5. Биологиялық қауіпсіздік түсінігіне анықтама беріңіз. Биологиялық қауіпсіздік
Адам денсаулығына қауіп төндіретін биологиялық агенттерді тізімдеңіз. Олармен жұмыс жасау кезінде қолданылатын қауіпсіздік шараларын атаңыз
жүктеу/скачать 1,54 Mb.
|
| 40.Адам денсаулығына қауіп төндіретін биологиялық агенттерді тізімдеңіз. Олармен жұмыс жасау кезінде қолданылатын қауіпсіздік шараларын атаңыз.
Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 21 мамырдағы № 122-VII ҚРЗ бойынша Патогенді биологиялық агент – адамның, жануардың немесе өсімдіктің организмінде инфекциялық және (немесе) паразиттік процесті туғызуға қабілетті микроорганизмдер, биологиялық және өсімдік тектес улар (уыттар), гельминттер, нематодтар. • адам үшін патогенді микроорганизмдер (бактериялар, вирустар, хламидиоздар, риккетсиялар, саңырауқұлақтар), оның ішінде генетикалық түрлендірілгендер; • биологиялық текті улар (токсиндер), • сонымен қатар аталған агенттердің мазмұны бойынша күдікті далалық, клиникалық, бөлімді қоса алғанда кез келген объектілер мен материалдар 1. Патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу патогенді биологиялық агенттердің патогендігі және қауіптілік дәрежесі бойынша сыныптамасына негізделеді: 1) патогендігі I топ – адамдардың және (немесе) жануарлардың ӛлім (ӛлім-жітім) деңгейі жоғары аса қауіпті инфекциялық ауруларын туғызатын, инфекция жұқтырған организмнен сау организмге жеңіл таралатын, әдетте, оларға қатысты вакциналар және тиімді терапия құралдары жоқ патогенді биологиялық агенттер; 2) патогендігі II топ – адамдардың және (немесе) жануарлардың инфекциялық және (немесе) паразиттік ауруларын туғызатын, инфекция жұқтырған организмнен сау организмге жеңіл таралатын, оларға қатысты вакциналарды қоса алғанда, емдеу мен профилактиканың тиімді құралдары мен тәсілдері қолжетімді болатын патогенді биологиялық агенттер. Бұл топ: • аса қауіпті инфекциялық ауруларды; • инфекциялық және (немесе) паразиттік ауруларды туғызатын патогенді биологиялық агенттер болып бӛлінеді; 3) патогендігі III топ – адамдардың және (немесе) жануарлардың инфекциялық және (немесе) паразиттік ауруларын туғызатын не ӛсімдіктерге айтарлықтай зиян келтіруге қабілетті, инфекция жұқтырған организмнен сау организмге таралуы ең аз деп сипатталатын, оларға қатысты вакциналарды қоса алғанда, емдеу мен профилактиканың тиімді құралдары мен тәсілдері қолжетімді болатын патогенді биологиялық агенттер; 4) патогендігі IV топ – адамдардың және (немесе) жануарлардың инфекциялық және (немесе) паразиттік ауруларын туғызатын не ӛсімдіктерге зиян келтіруге қабілетті, әдетте, инфекция жұқтырған организмнен сау организмге таралмайтын, оларға қатысты вакциналарды қоса алғанда, емдеу мен профилактиканың тиімді құралдары мен тәсілдері қолжетімді болатын патогенді биологиялық агенттер. 2. Патогендігі ІІ топтағы патогенді биологиялық агенттер болып табылатын микроорганизмдердің аттенуацияланған (әлсіреген) штаммдары патогендігі ІІІ топтағы патогенді биологиялық агенттерге жатады. 3. Патогендігі ІІІ топтағы патогенді биологиялық агенттер болып табылатын микроорганизмдердің аттенуацияланған (әлсіреген) штаммдары патогендігі IV топтағы патогенді биологиялық агенттерге жатады. 4. Патогенді биологиялық агенттерді аса қауіпті инфекциялық аурулар туғызатындарға жатқызу ӛлшемшарттары және патогенді биологиялық агенттердің тізбесі олардың осы бапта кӛрсетілген патогендігі және қауіптілік дәрежесі бойынша сыныптамасы ескеріле отырып, сондай-ақ халықаралық ұйымдардың биологиялық қауіпсіздік саласындағы ұсынымдары, биологиялық тәуекелдерді бағалау нәтижелері ескеріле отырып қалыптастырылады.