6В06120 «Ақпараттық жүйелер» ббб студенттері үшін «Ақпараттық жүйелерді жобалау» пәнiнен курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау Шымкент 2022


АЖ деректерінің логикалық моделін әзірлеу



бет9/13
Дата28.03.2023
өлшемі196,33 Kb.
#76855
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
2.3 АЖ деректерінің логикалық моделін әзірлеу
Бұл бөлімде АЖ деректерінің логикалық моделі жасалады. Логикалық Деректер моделі деректер элементтері арасындағы байланыстарды көрсетеді. Ол нақты ДҚБЖ-ға бағытталған емес. Мысал
мұндай модель - "субъект-байланыс" диаграммасы.
Логикалық деректер моделін жасау үшін idef1x әдістемесін қолдану ұсынылады.
Сондай-ақ, объектіге бағытталған талдау және жобалау әдістемелерін қолдайтын case құралдарын модельдеудің кіріктірілген нұсқаларын қолдануға болады.


Қорытындыны рәсімдеу
Қорытындыда қандай міндеттер шешілгенін көрсету, оларды енгізу жолдарын және одан әрі жетілдіру бағыттарын анықтау ұсынылады.
Бұл бөлімде жобаны орындаудың негізгі нәтижелері және олар бойынша жасалған қорытындылар көрсетіледі. Тәсілдерді, әдістерді және әдістерді сипаттау міндетті болып табылады:
1) бастапқы деректерді алу;
2) эксперименттер жүргізу;
3) нәтижелерді тексеру;
4) қорытындыларды жалпылау және тұжырымдау мақсатында нәтижелерді талдау;
5) осы саладағы басқа жұмыстармен салыстыру.
Қорытынды жұмыстың кіріспесіне сәйкес келуі керек. Онда жұмыстың дәлелденген өзектілігі, мақсаты мен міндеттері көрсетілуі керек. Әрбір тапсырма бойынша алынған нәтижелерді ұсыну қажет.
Тараулар бойынша тұжырымдар зерттеудің нақты материалымен жұмыс барысында алынған нақты нәтижелердің сипаттамасы болып табылады. Дәл осы қағида тараудың әр абзацын жазу аясында жүзеге асырылады.


Пайдаланылған әдебиеттер тізімін жасау
Бұл бөлімде жобаны жазу кезінде пайдаланылған әдеби көздер көрсетіледі. Барлық дереккөздерге курстық жұмыстың мәтінінде сілтемелер жасалуы керек.
6 Жұмысты ресімдеуге қойылатын негізгі талаптар


