Органикалық заттар
|
Бейорганика-лық заттар
|
1. Ферменттер:
|
әрекеті
|
Хлоридтер, сульфаттар, фосфаттар, бикарбонаттар: натридің, калидің, кальцидің, магнидің.
|
- пепсин А
|
рН 1,5-2 ортада белок гидролизі
|
- гастриксин (пепсин С)
|
Оптимум әсері рН 3,2-3,5 ортады
|
- пепсин В (парапепсин немесе желатиназа)
|
Дәнекер ұлпа белоктарын ыдыратады
|
- реннин (пепсин Д немесе химозин)
|
Са++ иондарының қатысымен сүт казеиногенін казеинге айналдырады
|
- қарын липазасы
|
Эмульсияланған майларды (сүт май) глицерин мен май қышқлдарына ыдыратады
|
Қарын сөліндегі тұз қышқылының маңызы.
Тұз қышқылы:
1.Пепсиногенді пепсинге айналдырады
2.Айналасын қышқылдандырып пепсиннің әсерін күшейтеді
3.Белоктарды қопсытып жұмсартып, олардың ішіне фермент енуін жеңілдетеді
4.Микробтарды жояды( бактерицидтік әсер)
5.Қарынның моторикасын күшейтеді
6.Қарындағы астың 12 елі ішеке өтуіне септігін тигізеді
7.Сүтті ірітеді
8.Қарынмен ұйқы бездерінің сөл бөлінуін ретейді, гастрин мен секретин гормондардың бөлінуін күшейтеді
9.Энтерокиназа ферментінің әсерін күшейтеді
Он екі елі ішектегі ас қорыту. Ұйқы безі сөлінің құрамы мен қасиеттері.
12-елі ішектегі қоректік заттардың гидролизі ұйқы безі, ішек сөлдерінде болатын ферменттер мен өттің әсерінен жүреді.
Ұйқы безі сөлі түссіз сұйықтық.
Меншікті салмағы 1,007-1,009.
рН – 7,8-8,4 (сілтілік реакция бикарбонаттардың болуына байланысты).
Тәулігіне 1,5-2,0 л бөлінеді
Су-99% Құрғақ зат-1%
Органикалық заттар
|
Бейорганикалық заттар
|
Протеазалар – белоктарды ыдыратады
- Трипсиноген ішек энтерокиназа трипсин
Химотрипсиноген трипсин химотрипсин
Карбоксипептидаза (А,В)
Эластаза
Рибонуклеаза
|
Катиондар:
Na+, Ca 2+, K+, Mg2+
Аниондар:
Cl -, HCO3-, HPO4
|
2. Липаза – Са++ тұздарының қатысымен эмульсияланған майларды ыдыратады
|
|
3. Гидролитикалық ферменттер – көмірсуларды ди- және моносахаридтерге дейін гидролиздейді.
a-амилаза
мальтаза
лактаза
|
|
Шырышты заттар
|
|
Өттің құрамы мен қасиеттері, оның ас қорытудағы маңызы.
Өт бауырда үздіксіз түзіліп, 12-елі ішекке ас қорыту кезінде түседі. Ас қорытудан тыс уақытта өт қабында жиналады.
Өт қабы және бауыр өтін ажыратады. Бауырдан шыққан өт өт қабында жиналған өттен 5 есе сұйық.
Өт құрамы:Тәулігіне 500-1500 мл өт түзіледі.
рН: өт қабынан шыққан өт – 6,0-7,0
бауырдан шыққан өт – 7,3-8,0
Меншікті салмағы – 1,008-1,015
Су – 86,6-97,4%
Құрғақ қалдық: 4 % бауыр өтінде, 20 % өт қабында
Органикалық заттар
|
Бейорганикалық заттар
|
Өт пигменттері: билирубин, биливердин
Өт қышқылдары және олардың тұздары: таурохол – 20%, гликохол – 80%
Холестерин.
Муцин.
Май қышқылдары, липидтер.
|
Na+, Fe2+, Mg2+, K+, Ca2+, аниондар: Cl-, HCO3-.
|
Өттің ас қорытудағы маңызы:
Өт ұйқы безі сөліндегі ферменттердің, әсіресе липазаның әрекетін күшейтеді.
Майларды эмульсиялайды.
Май қышқылдары мен глицериннің мицеллалар түрінде сіңірілуіне ықпал етеді.
Тұз қышқылын бейтараптап, пепсиннің әсерін жояды.
Ішек қимылын күшейтеді.
Нәжістің қалыптасуына қатысады.
Майда еритін витаминдердің, холестриннің, кальций тұздарының сіңуін жеңілдетеді.
Бактериоцидтік әсер көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
