БӨЛІМ «Бәйтерек» поэмасынан берілген мысалдарды көркемдегіш құралдарменсәйкестендіріңіз.
№
Көркемдегіш
құралдар
Сәйкестендіру
Шығармадан мысалдар
Балл
1
аллитерация
А)Қарашы, шаңырағы жас қаланың, Аспанның бұлтын серпіп тастағанын!
***
Мұхиттың аласұрған көк айдыны.
Тіршілік түзегенде көркін жаңа, Сұрапыл соқпаса екен толқын жара.
1
2
эпитет
В)Туыңдай қанат керген желді күнгі, Танытты кең әлемге теңдігіңді.
Тұрғанда Бәйтерегің көкке шырқап, Ұстай біл Асқақтатып Елдігіңді!
*** Жұлдыздай туы қалған өліарада.
Бес жылда бой көтерген ғимараттар, Жайнап тұр шомылғандай самалаға!
1
3
кейіптеу
С)Талпынған арманына еркін қала! Жаһанның жанарында жаңа қала,
1
4
метафора
D)Жайнап тұр шомылғандай самалаға! Жырламас ғажайыпты кім мұндағы, Жеткенше сөздің дәмі, тілдің нәрі.
Алғысын жаудырады Елбасыға.
1
5
теңеу
Е)Өтінде арпалысқан өмір-майдан, Бәйтерек – болашағың тамыр жайған.
1
БӨЛІМ
Н.Айтұлының«Бәйтерек»поэмасындағыавтордыңазаматтықбейнесіне,елменЕлбасы туралы ойды тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасаңыз. Өз ойыңызды 5-6сөйлемменбілдіріңіз.
«бетеге кеткенімен, белқалады; бектер кеткенімен, елқалады»; хан қашқанымен, халық орнында ғой, әйтеуір! Сол халықтың бас қосқан ұлы жиынын неге «Халық кеңесі» атамасқа?! Халықтан ұлы не бар? Керек
десеңіз, «Халық–құдайдың өзінен бір-ақ жас кіші!»демей ме, біздіңқазақ!»,– деген пікірімен келісесіңдерме? Ой-пікірлеріңді нақты деректерге сүйене отырып жазыңдар.
Келісемін, өйткені
____
__
__
__
__
__
____ Келіспеймін,
себебі
[3]
БӨЛІМ
Тақырыптың бірін таңдап, шығарманы басқа да әдебиет үлгілерімен салыстыраталдап,сынимақалажазыңыз.
«РАФТ» әдісі
«Мәңгілік Ел белгісі – аспандаған Бәйтерек» (Поэмадағы қазақ халқының өткентарихы мен бүгінгі заманын салыстырыңыз. )Автор стиліне сүйене отырып, сынимақалажазыңыз
Ой-пікірлеріннақтыдеректергесүйенеотырып,
келісу, келіспеу пікірін білдіреді.
3
11
сыни көзқарасын білдіреді; бағасын береді;
пікіріне дәлелдер келтіреді; қорытынды жасайды;
шығарманы әдебиет үлгілерімен салыстырады; жанрға, стиль талаптарына сай жазады.
2
1
2
1
2
2
Барлығы – 30 балл
ҚОРЫТЫНДЫ «Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағының» мақсаты – жаңартылған білім беру мазмұны аясында оқушыларды әдебиетті креативті қолдануға бағыттау. Сондай-ақ сана әлеуеті жоғары дамыған, сын тұрғысынан және жаңашыл ойлай білетін, рухы мықты, өз білімін қоғамның алға басуына жұмсай алатын ұрпақ тәрбиелеу.
Жиынтық бағалау тапсырмалары жаңа ғасырдың мақсаттарын көздейді. Оларға ойларын еркін ауызша жеткізуде және жаза білуде қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау дағдыларын қалыптастырады.
Жиынтық бағалаудың критерийлері мен дескрипторлары арқылы оқушылардың ақыл-ой қабілеті мен тілдік эстетикалық талғамдарының дамуына, тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына, коммуникативтік құзыреттіліктерінің жетілдірілуіне іргетас қалап,өмірлік дағдыларын шыңдауына, өздігінен білім алуларына мүмкіндік туғызу. Сонымен қатар, оқушыларды ұлттық мәдениет пен әдеби мұраларды түсінуге, қазіргі заманғы әдебиетті бағалай білуге үйретеді. Оларға ойларын еркін ауызша жеткізуде және жаза білуде қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау дағдылары қалыптасады.Сондай-ақ. тапсырмаларды орындау барысында білім алушылардың орындаушылық және шығармашылық дағдылары қалыптасады.
Пайдаланылған әдебиеттер
Адамбаев Б.Төле би шешен / Қазақтың ата - заңдары : құжаттар, деректер және зерттеулер. 10 томдық . 1-том.- Алматы :Жеті жарғы, 2004.-632б.
Адамбаев Б. Халық даналығы.-Алматы,1993.
Айбергенов Т. Шығармалары. - Алматы : "Қазақ энциклопедиясы", 2013.320 бет. 4.Ахметов З., Шаңбаева Т. Әдебиеттану терминдер сөздігі.-Алматы, 1998.
Әбдікәрімұлы Б., Сарбасова Қ. "Ж. Баласағұни педагогикасы". Қарағанды, 2008.-124б.
Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия.- Алматы: " Арыс" баспасы,2002. 7.Байтұрсынұлы А. Әдебиет танытқыш. Ақжол- Алматы, 1991.
8.Баласағұн Ж. Құтадғу біліг / Ауд. А.Егеубаев.- Алматы :Жазушы, 1986.-616 б. 9.Бердібаев Р. Кәусар бұлақ .- Алматы , 1989.
10.Даланың дара ділмарлары.- Алматы : ЖШС "Қазақстан"баспа үйі", 2001,-592 б. 11.Дербісәлі Ә. Даланың дана перзенттері.- Алматы , 2004.
12. Дәдебаев Ж. Шешендік сөздер .- Алматы , 1993. 13.Жандыбаев Ғ.Сөз мәйегі.- Алматы , 1998. 14.Жармұхамедов М. Шешендік өнер.- Алматы,1998.
Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық.-Алматы:"Аруна Ltd." ЖШС,2010.
Қазақстан ұлттық энциклопедиясы, 8- том , Қазақстан тарихы энциклопедиялық анықтамалығы.
Қазақ өнерінің антологиясы. Айтыс 1- том . "Күлтегін". Нұрсұлтан , 2014 .400 бет.
Төреқұлов Н., Қазыбеков М. Қазақтың би шешендері .- Алматы ,1993. 19.Қаратев М. "Қазақ поэзиясының Құлагері"
20.Негимов С. "Шешендік өнер ". -Алматы: Ана тілі. 1997. 21.Уәлиханов Ш. "Таңдамалы".- Алматы: "Жазушы" баспасы, 1985 22.Оңғарсынова Ф. 10 томдық жинақ. -Алматы, 2010
Т. Нұртазин, М.Қаратаев, Х.Әдібол. "Заман және әдебиет.Классикалық зерттеулер. -Алматы, 1998.