Қайта өрлеу дəуіріндегі утопиялық теория: Т.Мор жəне Т.Кампанелла

Қайта өрлеу бұл феодализм дағдарысы мен буржуазиялық қатынастардың пайда болуының алғашқы кезеңі. «Жаңғыру» термині осы уақыттың жетекші қайраткерлерінің ежелгі құндылықтар мен мұраттарды жаңғыртуға деген ұмтылысын білдіру үшін қолданылады. Гуманизм мəдениетінің пайда болуы, жаратылыстану саласындағы жетістіктер осы дəуірге тəн. Дəл осы кезеңде барлық адамзат уақыт өте келе өмір сүруге мəжбүр болатын мінсіз қоғам туралы мифтер пайда болған.16 ғасырдың утопиялық ілімдері ең алдымен ағылшын гуманисті Томас Мор мен итальяндық монах Томмасо Кампанеланың шығармаларымен байланыстыруға болады. Қайта өрлеу дəуірінің алғашқы утопы - Томас Мор. Ол бай патша заңгерлерінің отбасынан шыққан. Парламентте жұмыс істеп, патшаның айла-амалдарына қарсы сөйлеген. Сол үшін Лондон буржуазиясының арасында беделге ие болған. Генри VIII канцлері ретінде корольдік қызметте ол патшаның реформалау əрекеттеріне қарсылас көрсеткен болатын. Бірақ кейін ол өлім жазасына кесілді. Томас, ең алдымен, «Утопия» (1516) кітабының авторы ретінде бізге қызықты. Зиянкестік Утопияны коммунистік мемлекет ретінде сипаттайды. Оның ойынша жеке меншік бар жерде қоғамның əл-ауқаты мүмкін емес болды. Утопияда барлық қалалар бірдей жоспар бойынша салынған, бірақ олардың бірі астанасы. Барлық утопиялықтар бірдей киінеді. Барлық тұрғындар күніне алты сағат жұмыс істейді. Бəрі сегізге жатып, сегіз сағат ұйықтайды. Барлық аға шенеуніктер ғалымдар арасынан сайланады. Өкілдік демократия - бұл утопиянын басқару формасы. Этика туралы айтатын болсақ, біз утопиялықтардың бақытты лəззаттан тұратындығына сенуге бейім екенін білеміз. Алайда, бұл көзқарас жаман іс-əрекеттерге əкелмейді, өйткені утопиялықтар шынайы өмірден кейін жақсылықтар тағайындалып, жамандықтар үшін жазалар тағайындалады деп санайды. Ренессанс утопианизмінің тағы бір өкілі - Томмасо Кампанелла. Əлеуметтік мəселелерге жан-жақты қызығушылық танытқан Кампанелла əлеуметтік тақырыптар бойынша бірқатар еңбектер жазды, олардың ішіндегі ең маңыздысы «Күн қаласы» (1602- коммунистік мемлекеттің өзіндік нұсқасы деп санауға болады. Кампанелла ойлап тапқан қоғамда жеке меншік жоқ, отбасы жойылады, балалар мемлекетке білім алуға беріледі. Киімде, күнделікті өмірде жəне мінез-құлықта біртұтастық бар. Əмбебап еңбек қызметі енгізілді. Тотығу салондарының өмірінің барлық аспектілері мемлекет тарапынан қатаң реттеліп отырады, ол шын мəнінде бар. Мемлекет басында Күн немесе Метафизик деген билеуші ​ ​бар. Ол стипендия мен ақыл үшін өз лауазымын алады жəне лайықты кандидат табылғанша ұстайды.