9. Сутегі атомының Бор ұсынған моделі
Зат бөлшектерінің толқындық қасиеттері. Де Бройль жорамалы
жүктеу/скачать 89,84 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 15. Де Бройль жорамалының тәжірибеде расталуы.
| 14. Зат бөлшектерінің толқындық қасиеттері. Де Бройль жорамалы.
Луи де Бройль (1924 ж.) фотондар ғана емес, электрондар да және материяның басқа бөлшектері де корпускулалық қасиеттермен қатар толқындық қасиеттерге де ие деген жорамал ұсынды. Яғни де Бройль корпускулалық-толқындық дуализм әмбебап сипатқа ие деген жорамал ұсынды. Әрбір микробөлшекпен бір жағынан, корпускулалық қасиеттер энергия және р импульс, ал екінші жағынан, толқындық қасиеттер жиілік толқын ұзындық, байланыстырылады. Бөлшектердің корпускулалық және толқындық қасиеттерін сипаттайтын шамаларды байланыстыратын математикалық өрнектер дәл фотондардікі сияқты, яғни және (1.14) мұндағы қозғалыстағы бөлшектің энергиясы; - бөлшектің импульсы; -толқындық вектор; ; -Планк тұрақтысы. Импульсы бөлшектің де Бройльдық толқын ұзындығы а) релятивистік емес жағдай [ ] , (1.15а) б) релятивистік жағдай , (1.16а (1.16б) (1.15б) Де Бройль толқын ұзындығының бөлшектің К кинетикалық энергиясымен байланысы: а) релятивистік емес жағдай ; (1.15в) б) релятивистік жағдай ; (1.15г) бөлшектің тыныштық энергиясы . 15. Де Бройль жорамалының тәжірибеде расталуы. Де Бройль жорамалы Дэвиссон және Джермер тәжірибелерінде расталды (1927 ж.). Бұлардың тәжірибелерінің идеясы: егер электрондар шоғының толқындық қасиеттері болса, онда бұлардың кристалдан шағылуы, рентген сәулелерінікі сияқты, дифракциялық сипатта болуы тиіс, яғни осы жағдайда рентген сәулелерінің кристалдан шағылуына ұқсас дифракциялық шағылу максимумдары байқалуы тиіс. Кристалдың әр түрлі жазықтықтарынан, түскен сәуленің атомдардан дифракциялануы нәтижесінде, осы жазықтықтардан айналық шағылған сияқты болып, толқындар шығады. Осы толқындар дифракцияланғанда, егер Брэгг-Вульф шарты , (1.17) орындалатын болса, онда бұлар бірін-бірі күшейтеді, мұндағы -сырғу бұрышы, d-кристалдық жазықтықтардың арақашықтығы, де Бройльдық толқындардың кристалда сынуы ескерілгенде (1.17) Брэг-Вульф формуласы мына түрге келеді: (1.17а) Де Бройль толқындарының n сыну көрсеткіші (1.17б) мұндағы -кристалдың ішкі потенциалы, -үдеткіш кернеу. Анықталмағандықтар қатынастары: а) координат пен импульс үшін , (1.18а) - бөлшек координатының анықталмағандығы; - бөлшек импульсының тиісті координат осіне проекциясының анықталмағандығы; б) энергия мен уақыт үшін , (1.18б) -бөлшектің қайсыбір күйдегі энергиясының анықталмағандығы, - осы күйде болу уақыты. жүктеу/скачать 89,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|