50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»



Pdf көрінісі
бет18/25
Дата12.03.2017
өлшемі3,31 Mb.
#8895
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   25

Литература 
1. Плужникова, В.Н. Инклюзивное образование за рубежом [Текст] / В.Н. Плужнико-
ва – Омск: 2008. 
2. Шпинина, Ю.А. Инклюзивное образование в России [Текст] / Ю.А. Шпинина – М.: 
2008. 
3. Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-
2020 годы. – Астана, 2010. 
4. Концепция развития инклюзивного образования в Республике Казахстан. 
5. Программа «Уроки доброты». – Тольятти, 2007. 
6. Роджерс  К.  Что  значит  становиться  человеком?  Теории  личности  в  западноевро-
пейской и американской психологии / Сост. Д.Я. Кайгородский. – Самара, 1996. 
7. Свиридов В.В. Социальные функции культурного потенциала лиц с ограниченны-
ми возможностями [Электронный ресурс]: дис. канд. социол. наук. – М.: РГБ, 2006. 
8. Возжаева  Ф.С.  Реализация  комплексных  реабилитационных  программ  для  детей-
инвалидов // Социальное обеспечение. – 2005. – №18. 
 
 
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ИНКЛЮЗИВТІК БІЛІМ 
БЕРУДЕ ҚАЗАҚТЫҢ ҰЛТТЫҚ ОЙЫНДАРЫНЫҢ АТҚАРАР РӨЛІ 
 
Б.Б. Ахметова 
Ақшиман жалпы орта білім беру мектебі, Май ауданы 
 
Инклюзивті оқыту ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім 
беретін  мектептердегі  оқыту  үрдісін  сипаттауда  қолданылады.  Инклюзивті 
оқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, 
барлық  адамдарға  деген  теңдік  қатынасты  қамтамасыз  ету,  сонымен  бірге 
оқытудың  ерекше  қажеттілігі  бар  балаларға  арнайы  жағдай  қалыптастыру 
идеологиясы  жатыр.  Тәжірбие  көрсеткеніндей,  қатаң  білім  беру  жүйесінен 
балалардың  бір  бөлігі  шығып  қалады,  өйткені  қалыптасқан  жүйе  мұндай 
балалардың  даралық  қажеттілігін  қанағаттандыра  алмайды.  Инклюзивті 
бағыт  мұндай  балаларды  оқуда  жетістікке  жетуге  ықпал  етіп,  жақсы  өмір 
сүру мүмкіншілігін қалыптастырады. 
Инклюзивтік  білім  беру  барысында  мектепке  дейінгі  балаларды,  тіпті 
балабақшада қазақ ұлттық ойындарын еңгізіп осы ойындар арқылы олар бір-
бірімен  қарым-қатынас  жасауға,  танып  білуге,  қабылдауға  үйренеді, 
балаларды айыратын кедергілерді жоюға жағдай қалыптастырады. 
Бала  еңбегі  –  ойын.  Ендеше,  ойын  балалардың  күнделікті  тіршілігі 
адамның  басынан  өтетін  өмірінің  әр  уақытындағы  жазғы,  күзгі,  қысқы 
істелетін  кәсібі  сияқты.  Балалар  ойын  арқылы  тез  тіл  табысып,  жақсы 
ұғысады, бірінен-бірі ептілікті үйренеді. Оның үстінде дене қимылы арқылы 
өзінің  денсаулығын  нығайтады.  Халқымыз  ойындарға  тек  балаларды 
алдандыру,  ойнату  әдісі  деп  қарамай,  жас  ерекшеліктеріне  сай  оларды 

