64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы 71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным

Болмыс – әлемнің түрін, дүниенің түпкі мағынасын, мәнін, айналадағы заттар мен олардың құбылыстарын, дамуын, құпияларын танып білу өажеттілігі болып табылады. 17 ғ.бастап қалыптасқан «Онтология» термині болмыс туалы және бүкіл тіршілік мәні туралы ілімді зерттейді.

Болмыс кезінде объективті және субъективті элементтерін ғылымда көбінесе қарастырады. Объективті шындық - бұл адамның санасынан тыс және тәуелсіз барлық нәрсе.Субъективті шындық - бұл адамға тиесілі және одан тыс өмір сүру мүмкін емес (бұл психикалық күйлер әлемі, сана әлемі, адамның рухани әлемі). Сонымен, болу объективті және субъективті шындық болып табылады.

Сондай – ақ, болмыстың ең басты 4 формасын бөліп зерттейді. Олар:

1. Табиғат болуы. Яғни, бірінші табиғат. Бұл адамның қолы жетпеген заттар, денелер, процестер, адамның пайда болуынан бұрын болған барлық заттар: биосфера, гидросфера, атмосфера және екінші табиғат. Бұл адам жасаған заттар мен процестердің болуы. Бұған әр түрлі күрделілік индустриясы, энергетика, қалалар, жиһаз, киім, алынған өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін жатқызуға болады.

2. Адам болмысы. Мұнда адам заттар арасындағы нәрсе ретінде, денелер арасындағы дене, ақырлы, өтпелі денелер заңдарына бағынатын объектілердің объектісі ретінде қарастырылады (яғни, биологиялық заңдылықтар, организмдердің дамуы мен өлу циклі).

Меншікті адам. Мұнда адам енді объект ретінде қарастырылмайды, тек табиғат заңдылықтарына бағынатын, сонымен қатар әлеуметтік, рухани және моральдық болмыс ретінде өмір сүретін субъект ретінде қарастырылады.

3. Рухани болмыс. Жеке рухани. Бұл жеке сана, тек сана-сезімнің жеке процестері және әр адамның бейсанасы.

Объективті рухани. Бұл жеке тұлға. Мұның бәрі жеке адамның ғана емес, сонымен бірге қоғамның да меншігі, яғни. бұл тілде, кітаптарда, картиналарда, мүсіндерде және т.б. сақталатын «мәдениеттің әлеуметтік жады». Бұған қоғамдық сананың әртүрлі формалары кіреді (философия, дін, өнер, адамгершілік, ғылым және т.б.).

4. Әлеуметтік болмыс. Қоғамда және тарихтың дамуында әлеуметтік субъект, әлеуметтік қатынастар мен сапалардың тасымалдаушысы ретінде жеке адамның болуы.

Қоғамның болуы. Ол материалдық-өндірістік және рухани саланы, мәдени және өркениеттік процестердің алуан түрлілігін қоса алғанда, тұтас организм ретінде қоғам өмірінің барлық жиынтығын қамтиды.