6.1 Курстық жобаның (жұмыстың) мәтіндік бөлігін рәсімдеу.
Курстық жобаның (жұмыстың) мәтіндік бөлігі А4 (210х297мм) форматындағы –МЕСТ-2.301 қағазының бір жақ бетінде орындалады, кестелер мен көрсетулерді орындауда А3 (297х420мм) форматындағы қағазды пайдалануға рұқсат беріледі. Курстық жобаның (жұмыстың) көлемі 20-25 парақты құрайды.
Құжаттың мәтін бөлігін келесі тәсілдерді пайдалана отырып орындайды:
- жазбаша -әріптер мен цифрлардың биіктігін 2,5 мм кем емес. Цифрлар мен әріптерді бүкіл құжатта бойында анық жазу керек (тушь, қара сия немесе шарикті қаламды пайдаланып, бірдей түсте-көк , көкшіл, қара);
- ЭЕМ басып шығаруды баспа және графикалық жабдықтарды пайдалана отырып. Шрифті- Times New Roman, қарапайым, 14 нұсқа, қатарлардың арасындағы интервал –бір. Бір мәтінді құжатта түрлі-түсті пастаны қолдануға, және сызып көрсетулерге жол берілмейді.
6.1.1 ЭЕМ басылған құжатқа жекелеген сөздер, формулалар, шартты белгілерді қолмен жазуға, сондай-ақ көрсетулерді қара тушпен немесе қара сиямен жазуға рұқсат етіледі.
6.1.2 Парақтың төрт жағынан мәтіннен бос орындар қалдыру қажет. Сол жақ бетте -30 мм, оң жақта-10 мм, жоғары және төменгі жақтарынан-20 мм кем емес.
Мәтінде абзацты қолмен жазуда 7,5 мм тең бос орын тастап бастайды, ал ЭЕМ пайдалануда мәтіннің төртінші белгісінен бастап жазады.
6.1.3 Құжатты орындау кезінде анықталған әріптік қателер, тізімдік қателер және графикалық қателер, ақ түсті бояумен мәтінде (графикада) түзетуге енгізуге немесе қара бояумен, паста, туш қолдана отырып қолмен түзетуге болады.
Бұрынғы мәтіндегі (графика) қателерден қалған толықтай жойылмаған іздерді қалдыруға, мәтіндік құжаттарды бүлдіруге жол берілмейді.
6.1.4 Курстық жобаның (жұмыс) құрылыстық элементтерінің аталуылары «МАЗМҰНЫ», «КІРІСПЕ», «НЕГІЗГІ БӨЛІМ», «ҚОРЫТЫНДЫ», «ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ» «ҚОСЫМШАЛАР», жұмыстың құрылыстық элементтерінің тақырыптамалары болады.
6.1.5 Курстық жұмыстараулар мен тараушаларға бөлінуі тиіс. Әр-бір тармақпен тармақшада түгелденген ақпарат болуы тиіс.
Тараулардың аталуы, жалпы алғанда, курстық жұмыс тақырыбын айқындауға тиісті, ал тараушалардың аталуы, жалпы алғанда, сәйкестелген тарауды айқындауға тиісті.
Тараулар мен тараушалардың аталуы өз мазмұнын айқын және қысқаша бейнелеуі тиіс.
Тараулар курстық жобаның (жұмыстың) бүкіл шегінде араб цифрларымен белгіленген кезектілік нөмері болуы және абзацтан басталуы шарт. Тараушалар әрбір тараудың шегінде номерленуі тиіс. Тараушаның нөмері тараулар мен тараушалардың нүкте арқылы бөлінген нөмерлерінен тұрады. Тарауша нөмерінің соңына нүкте қойылмайды. Тараулар тараушалар сияқты бір немесе бірнеше бөлімдерден тұрады.
Әрбір тармақтар мен тармақшалардың аталуын абзацтан бастап, атауды әріппен, соңына нүкте қоймай, астын сызбай жазу керек.
Атауларда сөздерді тасымалдауға рұқсат етілмейді. Егер атау екі сөйлемнен тұратын болса, онда олар нүкте арқылы бөлінеді. Тараулар мен тараушалардың атаулары жартылау қалың шрифтпен жазылады.
Құжатты орындау кезінде тараулардың атаулары мен мәтіндер арасы: қолмен жазуда - 15 мм, ЭЕМ қолдануда - 2 ендірудей болуы керек. Тарау мен тарауша атауларының арасы, сондай-ақ тараулар мен мәтін атаулары арасы – қолмен жазғанда – 8 мм, ЭЕМ пайдаланғанда – 1 ендіру болуы шарт.
Атаулар мен келесі мәтін бір парақта орналасуы керек. Атауды бір парақтан келесі параққа көшіруге тиім салынады.
6.1.6 Курстық жобаның (жұмыстың) әрбір тарауын жаңа парақтан (беттен) бастау тиіс. Бір тармақтың ішіндегі тармақшалар мен мәтін арасы екі жолдық шегініспен бөлінеді.
6.1.7 Курстық жобаның (жұмыс) мәтін парақтарында бос кеңістік қалдыруға болмайды. Құжаттың барлық беттері (тараудың соңғы бетін есепке алмағанда) толтырылуы тиіс.
6.1.8 «МАЗМҰНЫ» және «ҚОРЫТЫНДЫ» сөздерін жартылай қалың шрифтпен жазуға болады. Мазмұнға енгізілген атауларды, атауды әріппен бастап қатардағы әріппен жазады.
6.2 Курстық жобаның (жұмыстың) беттерін нөмірлеу.
Курстық жобаның (жұмыстың) беттерін араб цифрымен, бүкіл мәтін бойынша үздіксіз нөмірлеуді сақтап нөмірлеу тиіс. Беттің нөмірі парақтың ортасына төменгі жағында нүкте қойылмай жазылады.
Титулдық парақтың нөмірі үздіксіз нөмірлеуден тұрады. Титулды парақта нөмір қойылмайды.
6.2.1 Жеке парақтарда орналасқан суреттеу мен кестелер курстық жобаның (жұмыс) жалпы нөмірлеумен белгіленеді.
А3 форматты парақтағы суреттеулерді, кестелерді бір бет ретінде санау керек.
Курстық жұмыс беттерін және курстық жұмыс құрамындағы қосымшаларды үздіксіз нөмірлеумен нөмірленеді.
6.3 Формулалар мен теңдіктер
Формулалар мен теңдіктерді мәтіннің ішінен жеке жолға бөліп шығару тиіс. Әр формула немесе теңдіктің жоғары және төменгі жағынан бір бос жолдан кем емес аралық қалдырылуы тиіс. Теңдік бір жолға сыймаған жағдайда олар теңдік белгісінен (=), қосу (+), минус (-), көбейту (x), бөлу (:) немесе басқа да математикалық белгілерінен кейін тасымалданады, келесі жолда белгілер қайталанады.
Символдар мен сандық коэффициенттері мағынасының түсіндірмесін формула маңында, берілген кезектілікті сақтай отырып, көрсету тиіс.
Курстық жобадағы (жұмыс) формулалар, жұмыс мөлшерінде, дөңгелек жақшалардың ішінде араб цифрларымен, парақтың оң жағында бір жолда реттік нөмірлеу арқылы нөмірленеді.
Үлгі:
А=а:в (1)
В=с+д (2)
Формулада реттік нміріне мәтінде сілтеме жасау жақша арқылы беріледі, мысалы: Үлгі – (1) формуласында.
Тараулардағы формулаларды нөмірлеуге болады. Бұл жағдайда формула нөмірі тараудың және формуланың нөмірінен тұрады, нүкте арқылы бөлінеді, мысалы: (3.1).
Қосымшада орналасқан формула, жеке нөмірлеу арқылы, араб цифраларымен, әрбір цифрдің алдыңғы жағына қосымшаны белгілеп әрбір қосымшаның көлемінде нөмірлеу тиіс, мысалы (В.1) формуласында.
6.4 Иллюстрацияларды рәсімдеу
6.4.1 Курстық жұмыста (жобада) иллюстрациялар (сызбалар, карталар, кестелер, схемалар, диаграммалар, түсірілген суреттер) бірінші немесе келесі беттерде екендігі ескертілген мәтіннен кейін орналасуы керек.
Иллюстрациялар компьютермен де түрлі-түсті жолмен де орындалуы мүмкін. Барлық иллюстрацияларға сілтемелер болуы қажет.
6.4.2 Курстық жұмыста (жобада) орналасқан сызбалар, кестелер, диаграммалар, схемалар, иллюстрациялар конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйесі (БЖКҚ) мемлекеттік стандарттың талаптарына сай болуы тиіс.
6.4.3 Қосымшадағы иллюстрациялардан басқа иллюстрациялар араб сандарымен реттік номермен нөмірленуі тиіс.
Егер сурет біреу ғана болса, онда ол «Сурет 1» атауымен белгіленеді, «Сурет» сөзі және олардың атаулары жолдың ортасында орналасады.
6.4.4 Тараулар шегінде иллюстрацияларды нөмірлеу рұқсат етіледі. Бұл жағдайда иллюстрация номері тараудың және иллюстрацияның реттік номерімен құралады, нүктелер арқылы бөлінеді. Мысалы: Сурет 1.1
6.4.5 Иллюстрациялар, қажетті жағдайда, атаулар мен түсіндірмелерге ие болады (сурет астындағы мәтін). «Сурет» сөзі және атауы сурет астына түсіндіру мәліметтерінен кейін келесі үлгіде жазылады.
Үлгі

