- Махамбет Өтемісұлы;
- Шернияз Жарылғасұлы;
- Жанақ Сағындықұлы;
- Шөже Қаржаубайұлы;
- Сүйінбай Аронұлы;
- “Зар заман поэзиясы” өкілдері:
- Дулат Бабатайұлы,
- Шортанбай Қанайұлы;
- Мұрат Мөңкеұлы.
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845.10.08-1904ж.) - Абай бойынша ғылым мен таным мақсаты:
- - Ақиқатты тану;
- - Пайдалы мен зиянды ажырата білу;
- - Адамды адам ету;
- - Әрдайым өлшемді, шаманы білу, сақтау.;
- - Ақыл-оймен Алланы, яғни Даналық - Махаббат - Әділетті тану.
Жас қартаймақ, жоқ тумақ, туған өлмек, Тағдыр жоқ өткен өмір қайта келмек, Басқан із, көрген қызық артта қалмақ, Бір құдайдан басқаның бәрі өзгермек. Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931). - Шығармалары: “Үш анық”, “Шежіре”, “Мұсылмандық шарты” және өлеңдері.
- Үш анық:
- - Сенім ақиқаты. Алланы тану және жанның өлмеуі;
- - Ғылым ақиқаты. Сезімдік қабылдау және рационалдық ойлау;
- - Жан ақиқаты – ұждан. Ұждан: ынсап, әділет, мейірім.
“Адамдағы: ынсап, әділет, мейірім – үшеуі қосылып ұждан деген ұғым шығады. Мұны орысша совесть деп атайды... Бұған нана алмаған адамның жүрегін еш бір ғылым, өнер, еш бір заң тазарта алмайды... Ұжданы сол жанның азығы екеніне ақылмен сынап істесе, оның жүрегін еш нәрсе қарайта алмайды.” – дейді Шәкәрім. - Мәшһүр Жүсіп Көпеев – мұрасы халық назарынан тыс құпияда ұзақ жылдар жасырын жатты. Тұңғиығы түпсіз тірлік – болмыстың түрлі –түрлі саласын салмақтап, оның нақылдары сан –қырлы философиялық тақырыптарды қамтиды.
- Мағжан Жұмабайұлы ойлау туралы: «Ойлау адам өмірінде аса қымбат орын алады. Ойлау болмаса, адам басқа жануар сықылды, заттарды, көріністерді құр жадында, есіне ғана алып, жат бір көрініс ұшыраса, оны шеше алмайтын, оған түсіне алмайтын бір жан иесі ғана болар еді. Келешекте не болтынын, тұрмысы қалай өзгеретінін білмейтін бір сағылаусыз соқыр болар еді. Адам ойлау арқасында ғана заңдардың, көріністердің, араларындағы байламды белгілеп, оларды бар қылған себептерді табады. Келешекте оларға ие болатынын ойлап шығарады. Келешекті болжай алады.
- Қысқасы ойлай білетін адам –шын мағынасында адам.»
|
