3-ші Дәріс – Тақырыбы: Топырақтың гранулометрлік және минералогиялық құрамы. Дәрістің мақсаты



бет4/6
Дата26.12.2023
өлшемі78 Kb.
#143438
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6
Екінші минералдардың тұрақтылығы: М.Джексон (Глазовская М.А., 1981) екінші минералдардың үгілуге және еруге шыдамдылығы жөнінен төмендегідей бөлген:
1. Гипс, галит, мирабилит т.б. тұздар,
2. Кальцит, арагонит, доломит.
3. Хлорит, нонтронит.
4. Иллит, мускавит, серицит.
5. Вермикулит.
6. Монтмориллонит, бейделлит.
7. Екінші диоктаэрикалық хлорит.
8. Аллофаны, каолинит, галлуазит.
9. Бемит, гиббсит.
10. Гематит, гетит, лимонит.
Саны өскен сайын шыдамдылығы артады.
Топырақтың механикалық құрамы
Топырақтың қатты минералдық бөлігі негізінен топырақ түзілу процестерінде әр түрлі өзгерістерге ұшыраған аналық жыныстардан тұрады. Аналық жыныстар топырақ түзу процесінде топырақ түзуші факторлардың әсерінен өсімдік тіршілігіне қажетті заттарға байыған, толтырылған ортаға айналады.
Топырақтың механикалық құрамы деп, оның көлемі жөнінен әр түрлі түйіршік бөлшектерден тұратынын айтады. Топырақ түйіршіктері неғұрлым майда болса, соғұрлым топырақтар балшықты-сазды келеді. Ал топырақ түйіршіктері ірілеу болған жағдайда ол құмдақ немесе құмды болады. Егер де топырақ құрамында майда түйіршіктер мен ірілеу түйіршіктер аралас кездессе, бұл топырақтар құм-балшықты топырақтар болып саналады. Әдетте, топырақ негізінен майда ұнтақталған түйіршіктерден тұратын болғандықтан, түйіршік көлемі оның диаметрінің ұзындығымен өлшенеді, ал диаметр ұзындығы мм-мен есептелінеді. Топырақтану саласындағы ірі ғалым профессор Н.А.Качинскийдің зерттеуі бойынша топырақ құрамындағы түйіршіктер өздерінің көлеміне қарай төмендегідей бөлінеді: диаметрі 3 мм-ден іріректері - тастар, 3 мм-ден 1 мм-ге дейін – қиыршық тастар, 1 мм-ден 0,5 мм-ге дейін ірі құм, 0,5 мм-ден 0,25 мм-ге дейін орташа құм, 0,25 мм-ден 0,05-ке дейін – майда құм, 0,05 мм-ден 0,01 мм-ге дейін ірі шаң, 0,01 мм-ден 0,005 мм-ге дейін орташа шаң, 0,005 мм-ден 0,001 мм-ге дейін майда шаң, ал диаметрі 0,001 мм-ден кішілеу - тозаң, 0,0001 мм-ден кішілері - коллоидтар.
Кесте--Топырақтарды механикалық құрамына байланысты топтастыру


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет