54. Юпитер Юпитер
жүктеу/скачать 325,51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 62. Жұлдыздардың негізгі сипаттамалары: температура, радиус, жарықтылық. Жеті қарақшы
| Жарық жылы
ж арық жылы /ж.ж./ - жарықтың бір жылда өтетін қашықтығы. Күн жүйесіне жататын аспан денелерінің қашықтықтарын олардың горизонттық параллакстары арқылы анықтайды. ІІ-суретке Жердің экваторлық радиусы, шырақтың горизонттық экваторлық параллаксы, шырақтың Жердің Т – центрінен қашықтығы. Суреттегі үшбұрышын қарастырып ара қашықтықты былай ара қашықтықты былай табамыз: . Айдан басқа Күн жүйесіндегі денелер-дің горизондтық экваторлық параллакстары аз шама болған-дықтан /радианмен есептегенде/, немесе / секундпен есеп-тегенде/ алуымызға болады. Сонда: Күн жүйесіндегі аспан денелерінің қашықтығын радиолокация әдісімен де өлшеуге болады. Егер радиосигналдың аспан денесіне барып қайтып оралуына t уақыт кететін болса, осы денеге дейін қашықтық мынаған тең: км/с – радиотолқындардың жылдамдығы. Жұлдыздарға дейінгі қашықтықты олардың жылдамдық параллаксы арқылы анықтайды. Жылдық параллакс деп жұлдыздан Жер орбитасының жұлдыздық бағытына перпендикуляр орналасқан радиусы көрінетін бұрышын айтады. Жұлдыздардың параллакстары аз. Сондықтан, . Аспан денелерінің қашықтықтары үлкен сандар болғандықтан, оларды километрлермен алу ыңғайсыз. Сондықтан астрономияда мынадай ұзындықтын өлшем бірліктері қабылданған: астрономиялық бірлік /а.б./ - Жердің Күннен орташа қашықты; парсек /пк/ - жылдық параллакс -ке сәйкес қашықтық; 62. Жұлдыздардың негізгі сипаттамалары: температура, радиус, жарықтылық. Жеті қарақшы Бұл басқаларға қарағанда ең белгілі шоқжұлдыз. Оның "ожау" құ-райтын жарық жеті жұлдызын солтүстік аспанынан оп-оңай тауып алуға болады. Жеті қарақшы шоқжұлдызы Дүние Полюсінің айналасында айнала қозғалады. Сондықтан бұл шоқжұлдаз торизонтпен салыстырғанда орнын өзгертіп отырады. Кешкі мезгілде "ожаудың" сабы: көктемде шығысты, жазда оңтүстікті, қыста солтүстікті көрсетеді. Шоқжұлдыздың жұлдыз-дарының ішінде "саптың" ортасына орналасқан жұлдыз - Мицар ерекше орын алады. Қалыпты көретін көзбен зер салын қарағанда Мицардың жанынан оған қарағанда өлсіз екінші жұлдызды көруге болады. Бұл жұлдыздың аты - Алькор (шабандоз). Телескоппен қарағанда Мицардың қосжұлдыз екендігі байқалады. Кіші Аю. Формасы жағынан бұл Жеті қарақшыға өте ұқсайды. Тек оның "құйрығы" кері бұрылған. Кіші Аюдың құйрығында орналасқан жұл-дыз -Темірқазық. Оны табу үшін "Ожаудың" ернеуіндегі екі жұлдыздың арасын қосатын түзуді сыртқа қарай ойша бес есе созады. Сөйтіп, Темір-қазықты тауып алған соң қалған жұлдыздарды табу қиын емес. Айдаһар. Жеті қарақшы мен Кіші Аюдың арасында созылып жатқан өлсіз жұлдыздардың түзбей түрінде көрінеді. Оны табу үшін Жеті қарақшы мен Темірқазықты қосатын түзуден бастап, Кіші Аюдың көмкеретін және Айдаһардың "көзі" болын аяқталатын, үлкен доғаны алу керек. Кассиопея. Негізінен екінші және үшінші шамадағы бес жұлдыздан тұрады және W әріпіне ұқсас фигура құрайды. Кассиопеяны табу үшін Мицар мен Темірқазықты қосатын түзуді W-ның орта жұлдызына тірел-генше созу керек. Кассиопея Жеті қарақшыға қарама-қарсы Темірқазық-тың екінші жағында орналасқан. Сондықтан ол бірде W, бірде М түріңде көрінеді. Цефей. Тек елсіз жұлдыздардан тұрады, бірақ еске сақтауға жеңіл сыртқы түріне қарай тез табылады. Бұл үшін Жеті қарақшы - Темірқазық сызығынан сәл жоғары орналасқан жұлдызға дейін созу керек. Одан ром-бының скелетін құрайтын шоқжұлдызға өтеміз. Шоқжұлдыздың оңтүстік бөлігі Құс жолына дейін жетеді. Персей. Бұл Құс жолының жолағында орналасқан шоқжұлдызды W-ның сол жағынан солға қарай төмен өтіп табамыз. Персей үздік-үздік орна-ласқан екінші және үшінші шамадағы жұлдыздардың тізбегінен тұрады. Бұл тізбекке жақын жерде жарық жұлдыз Алголь-Персейдің β-сы орна-ласқан. жүктеу/скачать 325,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|