Сурет 1 - Жүктерді сақтандыру келісім- шарттарын есепке алу пайдалану әдістерінің диаграммасы

6.4.6 Иллюстрацияға сілтеме жасау барысында нөмірлеуде «...2 суретке сәйкес» деп жазу қажет, басынан аяғына дейін ал бөлім бойынша нөмірлеуде «...1.2 суретіне сәйкес» болуы тиіс


Мысал:
1-суретте Жүктерді сақтандыру келісім- шарттарын есепке алу пайдалану әдістерінің диаграммасы көрсетілген.
6.5 Қосымша.
Қосымшалар осы курстық жұмыстың (жобаның) жалғасы ретінде келесі парақтарына рәсімделеді.
6.5.1 Курстық жұмыстың (жобаның) мәтінінде барлық қосымшаларға сілтемеболуы тиіс. Қосымшалар мәтіндегі сілтемелердің ретіне қарай орналасады.
Әрбір қосымша жаңа беттен басталып «Қосымша» сөзі мен атауы беттің жоғарғы жағының ортасында көрсетілуі тиіс.
6.5.2 Қосымшаның аты болуы қажет, ол жеке жолға, мәтінге симметриалы түрде бас әріппен жазылады.
6.5.3 Қосымшалаp курстық жұмыстың (жобаның) қалған бөлімдерімен басынан басталатын ортақ реттік нөмірлері болуы тиіс.
6.5.4 Қосымша орыс алфабитінің бас әріптермен: Ё, З, Й, О, Ч, Ь, Ы,Ъ әріптерін қоспағанда А әрпінен бастап көрсетіледі.
6.5.5 Қосымша атауын латын әріптерімен де көрсетуге болады, І және О қоспағанда.
Егер құжатта бір ғана қосымша болса, онда ол «Қосымша А» деп көрсетіледі.
6.6 Кесте құру
Кестені жақсы көрсету мен көрсеткіштерді талдауда ыңғайлы болуы үшін құрады. Кестелердің атауы оның мазмұнын ашып, нақты және қысқа болуы шарт. Кестенің атауын кестенің үстіне, абзацтан, келесі жолға «Кесте 1» деген сөзден кейін орналастыру керек.
6.6.1 Бірінші рет көрсетілген немесе келесі бетте көрсетілген кестені мәтіннен кейін орналастыру керек.
6.6.2 Барлық кестелерге курстық жұмыста (жобада) сілтемелер болуы тиіс. Сілтеме қоюда «кесте» деп нөмерлері көрсетіліп жазылуы қажет.
Кестені рәсімдеу мысалы:
Кесте 5 - де белгілі мөлшердегі аборигендік микрофолорға мұнаймен былғанған топырақтың әсер ету дәрежесі көрсетілген.

