Байланысты: 61. Робототехникада ы ауіпсіздігін сипаттап жазы ыз (1)
56.Ғарыштық робототехниканы сипаттап жазыңыз. Ғарыштағы роботтар. Роботтар Марсқа да жіберілді. Онда роботтар топырақ, тау жыныстары және атмосфера үлгілерін жинайды, оларды талдайды және Жерге деректер жібереді. Роботтар адам шыдамайтын шамадан тыс ыстық пен суыққа төтеп бере алады және ауырмайды. Әрі сапарға адамнан гөрі роботты жіберген айтарлықтай арзан. Сондай-ақ тиісті жұмысын атқарып болған соң роботты қашықтағы ғаламшарда мәңгіге қалдыруға болады. Ал адам кері, Жерге қайтуға тиісті.
1970 жылы 17 қарашада ғарышкерлік тарихында тұңғыш рет Айға «Луноход – 1» роботы жіберілді. Салмағы 756 келі тартатын бұл робот ғарышта 322 күн жұмыс істеп , әртүрлі ғылыми – зерттеулер жүргізді. Осы мерзім аралығында Жердегі зерттеушілер «Луноход – 1» -мен 171 рет байланыс жасаған.
НАСА – ның көптеген әйгілі роботтары Марсты түбегейлі зерттеу үшін ол жақтың біраз жерін шарлап шықты.
Ғарыш роботы зерттеген ең соңғы нысан - Марс ғалашары болып табылады. Бұл ғаламшарда екі орбиталық ұшу аппараты, екі бірдей өздігінен жүретін көлік және қону құрылғысы жұмыс істейді. Сондай-ақ Марсқа Еуропа Ғарыш агенттігінің «Марс Экспресс» атты ғарышты зерттеу зымыраны және британдық «Бигл – 2 » қону құрылғысы жіберілген.
Қазіргі уақытта роботтар өндірістің ажырамас бөлігіне айналды, адамды оның еңбек әрекетінде босатады. Ғарыш кеңістігінде адам үшін қауіптілігі жоғары болғандықтан, автоматтандырылған және роботты жүйелерді қолдану саласының бірі болып табылады.
Ғарыштық роботтар - ғарышта жұмыс істеуге бейімделген роботтар. Ғарыштық роботтардың адамдардан артықшылығы - олар өте қолайсыз жағдайларда жұмыс істей алады (мысалы, ғарышта радиация бар, сондықтан адам ашық ғарышқа скафандрсыз шыға алмайды, оны робот туралы айтуға болмайды) ресурстар (мысалы, отын), өйткені олар көп жағдайда күн панельдерінде жұмыс істейді. Сондай-ақ, ғарышкердің өлімінен гөрі мұндай роботтың жоғалуынан аман қалу әлдеқайда оңай болады. Әдетте ғарыштық роботтың міндеті – қандай да бір ғылыми жұмыстарды орындау (мысалы, топырақ үлгілерін жинау, сканерлеу және жиналған деректерді Жердегі ғалымдарға жіберу). Шындығында, жер бетінде жұмыс істейтін қарапайым робот дәл солай істей алады, бірақ ғарыштық роботқа қойылатын бірнеше негізгі талаптар бар, олар орындалуы керек.
Мысалы:
-іске қосуды кейінге қалдыру;
-дұшпандық ортаның қиын жағдайында қызмет етеді;
-мүмкіндігінше аз салмақ;
-аз қуат тұтынады және ұзақ қызмет етеді;
-автоматты режимде жұмыс істеу;
-өте сенімді болу;
Осы талаптардың барлығын қанағаттандыру үшін ғалымдар төзімділігі жоғары және мүмкіндігінше аз энергияны пайдаланатын жаңа құрылғыларды, механизмдерді, жетектерді, микроконтроллерлерді көбірек жасайды. Сарапшылардың бағалауынша, Марсқа жасанды саяхат, оның кері қайтарылмайтын сапары болғанына қарамастан, шамамен 200-300 миллиард доллар тұрады. Сондай-ақ экспедиция мүшелерінің психологиялық бейімделуіне бірнеше ай жұмсауға тура келеді. Ал бортында роботы бар кемені жіберу шамамен 5-10 миллиард долларды құрайды. Сондықтан ғарыштағы роботтар адамдарға қарағанда әлдеқайда арзан.
Ғарыштық зерттеулерде қолданылатын ең танымал роботтар - роверлер. Олар автоматты режимде жұмыс істейді және басқа планетаның бетінде жүруге бейімделген. Әдетте олар зерттеу жабдықтарымен, камерамен, таратқышпен (Жермен байланыс үшін) және ұзақ және автономды жұмыс үшін күн батареяларымен жабдықталған. Келесіде мен бір кездері ғарышта жұмыс істеген, қазір жұмыс істеп жатқан немесе болашақта ұшыруды жоспарлаған ғарыштық роботтардың мысалын келтіремін. Мен Луноходтан бастайын.
Луноход-1 - Айда сәтті жұмыс істеген әлемдегі алғашқы қашықтан басқарылатын өздігінен жүретін көлік. Ол жерге Айдың топырағын зерттеуге, сондай-ақ радиоактивті және рентгендік сәулеленуді зерттеуге жіберілді. Оны 1970 жылы 17 қарашада кеңестік планетааралық Луна-17 станциясы Айдың бетіне шығарды.
Техникалық сипаттама:
Салмағы - 756 келі
Ұзындығы - 4,42 метр
Ені - 2,15 метр
Биіктігі - 1,92 метр
Дөңгелектің диаметрі - 510 мм
Дөңгелектің ені - 200 мм
Доңғалақ базасы - 1700 мм
Жолдың ені - 1600 мм