Сөздік: ұзын сонар. Мазмұндау жоспары

1. Баласының келу қуанышы.

2. Тіршілік туралы әңгіме.

3. Жөкеңнің жорғасы.

4. Толасбай.

5. Үзілген әңгіме.

Мүлде ұша алмайтын халге де жетіпті. Содан ол ойлана-ойлана бір амалын тапқандай болып, қырғи, лашын, күйкентай, қаршығаны шақырып алып:

- Барлық құстарды шақырыңдар! Айтатын ақылым бар, - деп бұйрық береді. Бүркіт айтса болды, төртеуі төрт жаққа ұшып, лезде барлық құсты жиып келеді.

- Бірің қалмай келдіңдер ме? Біреу-міреу қалып қоймасын, тағы да бір-біріңді түгендеңдер, - дейді бүркіт айналасын шола қарап.

Біраздан соң құстар:

• 
  Көкектен басқамыз осында екенбіз, - десті.
  

- Тынышталыңдар енді, дабырламаңдар! Біздің бұлай қаннен-қаперсіз жүре беруімізге болмайды. Көрдіңдер ме, жер беті үлкенді-кішілі жұмыртқадан аяқ алып жүргісіз. Әркім басып кетіп, жарылып жатқаны қанша ма. Сондықтан біздер де адамдар сияқты үй салуымыз керек, - деп аз-кем тыныстады.

Мұны естіген көкектің зәресі ұшып кетті.

- Қалайша? – деді ол. – Біздің қолымыз жоқ қой. Ал адам деген – адам! Олар қолы болғандықтан, бәрін істейді. Күшті. Өздерінен үлкен нәрселерді де көтере береді. Ондай болу қайда?!

- Талаптансаң, бәрін де істеуге болады. Сен, көкек, жалқауланып, тілің мен жағыңа сүйенбе. Одан да болмасаң да, ұқсап бақ.

- Дұрыс айтасың, бүркіт ием, мен мұны аңғарып жүрмін. Үй салғандарын көргенде оларға сондай қызығасың, - деді қарлығаш мойылдай көздері ұшқын атып.

Бүркіттің көкекке түйілген қабағы қарлығаштың сөзін естігенде жазылып, жүзі жарқырап қалды.

- Менің де айтып отырғаным – сол. Қызығасың! Адамдардан үйрену керек, -деді де бүркіт айнала қарап, қайтадан жүзі қатуланып, бұйыра сөйледі. – Бүгіннен бастап адамдардың үйді қалай, неден салып жатқанын бақылаңдар да іске кірісіңдер. Енді үш аптадан соң бәріңдікін өзім көріп шығам. Түсінікті ме?!

- Түсінікті! – десті бәрі де.

... Адамдарды сырттай бақылап қызыққан құстар көп ұзамай, үй салуға кірісіп кетті. (Қ.Омарұлы, 305 сөз).