Кесте 5 - Белгілі мөлшердегі аборигендік микрофолраға мұнаймен былғанған топырақтың әсер ету дәрежесі





Топырақтар пробаларымен типтерінің нөмірі

Мұнайдың құрамы, %

Lg клеткалар концентрациялары, KOE/г

бактериялар

актиномицеттер

саңырауқұлақтар

10 Құба-сұрлі

0,1

6,1

6,5

7,1

1

6,7

7,1

7,3

5

7,8

7,1

8,2

7

7,7

6,7

8,0

10

5,6

5,0

6,3

6.6.3 Көп жол мөлшердегі кестені келесі параққа (бетке) көшіруге болады. Кесте бөлігі келесі параққа (бетке) көшіру барысында «Кесте» сөзі және нөмірі бір рет кестенің бірінші бөлігі сол жағына, ал келесі бөлігінде «Жалғасы» сөзі жазылады, және кесте нөмірі көрсетіледі, мысалы: «Кесте 1 нің жалғасы». Кестелерді келесі параққа (бетке) көшіру барысында тақырыбы тек қана бірінші бөлігінің үстіне орналастырылады. Кестенің бөлігін көшіруде кестені шектейтін төменгі көлбеу сызық сызылмайды.


Көп мөлшерлі графалы кесте қосымшаға енгізіледі.
6.6.4 Егер де кестенің әр түрлі жолдарындағы қайталанатын (графалары) мәтін бір сөзден тұрса, онда ол бірінші жазылғаннан соң, тырнақшамен ауыстырылады; егер екі немесе көп сөзден тұрса, бірінші қайталанғаннан соң, оны «ол да солай» сөзімен ауыстырылады, әрі қарай - тырнақшалармен. Қайталанып тұрған сандардың, маркалардың, белгілердің, математика және химиялық символдардың орнына тырнақшалар қоюға болмайды. Егер әріптік және былайғы мәліметтер қандай да кесте жолдарында келтірілмесе, онда оған сызықша қойылады.
6.6.5 Қосымшаға шығарылған кестелерден басқа, кестелер арап сандармен басынан аяғына дейін нөмірленуі тиіс.
6.6.6 Бөлімдер ішіндегі кестелерді нөмірлеуге рұқсат беріледі. Мұндай жағдайда кестелер нөмірі нүктемен бөлінген бөлімнің нөміріне және кестенің реттік нөмірінен тұрады. Мысалы: «Кесте 3.1».
6.6.7 Кесте жолдары және графа атаулары жекеше түрде бас әріппен жазылады, ал графаның тақырыпшалары, егер тақырыпша бір сөйлемнен тұрса, тармақша әріптермен,немесе егер олар дербес мағынаға ие болса, бас әріппен жазылады. Кестенің тақырыбы мен тақырыпшасына ейін нүкте қойылмайды.
6.6.8 Кестелердің сол жағынан, оң және төменгі жағынан, ережедегідей, сызықпен шектелуі тиіс. Кестелердің шрифт мөлшерін, мәтіндегідей кем алуға рұқсат беріледі.
Графалардың аты, ережедегідей, кесте жолына қатарлас жазылады. Қажет болған жағдайда графалардың атын перпендиуляр орналасытыруға рұқсат етіледі. Кестенің басы кестенің қалған бөлігіне жеке сызықпен бөлінуі тиіс.
6.7 Пайдаланылған әдебиеттерге сілтемелер
Құжаттың мәтін бөлігінің соңында әдебиеттердің тізімі келтіріледі. Тізімдер мен сілтемелерді мәтінде жасау МЖМБС 7.1-2003-ке сәйкес болады. Әдебиеттерді тізімі құжаттың мазмұнына ендіріледі.
Қолданылған деректерге сілтеме төрт бұрышты жақшаның ішінде болуы керек.
Дерек көздері туралы мәлімет курстық жұмыста (жобаның) мәтініндегі дерек көздерінің сілтемелерінің жасалуы реті бойынша орналасу керек және абзацтан кейін арап сандармен нүктесіз нөмірленеді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет