзқарас қалыптастырып, мейлі басқа ұлт өкілі болса да Отанын жанындай жақсы көретін рухы биік, өресі жоғары, саналы азамат тәрбиелеу – «Мәңгілік ел болудың» маңызды қадамдары болып саналады.
И сследовательскую работу учитель может проводиться в разных формах. Это может быть личный дневник, исследование учебных ситуаций (case study), особенности преподавания своего предмета в школе и другие способы саморазвития и самообразования. Учителя английского языка города Усть- Каменогорска, прошедшие уровневые курсы в ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по ВКО, провели своё заседание на базе школы- гимназии №38 для того, чтобы разобраться, получили ли они новое название знакомого термина или есть существенные отличия, которые необходимо знать учителю, организующему свою профессиональную деятельность по-новому. В настоящее время для обозначения исследовательской работы учителя, прошедшие уровневые курсы, используется термин «Исследование в действии» - «Action Research». Миллс (2003) дает следующее определение action research как «любому систематическому и систематизированному исследованию учителя -практика, директора, заместителя директора, любого человека, вовлеченного в обучение-преподавание, собирающего или анализирующего информацию о том, как школа работает, как в ней организован процесс обучения и насколько высоки знания, получаемые учениками». Фолк и Блуменрайх (2005) добавляют «при исследовании в действии необходимо не просто исследовать свою практику, а исследовать как новое (технология/подход/ форма) влияет на дальнейшее планирование». Участники городского семинара отметили, что «исследование в действии» отличается от «традиционного» тем, что такое исследование проводится не ради теоретических исследований, а ради учеников, которые обучаются в школе в данное время, для описания позитивных изменений, происходящих благодаря критическим действиям определенных учителей. Поэтому первым шагом в процессе проведения исследования в действии является определение проблемы/ситуации в классе, которые необходимо изменить. Первый этап начинается с постановки вопросов о том, что происходит затем в классе. Организаторы семинара - Акенова Зауре Рахметуллиновна – методист городского отдела образования, Лабукова Ирина Юрьевна, Ливадина Ирина Борисовна, Еремеева Ольга Сергеевна - учителя английского языка школ города - для объяснения процесса исследования в действии использовали вариант циклической диаграммы Кеммиса и МакТаггарта (1988) в интерпретации Бумера и др. (1992 г.): План → Действие→ Наблюдение → Анализ → Оценка. Работая в группах, участники семинара показали, что на базе школы исследование в действии является процессом, позволяющим специалистам-практикам анализировать, размышлять и разрешать школьные проблемы. Данная форма исследования является не столько «в» и «про» образование, сколько «для» него. Г. МЕЛЬНИКОВА, учитель английского языка, школа-гимназия №10, г.Усть-Каменогорск
Н а сегодняшний день дуальная система подготовки – одна из самых эффективных форм подготовки профессионально-технических кадров в мире. Ее особенность заключается в том, что профессиональное обучение проводится большей частью не в учебном заведении, а на предприятиях. Это даст возможность студентам получить полную информацию о своей специальности. Международная научно-практическая онлайн конференция педагогических работников технического и профессионального образования по теме: «Актуальные вопросы внедрения дуальной системы обучения как фактора укрепления института социаль- ного партнерства в системе повышения квалификации руководящих и инженерно-педагогических работников технического и профессионального образования», прошедшая в марте 2015 года на базе КГКП «Электротехнический колледж» города Семей, сов- местно c АО «Национальный центр повышения квали- фикации «Өрлеу», с филиалом АО «НЦПК «Өрлеу» институтом повышения квалификации педагогических работников по ВКО, стала экспериментальной пло- щадкой по обмену и распространению инновационного педагогического опыта в системе повышения квалифи- кации педагогических работников организаций техни- ческого и профессионального образования. Участники международной конференции, объеди- нившей педагогов шести государств, получили вомож- ность обменяться мнениями об эффективных путях внедрения дуального обучения, обсудить вопросы модернизации системы технического и профессио- нального образования и внедрения системы дуально- го обучения в своей стране. От имени коллектива КГКП «Электротехничекий колледж» г. Семей выражаем благодарность за высо- кий уровень организации, креативность и актуальность сотрудникам филиала АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по ВКО.
4 №3 (149) наурыз 2015 март «Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны, яғни компьютерді оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор. Ақпараттық-компьютерлік технология ақпараттық құралдармен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарлама- ларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникативтік байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Өз жұмысымда ақпараттық-компьютерлік технологияны қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарына енгізіп, қолданамын. Маған ақпараттық технологиялар бірнеше мәселелерді шешуге көмектеседі, олар: - білім деңгейін арттыруға; - оқушылардың пәнге деген қызығушылығын оятуға; - уақытты үнемдеуге; - оқулықтан тыс, қосымша мәліметтер беруге. Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында материалды ұсынудың ең тиімді түрі - мультимедиялық презентациялар. Сабақтарда Power Point бағдарламасы арқылы жасалынған презентация- ларды пайдаланамын. Мысалы, бірінші курс оқушыларымен сөйлем түрлерін бекіту үшін интерактивті тақтаны қолданып, сабақты өткіздім. Интерактивті тақта топтағы барлық оқушы- лардың басты назарына айналуына байланысты орталықтан демонстрациялауға қолайлы жағдай туғызып, сабақты тартымды өткізуге ынталандырды. Қайталау кезеңінде мынадай слайдтарды жасап, оқушы- ларға тапсырмаларды орындаттым: 1. Тірек-сызбаны толтыру (слайд №2). 2. Сөйлем түрлерінің анықтамасы (слайд №3). 3. Тыныс белгілері (слайд №4). 4. Сөйлемдерді айтылуына байланысты анықтау(слайд №5). 5. Тыныс белгілерін дұрыс қою (слайд №6). 6. «Адасқан сөздер» (слайд №7). 7. Синтаксистік талдау (слайд №8). 8. Сөйлемдерді сұраулы сөйлем түрінде жазу (слайд №9). «Кондитер» мамандығы бойынша оқып жүрген топта интерактивті тақтаны қолданып, лексикалық тақырып бойын- ша «Ғылым жолында», ал грамматикалық тақырып бойынша «Жай септелу, тәуелдік септелу» атты сабақты өткіздім. Сабақтың барлық кезеңдері слайдтар арқылы жүргізілді. Оқушылар сабаққа белсене қатысты, барлық тапсырмаларды қызығушлықпен орындады. Сабақта аймақтық компоненті енгізу мақсатымен оқушыларға «Менің туған өлкем», «Біздің колледж», «Менің мамандығым» т.б. тақырыптар бойынша презентация- ларды жасатамын. Осындай тапсырмалар оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауға, тапқырлыққа, ізденушілікке тәрбиелейді, тілдерін дамытады, білім қорын молайтады, белсенділігін арттырады, шығармашылық қабілеттерін жетілдіреді. Заман талабына сай кәсіптік және техникалық білім саласында дуалдық оқыту жүйесінің элементтерін енгізуге аса зор көңіл бөлінеді. Оқу орынының студенттері теориялық білімдерін практикамен ұштастырып отырады. Өндірісте үлкен қызметкерлерімен нан өнімдерін барлық технологиялық процесстеріне қатысады. Осыған орай студенттердің сөйлеу мәдениеттері, қарым-қатынастары кәсіптік және адамгершілік деңгейде дамыған болу керек. Қазақ тілі сабағында тіл дамытуға сөйлей білу дағдыларын дамытуға көп көңіл бөлінеді. Келесі тақырыптарда «Менің өндірістік практикам», «Менің жұмыс орным», «Менің өндірістік тәлімгерім» сұхбаттар, презентация- лар дайындап, өткіземіз. Қазақ әдебиеті сабағында студенттердің өз бетімен жұмыс істей білу қабілеттерін дамыту мақсатымен, үйге алдын ала тапсырмалар беріліп, ақын-жазушылардың оқу бағдарламасында өтілмейтін, беймәлім ақпараттар дайындап, тапсырмаларын танымды ақпараттармен толықтырып, қызықты презентациялар дайындайды. Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында ақпараттық- компьютерлік технология құралдары оқушыларға жаңа ақпарат көздеріне жол ашады, жеке жұмыспен білім алудың нәтижелілігін, тиімділігін көтереді, кәсіби дағдыларды қабылдау және бекіту үшін мүмкіндіктер береді, оқытудың жаңа түрлері мен әдістерін жүзеге асыруға мүмкіндіктер ұсынады. Ақпараттық- компьютерлік технология оқушының ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамытады.
С ледовательно, современный урок должен стимулировать учебно- познавательную деятельность, развивать гибкость и нестандартность мышления, опираться на знания и опыт учащихся, способствовать развитию психических механизмов, лежащих в основе творческих способностей. Таксономия Бенжамина Блума, разработанная в 50-60 годы 20 века, и активные стратегии обучения позволяют не только разнообразить приёмы и методы, но и правильно выстроить обучение ученика для решения обозначенных выше задач. Приоритетное место на уроке литературы отводится тексту. Его читают, пересказывают, анализируют, трансформируют, интерпретируют, по нему дискутируют, наконец, сочиняют и.т.д. Текст, по словам М.М. Бахтина – «это сформулированная в пространстве и времени точка зрения на человека и мир». Ученик должен понять, осознать авторскую точку зрения. Как формировать читательскую грамотность? Для примера работы над текстом приведу один из уроков по сказке «Как ежик с медвежонком звёзды протирали» (5 класс). На стадии «Вызов» используется «Корзина идей» или «Дерево предсказаний». Ученикам предлагается несколько ключевых слов: ёжик, протирал, веточка, аккуратно, падала. Ребята должны предположить, о чём может быть данная сказка. После самостоятельного чтения сказки каждой группе предлагаются вопросы и задания по таксономии Блума. Уровень «Знание» и «Понимание»: расскажи, о чём эта сказка, назови главных героев, опиши героев сказки. Следующий уровень «Применение»: составь вопросы, подбери примеры. Например, вопрос уровня «Анализ» :Как вы думаете, почему неаккуратная работа медвежонка тоже приносила радость всем?», или найди лишнее слово: звезда, ветка, ведёрко, солнце. Задания уровня «Синтез»: предложить написать эссе «Почему работа ежика и медвежонка приносила людям радость?» При составлении вопросов ребятами можно обратить их внимание на разнообразие форм вопросов и заданий, позволяющих повысить читательскую компетенцию: перефразируй предложение, составь вопрос с несколькими вариантами ответа и т.д. Кроме таксономии Блума, существует множество приёмов и стратегий, позволяющие оптимизировать процесс формирования функционально грамотного человека. Концепт-карты, таблица «З.Х.У.», синквейн, инсерты, кластеры, верные- неверные утверждения и т.д. Стратегия «Шесть шляп» поможет на уроке по М.Лермонтову «Герой нашего времени» подготовиться к сочинению. Анализ образа Печорина, его человеческой сути через перечисление фактов (белая шляпа), эмоций, вызванных поступками главного героя у читателей (желтая шляпа), критику (чёрная шляпа), креативное решение (зелёная шляпа) и дополнение, анализ и оценку выступлений учащихся группой синей шляпы. Данная стратегия заставляет учащихся в сжатые сроки собрать доказательную базу, построить свою речь в соответствии с цветом шляпы, повторить и обобщить материал. Возможности ИКТ - ресурсов нельзя недооценивать. Учащимся можно дать опережающее задание: подготовить мультимедийную презентацию, виртуальную экскурсию по музеям, галереям участвовать в форуме по проблемам изученных тем. Кроме того, групповая, парная работа на уроке ведут к социализации личности, к накоплению опыта общения с разными людьми. В то же время организованная таким образом работа на уроке позволяет по-новому взглянуть на ученика, услышать его голос (мнение). Субъект-субъектные отношения между учителем и учеником провоцирует ребёнка к большей самостоятельности, ответственности, развитию когнитивных способностей, что позволит, в конечном итоге, поднять образование «с колен». Л. АЗИРБАЕВА, учитель русского языка и литературы средняя школа имени К. Дамитова, Катон-Карагайский район Подготовить людей, которые должны уметь ориентироваться в нестандартных ситуациях, адекватно реагировать на вызовы совре- жүктеу/скачать 3,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|