181 
 
көзқарасының,  мінез  –  құлқының  қалыптасу  құралы  деп  ерекше  бағалаған. 
Қазір бізге жеткен ойындарымыз: тоғызқұмалық, қуыршақ, асық, т.б.  
Баланың бірінші әрекеті – ойын, сондықтан да ойын мән-мәнісі ерекше. 
Ойын  –  адамның өмірге  қадам басардағы  алғашқы  адымы.  Қазақ  халқының 
ұлы ойшылы Абай Құнанбаев: «Ойын ойнап, ән салмай, өсер бала бола ма?» 
деп  айтқандай,  баланың  өмірінде  ойын  ерекше  орын  алады.  Жас  баланың 
өмірді  танып,  еңбекке  қатынасы  психологиялық  ерекшеліктері  осы  ойын 
үстінде  қалыптасады.  Ойынды  зерттеу  мәселесімен  тек  психологтар  мен 
педагогтер  ғана  емес,  философтар,  тарихшылар,  этнографтар  және  өнер 
қайраткерлері  мен  бұл  саладағы  ғалымдар  да  шұғылданады.  Көптеген 
жазушылар  бала  ойынының  психологиялық  мәнін  және  ойынға  тән 
ерекшеліктерді көркем бейнелер арқылы ашып берді. 
Ата-бабаларымыздың 
ғасырлар 
бойы 
жинақтаған 
тәжірибесін, 
мәдениетін  жасөспірімдер  бойында  саналы  сіңіріп,  қоршаған  ортадағы 
қарым-қатынасын,  мінез-құлқын,  өмірге  деген  көзқарасын,  бағытын  дұрыс 
қалыптастыру тәрбиеге байланысты.  
Мектепке  дейінгі  мекемелерде  адамгершілік  тәрбиесі  тәрбиелеу  және 
білім  беру  үрдісінде  әртүрлі  іс-әрекеттер  арқылы  жүзеге  асырылады. 
Олармен  ойынның  әр  түрін  ұйымдастыра  отырып,  бір-біріне  деген 
қайырымдылық,  мейірімділік,  жанашырлық,  достық,  жолдастық  сезімдерді 
тәрбиелеуге болады.  
Адам іс-әрекетінің ерекше түрінің бірі  – ойынның пайда болуы туралы 
зерттеушілердің  көпшілігі  өз  еңбектерінде  өнер  және  ойын  көркемдік  іс-
әрекетінің  алғашқы  қадамы  деп  түсіндіреді.  Ойында  шындықтың  көрінісі, 
оның  образды  сәулесі  қылаң  береді.  Өмірдің  әртүрлі  құбылыстары  мен 
үлкендердің  әртүрлі  іс-әрекеттеріне  еліктеу  –  ойынға  тән  нәрсе.  Ойынға 
шартты  түрдегі  мақсаттар  қойылады,  ал  сол  мақсатқа  жету  жолындағы  іс-
әрекет  бала  үшін  қызықты.  Ойын  балаларға  ақыл-ой,  адамгершілік,  дене 
шынықтыру  және  эстетикалық  тәрбие  берудің  маңызды  тетігі деуге  болады. 
Балалар  ойын  барысында  өзін  еркін  сезінеді,  ізденімпаздық,  тапқырлық 
әрекет  байқатады.  Сезіну,  қабылдау,  ойлау,  қиялдау,  зейін  қою,  ерік  арқылы 
түрлі психикалық түйсік пен сезім әлеміне сүңгиді. 
Баланың  қуанышы  мен  реніші  ойында  айқын  көрінеді.  Ойын  кезіндегі 
баланың психологиялық ерекшелігі мынада: олар ойланады, эмоциялық әсері 
ұшқындайды, белсенділігі артады, ерік қасиеті, қиял елестері дамиды, мұның 
бәрі баланың шығарымпаздық қабілеті мен дарынын ұштайды. 
Ойын үстінде бала бейне бір өмірдің өзегіндей қуаныш, реніш сезімінде 
болады. Бірақ одан ойын екенін білмейді деген түсінік тумайды. Сондықтан 
шындықтағыдай  «сөйтейік,  бүйтіп  көрейік»  деуі,  олардың  «ойынды  ойын» 
деп түсінуінен. Бұған байланысты ойын туралы жасалатын тұжырым мынау: 
а) ойын  –  тәрбие  құралы  арқылы,  ақыл  –  ойды  кеңейтеді,  тілді 
ұстартады, сөздік қорды байытады, өмірді танытып, сезімді кеңейтеді; 
ә) ерік және мінез қасиеттерін бекітеді, адамгершілік сапаны жетілдіреді; 
б) ұжымдық сезім әрекеттері өсе түседі; 

