9 класс. Физика пәні мұғалімі:
Алиев Олжас Маматалиевич
«Атом ядросы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары 9.6.1.8 ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау;
9.6.1.9 атом ядросының масса ақауын анықтау;
9.6.1.10 атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер
шығаруда қолдану
9.6.2.3 радиоактивті ыдырау
заңын есеп шығаруда қолдану;
9.6.2.6 ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру;
9.6.2.8 радиациядан қорғану әдістерін сипаттау;
Бағалау критерийі Білім алушы:
ядролық күштердің қасиеттерін сипаттай алады
атом ядросының масса ақауын анықтай алады
атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер шығаруда қолдана алады
радиоактивті ыдырау заңын есеп шығаруда қолданады
ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыра алады
радиациядан қорғану әдістерін сипаттай алады
Ойлау дағдыларының Білу, түсіну, қолдану
деңгейлері
Орындау уақыты 25 минут
Тапсырмалар
Атомдар электрондардан,
протондардан, нейтроннан тұрады
Ш Ж
1. Шын / Жалған
а) [1]
Протонның массасы нейтронның массасынан үлкен
Ш Ж
б) [1]
Электрондар оң зарядталған, пратондар теріс, ал нейтрон бейтарап
Ш Ж
с)
Ш Ж
Электронның массасы 1 м.а.б
д)
2. Ядродағы нуклондарды ыдырап кетуден сақтап, берік байланысын қамтамасыз ететін күшті анықтаңыз;
А) Гравитациялық күштер; В) Ядролық күштер; С) Магниттік күштер;
[1]
3. а) Масса ақауы деп ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[1]
б) Масса ақауын есептеу формуласын жазыңыз _________________________
[1]
4. а) Суретте меншікті байланыс энергиясының ядродағы нуклондар санына тәуелділік графигі көрсетілген.
Сілтеме:
https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BD%D1%83%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B
Графикті пайдаланып 80 нуклоннан және 200 нуклоннан тұратын ядролардың байланыс энергияларын анықтаңыз;
[2]
б) е гелий ядросының байланыс энергиясын табыңыз [1]
5. → ыдырауның реакциясын жазыңыз _________________________ [1]
6. а) → ? + жетімсіз өнімді анықтаңыз ____ [1]
б) Радиоактивті үлгінің анализі ондағы Х элементінің 4 тәулікті 0,4-г нан 0,1 г дейін
азайғандығын көрсетті Х элементінің жартылай ыдырау периодын анықтаңыз; [1]
7. а) → е + ? Термоядролық синтез реакциясында пайда болатын екінші
бөлшекті жазыңыз ______ [1]
б) Неліктен жұлдыздарда термоядролық реакциялар жүреді, түсіндіріңіз
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
[1]
8. γ – сәуленнің өтімділік қабілеті аса күшті. Сондықтан одан қорғану жолдарына мысал келтіріңіз:
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
[1]
Бағалау критерий
|
Тапсырма №
|
Дескриптор
|
Балл
|
Білім алушы
|
Ядролық күштердің қасиеттерін сипаттай алады
|
1
|
Атомдар электрондардан, протондардан, нейтроннан тұратынын біледі
|
1
1
|
Протонның массасы нейтронның массасынан үлкен екенін біледі
|
Электрондар оң зарядталған, пратондар теріс ал нейтрон бейтарап екенін біледі
|
Электронның массасы 1 м.а.б екенін анықтайды
|
2
|
Ядролық күшті белгілейді
|
1
|
Атом ядросының масса ақауын анықтай алады
|
3
|
Масса ақауынның анықтамасын жазады
|
1
|
Масса ақауын есептеу формуласын жазады
|
1
|
Атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер шығаруда қолдана алады
|
4
|
80 нуклоннан тұратын ядролардың байланыс энергиясын анықтайды
|
1
|
200 нуклоннан тұратын ядролардың байланыс энергиясын анықтайды
|
1
|
Гелий ядросының байланыс энергиясын жазады
|
1
|
Радиоактивті ыдырау заңын есеп шығаруда қолданады
|
5
|
→ ыдырауның реакциясын жазады
|
1
|
6
|
Жетімсіз өнімді анықтайды
|
1
|
Жартылай ыдырау периодын анықтайды
|
1
|
Ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыра алады
|
7
|
Жұлдыздарда термоядролық реакциялар жүретінін түсіндіреді
|
1
|
Термоядролық синтез реакциясында пайда болатын бөлшекті жазады
|
1
|
Радиациядан қорғану әдістерін сипаттай алады
|
8
|
γ – сәулесінен қорғану жолдарына мысал келтіреді
|
1
|
|