Патогендік биологиялық агенттермен (пба)жұмыс істеу ережелері: • Баклабораторияға түсетін барлық материалдар жұқтырған деп саналуы керек. • Зерттеуге арналған материалды зертханаға жеткізу арнайы контейнерлерде, бикстерде немесе тоңазытқыш сөмкелерде жүзеге асырылады; жеткізілетін сұйық материалы бар ыдыстар тасымалдау кезінде ішіндегісінің төгілуін болдырмайтын резеңке немесе пластмасса тығындармен жабылуы тиіс; ПБА бар ыдыстары бар контейнерлердің түбін адсорбциялаушы материалмен (дәке майлық, мата, мақта және т. б.) жабу керек; материалды шаруашылық сөмкелерде, чемодандарда, портфельдерде және басқа да жеке пайдаланылатын заттарда жеткізуге жол берілмейді. • Зерттеуге жеткізілген материалды қабылдау және сұрыптау сақтық шараларын сақтай отырып жүргізіледі; диагностикалық зертханалардың қызметкерлері маска мен резеңке қолғапты пайдалануы тиіс; ПБА бар ыдыстар дезинфекциялық ерітіндімен суланған көп қабатты дәке майлықпен жабылған науаға немесе науаға орналастырылады; зерттелетін материалға қол тигізуге тыйым салынады. • ПБА-мен жұмыс істеу кезінде апат болған жағдайда зертхана қызметкерлері оның басшысына хабарлауға және оның басшылығымен қолданыстағы нормативтік құжаттар мен санитарлық ережелерге сәйкес дезинфекциялық іс-шаралар жүргізуге міндетті. "ПАТОГЕНДІЛІГІ III-IV топтағы микроорганизмдермен және гельминттермен жұмыс істеу қауіпсіздігі" (СП 17-129 РБ 2000). • Тамшуырлау кезінде тек резеңке алмұрттарды немесе автоматты құрылғыларды пайдалану керек; зертханада ауызбен тамшуыруға қатаң тыйым салынады; • Жұмыс кезінде ПБА-мен байланысы бар барлық құралдар жанарғының жалынына жағылады немесе дезинфекциялық ерітіндісі бар ыдыстарға немесе кейіннен дезинфекциялау үшін арнайы ыдыстарға тасталады; пайдаланылған тамшуырлар арналарда ауа көпіршіктерінің пайда болуын болдырмай, дезинфекциялық ерітіндіге толығымен (тігінен) батырылады; дезинфекциялауға арналған ыдыстар таңбалануы тиіс • Зертхананың "жұқпалы" аймағынан ПБА қалдықтары, пайдаланылған ыдыс-аяқтар, қатты қалдықтар жабылатын ыдыстарға жиналып, автоклавқа берілуі немесе орнында дезинфекциялануы тиіс; ПБА мен дезинфекциялауға арналған пайдаланылған ыдыстарды тасымалдау кезінде инфекцияны болдырмайтын жабылатын ыдыстарда жүзеге асырылуы тиіс. • Қан ұйығыштары бар түтіктер мен құтылар тек дезинфекциялық ерітіндіні пайдалана отырып зарарсыздандырылады; қан ұйығыштары бар ыдыстарды дезинфекциялық ерітіндіге батырған кезде сақ болу керек; ыдысты анатомиялық пинцетпен оның бір браншасы аздап ішке кіретіндей етіп алады және оны ерітіндімен толық толтырылғанша көлбеу күйге батырады; ауа көпіршіктері дұрыс батырылған кезде пайда болмайды, сыйымдылық ол түбіне батады. Барлық ыдыстарды батырғаннан кейін пинцет зарарсыздандырылады; түтіктер мен құтылардан зарарсыздандырылмаған қан ұйығыштарын шайқау арқылы алып тастауға тыйым салынады. • Жұмыс аяқталғаннан кейін ПБА бар барлық объектілер қоймаларға (тоңазытқыштар, термостаттар, шкафтар) жиналуы тиіс; міндетті түрде үстелдердің жұмыс беттерін дезинфекциялау жүргізіледі; • ПБА-мен жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс үстелі дезинфекциялық ерітіндімен немесе 70 пайыз спиртпен өңделеді немесе ыстық факслмен фламбирленеді; • Ажа қалдықтары автоклавтау арқылы немесе дезинфекциялық ерітінділерге батыру арқылы жойылады, қажет болған жағдайда про сақтау үшін мөрленетін тоңазытқышта сақталады; егілген қоректік орталар (дақылдар) әдістемелерге сәйкес жағдайларда мөрленетін термостаттарға, тоңазытқыштарға, шкафтарға орналастырылады; • Зерттеудің жекелеген кезеңдері аяқталғаннан кейін персонал қолдарын 70% спирт ерітіндісімен немесе дезинфекциялаушымен өңдеп, қолдарын сабынмен жууға міндетті: жұмыс ауысымы аяқталғаннан кейін қолдарын өңдеп, жуып, арнайы киімдерін шешіп, қолдарын қайтадан жуу керек; жұмыс үй-жайларынан арнайы киіммен шығуға тыйым салынады. • Зертхананың "жұқпалы" аймағында: жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орындарында бекітілмеген жағындыларды немесе ПМБ бар ыдыстарды қалдыруға; сұйық инфекциялық материалды ыдыстың шетінен (пробирка, колба, құтыдан) құюға; жабық Гүлдерді ұстауға тыйым салынады. • Құрамында ПБА бар пайдаланылған материалды келесі күні қалдыруға және кәрізге тастауға тыйым салынады. • Кетер алдында барлық зертханалық үй-жайлардың (терезелер, терезелер, электр жабдықтары, сумен жабдықтау крандары) жай-күйін тексеру қажет, жұқтырған материалы бар термостаттар мен тоңазытқыштар мөрленеді. жүктеу/скачать 1,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|