басты тақырыбы –
еңбек, еңбек адамы, адамгершілік
асыл қасиеттер.
128. «Қыпшақ Сейітқұл», «Атымтай жомарт» «Әке мен бала», «Өрмекші,
құмырсқа, қарлығаш», «Дүние қалай етсең табылады»
әңгімелерінде еңбектің
маңызын көрсетеді, еңбекпен тәрбиелеуді үйретеді.
129. Өзге елдердің мәдениетін үлгі ету ақынның
«Өнер-білім бар жұрттар»
өлеңінде айқын көрінеді.
1. Әдебиет –
араб сөзі, қазақ тіліне аударғанда «көркем сөз», «сөз асылы» деген
мағынаны білдіреді.
2. Әдебиет –
ауыз әдебиеті, жазба әдебиеті болып екіге бөлінеді.
3. Ауыз әдебиеті –
авторы болмайды.
4. Ауыз әдебиеті
ғылымда
«фольклор»
деп аталады.
5. Фольклор –
ағылшын сөзі. Қазақ тіліне аударғанда
«халық шығармасы»,
«халықтың ауызша шығарған көркем сөздері»
деген мағынаны білдіреді.
6. Ауыз әдебиетінің түрлері:
тұрмыс-салт жырлары, мақал-мәтелдер, жұм-
бақ-жаңылтпаштар, ертегілер, дастандар, аңыздар, шешендік сөздер, айтыстар.
7. Ауыз әдебиетінің жазба әдебиетінен айырмашылықтары:
а) ауыз әдебиеті –
ұжымдық шығарма; ә) ауыз әдебиеті – көпнұсқалы шығарма; б) ауыз әдебиеті
шығармаларында қайталаулар, тұрақты ұйқастар, қалыптасқан дағдылы сөздер
жиі кездеседі; в) ауыз әдебиеті – синкретті өнер.
8. Синкретизм –
өнер түрлерінің бірігуі.
9. Айтыс –
синкретті өнер. Ол суырыпсалмалық, ақындық, әншілік т.б. бірігуі.
10. Б.Кенжебаев:
«Қазақ халқы жазба әдебиетінің тарихын VIII-IX ғасырлардан
бастау керек, содан бергі қазақ жерінде
жасалған, қазаққа ортақ, бір кезде түсінікті болған жазу-сызуларды, жазба әдеби-
ет нұсқаларын зерттеу қажет деп білем».
11. Халел Досмұхамедұлы:
«Қазақтың жазба әдебиетінің нгізін мұсылманша
оқыған сауатты ақындар салғаны сөзсіз. Сондықтан да жазба әдебиеттің алғашқы
үлгілерін халық поэзиясының діни және ғибраттық түрлерінен іздеу кажет»
Достарыңызбен бөлісу: |
