76) Тамырлар жүйесі (сосудистая система) немесе жүрек-тамырлар жүйесі мен қан жасау мүшелері жануарлар организміндегі торшалық және ұлпалық деңгейдегі зат алмасуды (қоректік заттарды, оттегіні организмнің ұлпалары мен торшаларына жеткізу, зат алмасу нәтижесінде түзілген ыдырау өнімдері мен көмірқышқыл газын бөлу мүшелеріне тасымалдау), гуморальдық реттелуді, дене қызуының реттелуін қамтамасыз етумен қатар, маңызды қорғаныс қызметтерін де атқарады.
Тамырлар жүйесін зерттейтін анатомияның бөлімі — ангиология. Тамырлар жүйесі өз кезегінде құрылысы мен қызметі жағынан бір-бірімен тығыз байланысты және дамуы біртекті үш: қанайналым, лимфаайналым.
Қан айналым жүйесі қан тамырларынан, жүректен және олардың қуысымен үздіксіз ағып жататын сүйық ұлпа қаннан түрады. Қанды жүректен организмге алып шығатын ірі қан тамырларын артериялар (қызылтамырлар), қанды организмнен, керісінше, жүрекке алып келетін ірі қан тамырларын веналар (көктамырлар), ал артериялар мен веналардың аралығындағы тым жұқа қабырғалы
77) Жүректің өткізгіштік жүйесі – импульстарды қалыптастыратын және жиырылғыштық кардиомиоциттерге өткізетін атипиялық бұлшықеттік жасушалар.
Маңызы: жүректің ритмдік жұмысын және жеке камераларындағы бұлшықеттің жиырылу күшіне әсерін тигізіп қамтамасыз етіп отырады. Құрамы: өткізгіштік кардиомиоциттер топталып әртүрлі түйіндер құрайды, олардың шоғырлары тарамданып жеке жіпшелерге айналады. Олар:
Синусты – жүрекшелік түйін немесе синоатриалды, немесе авторы бойынша Кис – Флек түйіні, лат. nodus sinuatrialis;
Жүрекше – қарыншалық немесе авторы бойынша Ашофф – Товар түйіні, лат. nodus atrioventricularis;
Гисс шоғыры және оның аяқшалары;
Пуркинье талшықтары.
Жүректің автоматизм қызметі. Жүректің автоматизмі қызметі деп — оның сыртқы тітіркендіргіштердің әсер інсіз, өздігінен электр импульсін тудыруын айтамыз.