Мысал 3. Корреляция кестесінің негізінде, Х -тің У- ке сызықты регрессиясының таңдамалық теңдеуін тап.
xi
y j
|
15
|
20
|
25
|
30
|
35
|
40
|
100
|
2
|
1
|
-
|
7
|
-
|
-
|
120
|
4
|
-
|
2
|
-
|
-
|
3
|
140
|
-
|
5
|
-
|
10
|
5
|
2
|
160
|
-
|
-
|
3
|
1
|
2
|
3
|
Шешуі: Есептерді жеңілдету үшін шартты нұсқаларын енгізейік
ui (xi 30) / 5, vi (
y j 120) / 20
Шартты нұсқалары бар, жаңғыртылған корреляциялық кестесін құрып, оған
v
j
i
nu және n
мәндерін енгіземіз.
xi
y j
|
-3
|
-2
|
-1
|
0
|
1
|
2
|
nv
j
|
-1
|
2
|
1
|
-
|
7
|
-
|
-
|
10
|
0
|
4
|
-
|
2
|
-
|
-
|
3
|
9
|
1
|
-
|
5
|
3
|
1
|
2
|
3
|
9
|
nu
i
|
6
|
6
|
5
|
18
|
7
|
8
|
N=50
|
Содан, жаңа кесте құрамыз, оған толтырылған тордың оң жағының жоғарғы
бұрышына
nijUi және сол жағының төменгі бұрышына
nijVj есептелгенмәндерін
енгіземіз, Vj
мәнін алу үшін жолдар бойынша жоғарғы мәндерін және
U j
мәнін
алу үшін бағандар бойынша төменгі мәндерін қосамыз және
niUi ,
njVj шамаларын есептейміз.
ui
v j
|
-3
|
-2
|
-1
|
0
|
1
|
2
|
Vj
|
njVj
|
-1
|
-6
|
-2
|
-
|
0
|
-
|
-
|
-8
|
8
|
|
2
|
1
|
|
7
|
|
|
|
|
|
-2
|
-1
|
|
-7
|
|
|
|
|
0
|
-12
|
-
|
-2
|
-
|
-
|
6
|
-8
|
0
|
|
4
|
|
2
|
|
|
3
|
|
|
|
0
|
|
0
|
|
|
0
|
|
|
1
|
-
|
-10
|
-
|
0
|
5
|
4
|
-1
|
-1
|
|
|
5
|
|
10
|
5
|
2
|
|
|
|
|
5
|
|
10
|
5
|
2
|
|
|
2
|
-
|
-
|
-3
|
0
|
2
|
6
|
5
|
10
|
|
|
|
3
|
1
|
2
|
3
|
|
|
|
|
|
6
|
2
|
4
|
6
|
|
|
U j
|
-2
|
4
|
6
|
5
|
9
|
8
|
-
|
∑=17
|
niUi
|
6
|
-8
|
-6
|
0
|
9
|
16
|
∑=17
|
-
|
k1
uiUi
i1
k2
және v jV j
i1
қосындыларын есептейік. Осы қосындылардың параллель
есептелуі есептердің дұрыстығын бақылау үшін қоданылады. Берілген жағдайда
k1 k2
uiUi =
v jV j =17
u және v табамыз:
i1
i1
u 2 және v 2
u =(3 6 2 6 1 5 1 7 2 8) / 50 0,24;
v (110 1 22 2 9) / 50 0,6.
табамыз:
u 2 (9 6 4 6 1 5 1 7 4 8) / 50 2,44;
v 2 (110 1 22 4 9) / 50 1,36.
u және v
анықтаймыз:
u
v
1,54;
1.
rB корреляцияның таңдамалық коэффициентін есептейміз:
rB (17 50 (0,24) 0,6) /(50 1,54 1) 0,314.
Бастапқы нұсқаларға көшейік:
x h1u C1 5 (0,24) 30 28,8,
y h2 u C2 20 0,6 120 132,
XB h1 u
5 1,54 7,7,
YB h2 v 20 1 20.
Х-тің У-ке регрессиясын табамыз:
x 28,8 7,7 0,314 ( y 132)
y 20
немесе
x2 0,12 y 12,8 .
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар
Екi шама арасындағы қандай тәуелдiлiк статистикалық деп аталады?
Екi шама арасындағы қандай тәуелдiлiк корреляциялық деп аталады?
Регрессия функциясы деп не аталады?
Регрессия теңдеуi деп не аталады?