182 
 
в) эстетикалық тәрбие беру құралы; 
г) еңбек тәрбиесін беру мақсаттарын шешуге мүмкіндік береді; 
д) дене күшінің жетілуіне көмектеседі. 
Демек, ойын баланың көңілін өсіріп, бойын сергітіп қана қоймай, оның 
өмір  құбылыстары  жайлы  таным  –  түсінігіне  де  әсер  етеді.  Балалар  ойын 
арқылы  тез  тіл  табысып  жақсы  ұғысады,  бірінен-бірі  ептілікті  үйренеді. 
Ойын  үстінде  дене  қимылы  арқылы  өзінің  денсаулығын  нығайтады. 
Халқымыз  ойындарға  тек  балаларды  алдандыру,  ойнату  әдісі  деп  қарамай, 
жас  ерекшеліктеріне  сай  олардың  көзқарастарының,  мінез-құлқының 
қалыптасу құралы деп те ерекше бағалаған. 
Бөбектерді  тәрбиелеуде  де  ұлттық  ойындардың  берері  мол.  «Санамақ», 
«Жылдам  айт»,  т.б.  тартымды  ойындарды  үйрету,  тіл  өнеріне  негіз  салады 
деп есептелген. 
Ұлттық  мұраның  бай  қазынасының  бірі  –  халықтың  ұлттық  ойындары 
көп салалы, көп қырлы құбылыс, ол тек ойындық сала емес, мәні жағынан да 
балабақша  тәрбиеленушілерінің  рухани  өресі  кең  өсіп  –  жетілуіне, 
эстетикалық  мәдениетін  қалыптастыруға  тәрбиелейтін  негізгі  құралдардың 
бірі.  Ұлы  педагог  В. Сухомлинский  «Ойынсыз,  музыкасыз,  ертегісіз, 
шығармашылықсыз,  қиялсыз  толық  мәніндегі  ақыл-ой  тәрбиесі  болмайды» 
дейді,  демек,  шәкірттің  ақыл-ойы,  парасаты  ұлттық  салт-сананы  сіңіру 
арқылы байи түспек. Фольклортанушы ғалым Ә.Диваев «Қазақ балаларының 
ойындары»  деген  еңбегінде  адамның  жас  ерекшелігін  үш  топқа  бөледі: 
«...өмірге келгеннен бастап жеті жасқа дейінгі бала, жеті жастан он бес жасқа 
дейінгі  балалар,  он  бес  пен  жиырма  жас  аралығындағы  жастар...».  Осының 
негізінде  қазақтың  ұлттық  ойындарын  үш  топқа  бөліп  қарастырып,  бірінші 
топқа,  сол  жастағыларға  лайықты:  «санамақ,  тәй-тәй,  айгөлек,  соқыр  теке, 
қуырмаш,  алақан  соқпақ,  ақ  серек-көк  серек»,  т.б.  ойындарын.  Мұндай 
ойындар баланы тез ойлауға, тапқырлыққа баулып, жылдам меңгеруге ықпал 
етеді, сөз тіркесіне, ұйқастыруға дағдыландырады. 
«Қуырмаш»  ойыны  ережесі:  алақанымызды  ашып  бес  саусағымызды 
бір-бірлеп жұмамыз, ең үлкен бармақтан бастаймыз. Бас бармақ, балан үйрек, 
ортан терек, шілдір шүмек, кішкене бөбек деп, әр саусақ атауларын атаймыз. 
Ең бірінші кіші бармақтан бастап, қайтадан алақанымызды ашамыз.  
– Кішкене бөбек, сен тұр қойға бар. 
– Шілдір шүмек, сен тұр сиырға бар. 
– Ортан терек, сен тұр жылқыға бар. 
– Балан үйрек, сен тұр түйеге бар, ал, бас бармақ, сен тұр да үйде қалып 
 
   
 
 
Қазаныңды тазалап, 
   
 
 
Қуырдақ пісір жақсылап. 
   
 
 
Ең тәтті ғып пісіріп, 
   
 
 
Анаңа бер сый қылып. 
 

183 
 
– деп,  жақсы  өлең  айтып,  балалардың  көңіл-күйін  көтереді,  және  де 
баланың бармақтарын шынықтырады. Әрі қазақ халқының ұлттық ойынының 
бірі болғандықтан, тәрбиеге, мейрімділік пен жанашырлыққа баулиды. 
Алақанымызды уқалап, өлең ары қарай жалғасыды.  
 
   
 
 
Қуыр – қуыр қуырмаш, 
   
 
 
Балапанға бидай шаш. 
   
 
 
Анаң келсе, есік аш. 
   
 
 
Қасқыр келсе, мықтап бас. 
 
– деп  уқалап,  білектен  шынтаққа  дейін,  шынтақтан  қолттыққа  дейін 
массаж  жасап,  баланың  қолын  шынықтырады.  Өлең  ары  қарай  жалғасады. 
Қазақ  халқының  төлдеген  малдары  құт  –  береке  әкіледі.  Осыған  орай  оны 
балаға  таныстырып,  көрсетіп,  үйретіп  отырған.  Және  де  өлең  ретінде 
түсіндірген. 
   
 
 
Қойдан қозы туса, 
   
 
 
Мал көбею белгісі. 
   
 
 
Ешкіден лақ туса, 
   
 
 
Ем болар еді әр үйге. 
   
 
 
Сиырдан бұзау туса, 
   
 
 
Айран, көже ішіп жейміз күнде. 
   
 
 
Жылқыдан құлын туса, 
   
 
 
Қымыз ішеміз әр кезде. 
   
 
 
Түйеден бота туса,  
   
 
 
Мал бақыт әкелер әр үйге. 
 
– деп  тілін  жаттықтырады.  Қазақ  халқында  бала  дүниеге  келген  сәттен 
бастап,  оның  ойымен  қымыл  –  қозғалысын,  әрекетін,  денсаулығы  мен, 
денемүшесінің  дамудағы,  яғни  тілінің  жаттығуы,  сөзге  шешен  болуы  –  осы 
«Қуырмаш» ойынының арқасы. 
Жалпы  ойынның  қандай  түрі  болмасын,  атадан  –  балаға,  ұрпақтан- 
ұрпаққа ауысып отырады. Халық ойындары өмірлік қажеттіліктен туады да, 
психологиялық  жағынан  денсаулық  сақтауға  негізделеді.  Тапқыр  да  алғыр, 
шымыр  да  епті,  қайратты  да  қажырлы  бала  өсіруді  армандамайтын  отбасы 
жоқ.  Демек,  ойынның  өзі  бала  үшін  біліктің,  тәлімнің  қайнар  көзі  болып 
табылады.  Балаларға  ұлттық  ойындарды  үйретіп,  оған  өзгеше  әр  беріп, 
жаңартып  өткізіп  отыруды  ата-аналар,  тәрбиешілер  бір  сәт  те  естен 
шығармағандары абзал. Өйткені жас бүлдіршіндер ойнай да, күле де, ойлай 
да білсін!  
 
Әдебиет 
1. Молдагаринов А. Казахские детские игры. – Алма-Ата: Жалын, 1987. 
2. «Қазақстан мектебі» журналы. – 2005. – №9-10. 
3. Төтенаев Б. Қазақтың ұлттық ойындары. – Алматы: Қайнар, 1994. 
4. Әлімбаев М., Баянбаев Қ. Шынашақ. – Алматы: Балауса, 1992. 
5. Инклюзивное  обучение»  (дидактический  материал  к  лекционному  курсу) 
РИПКСО Кафедра коррекционной педагогики. – Алматы, 2002. 

184 
 
6. Қаплиева.А.Қ. Білім беру жүйесіндегі әлеуметтік педагогика. 
7. Кемтар  балаларды  әлеуметтік  және  медициналық-педагогикалық  түзету  арқылы 
қолдау туралы. ҚР 2002 ж. №343 зањы. 
8. Шевченко С.Г. Новое в коррекционно-развивающем обучении детей с трудностями 
обучения // Дефектология. – 2001. – №4. 
 
 
ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ФОРМИРОВАНИЯ 
ТОЛЕРАНТНОСТИ У УЧАЩИХСЯ КОЛЛЕДЖА 
 
Д.С. Кайпбекова 
ПГПИ, г. Павлодар 
 
Одной из самых актуальных проблем современного мира и современно-
го образования является проблема формирования толерантности у подраста-
ющего  поколения  и  распространение  идей  толерантности  во  всех  сферах 
жизни и деятельности человека. 
Актуальность  проблемы  очевидна  и  обусловлена  ростом  необоснован-
ной агрессии и насилия в обществе, потерей нравственных ориентиров пове-
дения, жесткой конкурентнообразной средой проживания, разгулом террора и 
межнациональной розни,  конфликтогенностью  и  преступностью.  Естествен-
но, что в таких условиях люди, неравнодушные к происходящему, начинают 
вспоминать и декларировать многие общечеловеческие ценности, к которым 
и относится толерантность. 
Однако одного открытого декларирования толерантности как общечело-
веческой  ценности  недостаточно.  Необходимо,  чтобы  она  входила  в  состав 
инструментальных  ценностей  каждой  личности.  Толерантность  не  только 
общечеловеческий  принцип  совместного  мирного  сожительства  и  норма  гу-
манных взаимоотношений, основополагающий механизм их установления, но 
и реально постоянно, многопланово действующая организующая сила в раз-
витии общества [1]. 
У каждого из нас есть свои интересы, принципы, желания и цели. Каж-
дый из нас выглядит по-разному, по-разному одевается, по-разному разгова-
ривает.  Все  имеют  что-то  свое  неповторимое.  Прелесть  современного  мира 
именно в многообразии, разногранности. Но не все это могут понять и при-
нять. 
Безусловно,  сейчас  значимой  задачей  общества  стало  объединение  раз-
личных индивидов в общее и понимающее друг друга человечество. Для того 
чтобы  объединиться  всем  вместе,  нам  необходимо  проявлять  уважение  к 
чуждым для себя вещам, культурам, обычаям, традициям.  
Все это – есть проявление толерантности. В настоящее время проблема 
формирования толерантности стоит особенно остро. Ее актуальность объяс-
няется  рядом  причин: резкое  расслоение  мировой  цивилизации по  экономи-
ческим, социальным и другим признакам, связанный с этим рост нетерпимо-

185 
 
сти, терроризма, развитие религиозного экстремизма, обострение межнацио-
нальных отношений. 
В своем широком смысле слово «толерантность» означает терпимость к 
чужим  мнениям  и  поступкам,  способность  относиться  к  ним  без  раздраже-
ния.  В  этом  смысле  толерантность  является  редкой  чертой  характера.  Толе-
рантный  человек  уважает  убеждения  других,  не  стараясь  доказать  свою  ис-
ключительную правоту. 
Вместе  с  тем  толерантность,  выступая  в  качестве  инструментальной 
ценности, обуславливает социально одобряемое поведение и активную пози-
цию личности в процессах: 
– познания и понимания позиций другого и позиций своего «Я» (гности-
ческий уровень); 
– признания и выражения определенного отношения (в рамках позитив-
ного общения) к данным позициям (эмоциональный уровень); 
– определения тактики поведения и диалога с другими (конструктивный 
уровень); 
– взаимодействия с другими  при идентификации и автономии (деятель-
ностный уровень); 
– анализа  результатов  взаимодействия  (аналитико-результативный  уро-
вень). 
По мнению современных ученых, толерантность – сложный психологи-
ческий  конструкт,  и  его  развитие  начинается  с  раннего  детства.  Значение  и 
специфика  профессиональной  подготовки  будущих  педагогов  заключается  в 
том, что в процессе обучения, возможно, сформировать именно те компонен-
ты толерантности, которые способствуют организации образовательного про-
странства в аспекте изучаемой проблемы [2]. 
Исследования в данном направлении актуальны, поскольку образование, 
как одна из важнейших сфер человеческой жизни, стремится соответствовать 
современным  тенденциям  и  предвосхищать  востребованность  общества  в 
формировании толерантного сознания. 
Термин «толерантность» был введен философами в XVI–XVII вв. и все-
гда  привлекал  внимание  ученых  и  исследователей.  Августин,  П. Бейль, 
Н.А. Бердяев,  Ф. Бэкон,  Т. Гобс,  И.А. Ильин,  И. Кант,  Кастеллио,  Дж.  Локк, 
Д. Мильтон,  Монтескье,  Н. Рерих,  Ж. Руссо,  В.В. Соловьев,  Л.Н. Толстой  и 
др. рассматривают толерантность в своих трудах. 
Опираясь  на  результаты  теоретико-методологического  анализа  научной 
литературы, можно сделать вывод, что проблематика исследований толерант-
ности разнопланова и многообразна. Данный термин используется в матема-
тике  и  логике  (Ю.А. Шрейдер,  Э. Зиман),  биологии  и  медицине  (Р. Бернет, 
Р. Биллингем, М. Гашек); наиболее интересны подходы к его изучению в фи-
лософских концепциях [3]. 
В психологической науке нет однозначного определения толерантности. 
Ее понимают и как способность выносить стрессовые нагрузки, и как пере-
носимость  организмом  лекарств,  и  как  установку  на  либеральное  принятие 

