Ғұндар Б.з.б.4ғ- б.з.3ғ Б.з.б.4-3 ғғ Қытайдың солтүстігінде Байқалдан Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген: ғұндар Қытай деректерінде «ғұн » атауының пайда болған кезі: б.з.б.ІІІғ аяғы Қазақстанды мекендеген тайпаларжда монғолоидтық белгілердің дами бастауына әсер еткен фактор: Ғұндардың келуі Кейбір зерттеушілер пікірі бойынша орта ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан деп саналатын тайпа: Ғұн
Ғұн мемлекетінің пайда болу кезіндегі көрші тайпасы: дунхулар Ғұндар туралы дерек беретін: Қытай деректері Ғұндар кезеңін қамтитын аралық: б.з.б. ІҮғ- б.з.ІІІғ Ғұн державасының негізін қалаған: Мөде «Жер легеніміз- мемлекеттің негізі, оны қалай береміз» деген ғұн басшысы: Мөде Шығыстанушы Л.Н. Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі: б.з.б. 209жылы Б.з.б. 209 жғұн державасы пайда болды деп жазған: Гумилев Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: Ғұн Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген Қытай деректерінде ғұн басшысы лауызымы: «Шаньюи» Ғұн шаньюиінің жақын туысиары иеленген лауазым: «Түменбасы» Ғұн мемлекетіндегі Шаньюиден кейінгі басты тұлғалар: Түменбасы Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24 Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы: Ғұндардң_ру_көсемдері:_Ақсақалдар_Ғұн_мемлекетінде_ақсақалдар_кеңесі_жылына:_3_рет_шақырылды'>10 мың атты әскер Ғұндардң ру көсемдері: Ақсақалдар Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына: 3 рет шақырылды Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі: Мұрагерлікпен беріледі Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілетін жаза түрі: өлім жазасы Ғұн әскерлернің негізгі құрамы: Атты әскерлер Цинь империясына Ұлы Қытай қорғанын салуға мәжбүр халықтар: Ғұндар Көшпелілерден қорғану үшін Ұлы Қытай қорғаны салынған уақыт: б.з.б.3ғ аяғы Ғұндар мен Қытай елі арасында соғыс қимылдары созылған уақыт:300 жылдам астам Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі: б.з.б. ІІғ.-б.з.б.Іғ аралығы Ғұн мемлекетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл Ғұн мемлекеті екіге бөлінген соң , Оңтүстік ғұндар бағынған империя: Хань
Хань әулетінің қол астына түскен : Оңтүстіктегі ғұндар Солтүстіктегі ғұндарды б.з.б.Іғ аяғында Қазақстан жеріне басып келген шаньюи: Чжи-Чжи Солтүстіктегі ғұндар Чжи-Чжи басқаруымен б.з.б.Іғ аяғында жылжыды: Батысқа Солтүстіктегі ғұндар Чжи-Чжи басқаруымен тәуелсіздігін сақтау үшін жылжыды: б.з.б. Іғ аяғы Ғұндардың Шығыстан батысқа қарай жылжуы басталған мерзім: б.з.б.ІІғ «Халықтардың ұлы қоныс аударуын» бастаған : Ғұндар Рим империясына қауіп туғызған ғұн патшасы: Еділ Аттиланың(Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары: 400-453жж Еуропаны Рим үстемдігінен азат еткен: Аттила Еділ(ғұн) жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы шайқасы болған жыл: 457ж Ғұн билеушісі Еділ жауынгерлерінің Рим империясына қауіп төндірген мерзімі: 5ғ. 30 жылдары Ғұн билеушісі Еділдің қацтыс болған уақыты:453жыл Еділ(Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған: Прийск_Рим_елшілігінің_тілмашы_ретінде_Аттила_еліне_келіп,өзінің_көргендерін_жазған_шежіреші:_Прийск_Ғұн_әміршісінің_сарйы_туралы_сипаттап_жазған:_Прийск'>Прийск Рим елшілігінің тілмашы ретінде Аттила еліне келіп,өзінің көргендерін жазған шежіреші: Прийск Ғұн әміршісінің сарйы туралы сипаттап жазған: Прийск Ғұндарды бейбіт халық ретінде сипаттаған Византия елшісі: Прийск Ғұндар туралы «олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, әркім қолында бармен қанағат теді» деп жазған зерттеуші: Прийск «Аттила операсын» жазған Италиян композиторы: Марцеллин'>Джузеппе Верди Ғұн жорығының маңызы: Еуропаны римдіктерден азат етті Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған: Марцеллин «Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді» деп жазған: Марцеллин Ғұндардың негізгі өмір салты: көшпелі өмір Ғұндар өсірген үй малдары: Малдың барлық түрін Ғұндардың негізгі баспанасы:киіз үйлер Ғұндардың астық сақтайтын ұарлары табылған жерлер: үй-жайлардың іші Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті жапсыру стилі: «Полихромдық стиль» Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі: Зерлеу Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне: Жаабйы аңдар Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел: Ұршық бастары Еділ(Аттила) атымен аталатын өзен: Волга Ғұн тайпаларының шығыстан батысқа жылжу мерзімі: б.з.б. 2ғ.-ң б.з4-і ғасырына дейін Ғұндардың ұлы көші аяқталды:б.з.б. ІҮғ