Түзу сызықты регрессия теңдеуiнiң параметрлерi қалай есептеледi?
Корреляциялық момент деп не аталады?
Корреляция коэффициентi деп не аталады?
Корреляция коэффициентi қандай мәндердi қабылдай алады?
Сызықты корреляция коэффициентi қалай есептеледi?
Таңдамалық сызықты регрессия теңдеуін жаз.
Жаттығулар
Жұмысшылар саны бірдей болатын бес біртипті фирмада ағымдық жұмыс күшінің және жалақының өзара әсер етуінің талдауы мақсатымен бір жылда У жұмысшылар жұмыстан босатылған саны және Х айлық жалақысының өлшемі өткізілді:
Х
|
100
|
150
|
200
|
250
|
300
|
У
|
60
|
35
|
20
|
20
|
15
|
У-тің Х-ке сызықты регрессиясын және корреляцияның таңдамалық коэффициентін тап.
Шешуі: Есептеу кестесін құрамыз:
і
|
хi
|
yi
|
x 2
i
|
xi yi
|
y2
i
|
1
|
100
|
60
|
10000
|
6000
|
3600
|
2
|
150
|
35
|
22500
|
5250
|
1225
|
3
|
200
|
20
|
40000
|
4000
|
400
|
4
|
250
|
20
|
62500
|
5000
|
400
|
5
|
300
|
15
|
90000
|
4500
|
225
|
|
1000
|
150
|
225000
|
24750
|
5850
|
ρ және β анықтаймыз:
ρ=[(5*24,75- 150)* 103]/(5*22,5*104-106)=-0,21;
β= (22,5*104*150-103*24,75*103)/(5*22,5*104-106)=72.
Регрессия теңдігінің таңдамасы келесі түріне ие болады.
yx 0,21x 72
Демек, есептеу кестесінен
x 1000 / 5 200 ,
y 150 / 5 30.
формуласы
xi yi nxy
i1
xy n
бойынша
xy
2
(24750-5*200*30)/5=-1050
формулалары
d
x 2 (
x)
2 ,
d
y 2 (
y)
2
бойынша dx XB
d
x
y
2
y
y YB
мәндерін табамыз.
x
d 22,5 104 / 5 2002
5000 ,
d 5850 / 5 302 270
Бұдан
d XB 70,7 ,
dYB 16,4.
Осылайша,
rB
1050
70,7 16,4
0,91
Х және У шамаларының өлшеулері негізінде
Х
|
4
|
6
|
8
|
10
|
12
|
У
|
5
|
8
|
7
|
9
|
14
|
У-тің Х-ке сызықты регрессиясын және корреляциясының таңдамасын тап.
Төсек орын бұйымдар дүкенінде бес күн ішінде У ақжайманың және Х жастықтардың сатып алынған санына есептеу жүргізіледі:
Х
|
10
|
20
|
25
|
28
|
30
|
У
|
5
|
8
|
7
|
12
|
14
|
У-тің Х-ке сызықты регрессиясын және корреляциясының таңдамасын тап. 4.Берілгендер бойынша Х-тің У-ке регрессиясының теңдеуін тап.
xi
y j
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
35
|
15
|
6
|
4
|
-
|
-
|
-
|
-
|
25
|
-
|
6
|
8
|
-
|
-
|
-
|
35
|
-
|
-
|
-
|
21
|
2
|
5
|
45
|
-
|
-
|
-
|
4
|
12
|
6
|
55
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1
|
5
|
Берілгендер бойынша У-тің Х-ке регрессиясының теңдеуін тап.
xi
y j
|
5
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
14
|
4
|
6
|
-
|
8
|
-
|
4
|
24
|
-
|
8
|
10
|
-
|
6
|
-
|
34
|
-
|
-
|
32
|
-
|
-
|
-
|
44
|
-
|
-
|
4
|
12
|
6
|
-
|
Берілгендер бойынша Х-тің У-ке регрессиясының теңдеуін тап.
xi
y j
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
35
|
40
|
100
|
2
|
4
|
-
|
8
|
4
|
-
|
10
|
110
|
3
|
-
|
5
|
-
|
2
|
10
|
-
|
120
|
-
|
3
|
-
|
4
|
5
|
6
|
-
|
130
|
2
|
-
|
4
|
6
|
-
|
-
|
5
|
140
|
-
|
4
|
7
|
-
|
-
|
1
|
5
|
http://emirsaba.org