186 
 
моделей  поведения,  убеждений,  ценностей  другого человека.  Многие иссле-
дователи  (С.К. Бондырева,  Б.С. Гершунский,  И.Б. Гриншпун,  Д.В. Колесов, 
А.В. Коржуев,  Д.А. Леонтьев,  В.С. Мухина,  Г.У. Солдатова  и  др.)  подчерки-
вают, что это непросто признание чужой точки зрения, взглядов, а принятие 
самого  человека,  его  уважение  и  признание.  А.Г. Асмолов  выделяет  четыре 
аспекта исследований данного феномена: филогенетический, социогенетиче-
ский,  педагогический  и  толерантность  в  индивидуальном  развитии  каждого 
человека. 
Е.В.  Швачко  рассматривает  ценностную  значимость  толерантности  как 
универсального механизма формирования человеческих взаимоотношений. 
Толерантность в системе представлений человека о самом себе, соотне-
сение  Я-образа  и  образа  другого  исследуется  в  работах  А.В. Петровского  и 
Р. Бернса.  Как  комплексное  личностное  качество,  которое  подлежит  целена-
правленному формированию в ходе процессов обучения, воспитания и само-
воспитания,  изучает  толерантность  П.Ф. Комогоров.  Предлагая  в  качестве 
основания  отсутствие  негативной  реакции  человека,  С.К. Бондырева  и 
Д.В. Колесов  выделяют  естественную  толерантность,  проблемную,  вынуж-
денную, толерантность выгоды, умысла и толерантность воспитанности [3]. 
Феномен  толерантности  на  современном  этапе  развития  общества  стал 
предметом широкого круга научных исследований и приобрел междисципли-
нарный и межкультурный характер. 
Таким образом, проблему толерантности можно отнести к воспитатель-
ной проблеме. Проблема культуры общения — одна из самых острых в шко-
ле,  да  и  в  обществе  в  целом.  Прекрасно  понимая,  что  мы  все  разные  и  что 
надо воспринимать другого человека таким, какой он есть, мы не всегда ве-
дем  себя  корректно  и  адекватно.  В  месте  с  этим,  формирование  таких  ка-
честв, как признание человеком другого, принятие, понимание облегчило бы 
решение проблемы воспитания толерантности. 
Признание – это способность видеть в другом именно другого, как но-
сителя других ценностей, другой логики мышления, других форм поведения.  
Принятие – это положительное отношение к таким отличиям.  
Понимание – это умение видеть другого из нутрии, способность взгля-
нуть на его мир одновременно с двух точек зрения: своей собственной и его.  
Толерантность  являет  собой  новую  основу  педагогического  общения 
учителя  и  ученика,  сущность  которого  сводится  к  таким  принципам  обуче-
ния, которые создают оптимальные условия для формирования у обучающих-
ся культуры достоинства, самовыражения личности, исключают фактор бояз-
ни неправильного ответа.  Толерантность  в  новом  тысячелетии  –  способ  вы-
живания человечества, условие гармоничных отношений в обществе [4]. 
Ориентация педагога на постижение смыслов поведения и поступков де-
тей означает, что в воспитательной деятельности на первый план выходят за-
дачи понимания ребенка. 

187 
 
Путь  к  толерантности  –  это  серьезный  эмоциональный,  интеллектуаль-
ный труд и психическое напряжение, ибо оно возможно только на основе из-
менения самого себя, своих стереотипов, своего сознания. 
Если педагог толерантен, он уверен, открыт, не директивен, доброжела-
телен. Он выступает по отношению к учащемуся в роли наставника. 
Воспитание  толерантности  –  воспитание  терпимости  к  иному  образу 
жизни, мнению, поведению, ценностям. 
На сегодняшний день основной целью педагогов и психологов является 
формирование у детей навыков толерантных отношений:  
– ребенок, успешно взаимодействующий в коллективе;  
– ребенок, противостоящий нетолерантным отношениям;  
– социально адаптированный ребенок.  
Можно  предложить  следующую  последовательность  мероприятий, 
направленных на воспитание и формирование толерантности: 
– воспитание  эмпатии,  сочувствия,  сопереживания  посредством  вовле-
чения учащихся в открытое детское движение; 
– обучение  учащихся  пониманию  друг  друга,  умению  признавать  точку 
зрения  другого,  умению  выходить  из  конфликтной  ситуации,  раскрытие  ин-
тереса к другим народам, нациям; 
– формирование  активной  жизненной  позиции,  развитие  способности 
жить в мире разных людей и идей, знание прав и свобод и признание права 
другого человека на такие же права посредством самостоятельной, индивиду-
альной и групповой работы учащихся. 
В  средних  классах  рекомендуется  использовать  интерактивные  методы 
обучения  –  это  модель  открытого обсуждения,  развивающая  в детях  умение 
спорить, дискутировать и решать конфликты мирным путем.  
Интерактивное  обучение  –  обучение,  погруженное  в  процесс  общения, 
основанное  на  учебно-воспитательном  взаимодействии  ученика  с  другими 
учащимися и педагогами, педагогами и родителями, учащимися и родителя-
ми (в зависимости от того, кто включен в работу) [5]. 
Мы считаем, что формирование толерантности – длительный и сложный 
процесс,  начинающийся  с  появления  детей  на  свет,  длящийся  в  период  до-
школьного  и  школьного  детства  и  в  какой-то  мере  протекающий  в  течение 
всей жизни. Этот процесс идет под воздействием множества факторов, и ре-
шающими среди них являются семья и образование. И если члены семьи не 
принимают толерантность как собственную установку, то и ребенок, попадая 
в школу, не будет готов принимать других людей такими, какие они есть. А 
ведь  каждый  год  к  нам  в  школу  приходит  все  больше  детей  разных  нацио-
нальностей, разного социального статуса семей, детей с разными материаль-
ными возможностями. И учителю начальных классов важно донести до каж-
дого  учащегося  мысль  о  том,  что  разные  индивидуальные  качества  людей 
лишь  дополняют  друг  друга,  составляя  многообразный  и  поэтому  прекрас-
ный мир.  

188 
 
Толерантность нужно воспитывать с первых дней пребывания ребенка в 
школе.  Воспитание  этого  качества  происходит  ежедневно  –  это  и  осознание 
ребёнком  неповторимости  своей  личности,  а  также  личности  каждого одно-
классника,  и  формирование  чувства  сплочённости  классного  коллектива, 
группы,  развитие  желания  ребенка  становится  лучше,  самосовершенство-
ваться,  формировать  умения  конструктивно  вести  себя  во  время  конфликта, 
завершать его справедливо и без насилия. 
Не  будем  забывать  о  том,  что  образцом  толерантного  поведения  всегда 
должен оставаться учитель. 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   25




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет