ВАЛЕОЛОГИЯ
«ӘЛЕМГЕ САЯХАТ»
(С портты қ о й ы н -сауы қ )
Л ә й л а Т о қ т а с ы н ң ы зы ЕРІИЕКБАЕВА,
No31 «Ақ сұ ң ң ар » б а л а б а қ ш а с ы д а я р л ы қ
т о б ы н ы ң д е н е т ә р б и е н ұ с ң ау ш ы с ы
А стана қ а л а с ы
Мақсаты; б а л а л а р ғ а әр тұрлі ш ет ел қалалары н
көрсету арқылы әр елдің ойы н дары мен таныстыру.
Оларды бейбіт өмірге деген сүйіспеншілігін арттыру,
д о с т ы қ қ а , ы н т ы м а қ т а с т ы қ қ а т ә р б и е л е у Ө зг е
ел дерд ің спорттық ойындары арқылы б а л а л а р д ы ң
д е н е тәрбиесін е деген қызығушылығын арттыру.
Қ о л д а н ы л а т ы н қ ұ р а л д а р мен көрнекіліктер:
жапсыру сабағын қолдану, глобус шары, Норвегия,
Нидерланды, Франция, Англия, Африка, Америка,
Б р а з и л и я , А в с т р а л и я , Қытай, Ү ндістан, Р е с е й
м е м л е к е т т е р і н і ң т а б и ғ а г т а р ы н ы ң с у р е т т е р і
б ей н е л е н г е н с л а й д т а р , екі т е р е ң т ә р е л к е , пинг-
понгке арналған д өңгелекш елер, о р ам ал , екі улкен
доп, ойыншық ат, л а с с о (ілмегі б ар арқан) н ем е с е
үлкен сақиналар, төрт тақтайша, от алатын тоты құс,
он кішкентай доп, екі улкен еебет, кең ауызды үш
бетелке, соңына қарындаш б айланған уш жіп.
Жүргізуші:
Халықтар достастығы нығая бер,
Дүниенің ш ырайлы көктемінде.
Соғыстар ныш андары жойыла бер,
Бейбітшілік, еркіндік жасасын де!
-
Б а л а л а р , мынау жердің кішкентай үлгісі глобус.
Біздің ә л е м д е әр т у р лі нәсілді а д а м д а р тұрады,
О л ар - ақ нәсілді, қара нәсілді және сары нәсілді
болып бөлінеді. О л а р д ы ң б арлығы бейбітшілікте
өмір сүргілері келеді. Ал, б а л а л а р о л а й б о л с а ,
бөріміз кеме жасал, оған «Достық» д еген ат берейік.
Біздің кемеміз тең ізд ер мен мұхиттарға, әлемнің
тупкір-түпкіріне саяхатқа шықсын!
Б а л а л а р қ а л ы ң қ а ғ а з д а н
к е м е қурап, оған
отырып, «Достық» әнін жырлайды.
Саяхатқа ат тан ам ы з біз бүгін,
Көтеріңкі кеңіл болған соң
Ақ желкенді кеменің үстінде,
Билейміз ш ар ш ам астан біз бүгін.
'
С о д а н н е й ін ж ү р г і з у ш і к е м е б е к іт іл г е н
т а я қ ш а м е н г п о б у с т а н қ а й ж е р г е с а я х а т қ а
шыгатындарын көрсөтеді.
Жүргізуші: Біз а л д ы м е н Норвегия елінің сол-
түстігіне аял д ай м ы з. Ауа райы бул ж ер д е өте суық.
Т еңіз б у ь ір қ а н ғ а н т о л қ ы н м е н ж а ғ а ғ а с о ғ а д ы .
(Б а л ал а р с л а й д т а н Н о р в ө г и я н ы ң т а б иг а т ы н
тамашалайды).
Балы қш ы лар күн сайын кішкентай
қайықтарымен б алы қ аулауға шығады екен. Тіпті,
о л ар туралы кұлкілі ө л е ң ж олд ары д а тарап кеткен.
Балық аулаған оңай ш аруа ем ес, солай е м е с пе?
Н о р в е г и я н ы ң ұлтт ы ң «Ау» о й ы н ы .
Еніойыншы
бір-бірінің қопдары иан ұ с т а п
,
ауларымен балық
болып ж ү р ге н басқа бала ла р д ы аулайдьі. Қуып
жетіп, екі б а л ы қ ш ы ш е ңб ер жасап, бір -бірін ің
қ о п д а р ы н а н у с т а п «б а л ы қ т ы » ұ с т а п алады .
Содан кейін, «б а л ы қ т а р д ы » үшеулеп устайды.
Әрбір қүрыққа тускен «балық» аудың бір бәлігіне
айналады.
Жүргізуші: Кемемізбен саяхаты мы зды жалғас-
т ы р а м ы з .
Б а л а л а р д а о т ы р ы п , б ір-бірін ің
и ы қ т а р ы н а қ о л д а р ы н қ о й ы п , м үхи т ә у е н і м е н
т еңселед і.
Ж ү р г із у ш і: Міне, Н и д е р л а н д ы н ы ң т ағы бір
солтүстік ел ін е келіп қалдық. Ол өт е кішкентай,
түгелдей судың үстінде орналасқан. А дам дар жер
ү й л е р с а л у ы үшін а р н а й ы б е г е т т е р турғызған.
(Слайдтан кьрсетеді).
Н и д е р л а н д ы д ә жел үнемі
соғы п т у р а д ы . А д а м д а р ж е л э н е р г и я с ы н пай-
д алан уды үйренген. Қазіргі күні бул е л электр тогын
ж елден ал ад ы .
Н и д е р л а н д ы н ы ң « Б у ы р қ а н ғ а н ж е л » о й ы н ы .
О й ы н ғ а е к і б а л а қ а т ы с а д ы . Ә р қ а й с ы с ы н ы ң
алдында пинг-понгка арналган терең тәрелкәге
с а л ы н ғ а н д ө ң г е п е к ш е л е р бар. Б а л а л а р одан
д әңгелекш елерді урлеулері керек. Оны жылдам
жасаган ойыншы жеңімпаз болып саналады.
Ж үргізуш і: Енді біздің к е м е м із о р м ан , жүзім
бақ т ар ы мен ер т ег іл е р д ің мекені Ф ранцияға б ет
алады.
Бір ойыншыны ң кәзі таңылады. Ал, қапганы
дөңгелене үстелге отырады. Басты ойыншы кез
келген отырганның тізесіне отырып, « Торгайым,
шырылдашы»,
-
дейді. Ол шырылдауга тырысады.
Ал, ойыншы кімнің даусы екенін табуы керек.
Жүргізуші: Франция мен Англияны кішкентай
буғаз беліп тұр - бұл м ем лек етт ер аралды ң үстінде
орналасқан. Англия әрқаш ан жаңбырлы, тұманды
ауа райымен танылған. Бірақ, ағылшын б ал ал ар ы
д а ә л е м н ің б а с қ а б а л а л а р ы секілді о й н аған ды
жақсы көреді.
А ғ ы л ш ы н о й ы н ы -
« М е н і ң а р т ы м н а н
ц а й т а л а ! »
Әуенмен балалар қо лдарынан ұстап
жүргізушіні айнапа әуендегі қимылдарды келтіріп
ж ү р е д і. Ө л е ң н ің қ а й ы р м а с ы н д а ж ү р г і з у ш і н ің
қ и м ы л ы н қ а й т а л а й д ы , Ө л е ң н ің с о ң ы н д а өз
қалаулары бойынша кез келген қимыл жасайды.
1 Мен сияқты жимиыңдар.
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайталаңдар.
Бәріміз бірдей жасайық!
2. Мен сияқты ш апалақтаймыз!
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайталаңцзр,
Бәріміз бірдей жасайық!
3. Мен сияқты секіреміз,
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайталаңдар.
Бәріміз бірдей жасайық!
>
4. Мен сияқты отыра қаламыз.
./
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайталаңдар.
/
Бәріміз бірдей жасайық!
/
5. Енді қайта мен сияқты турамыз.
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайталаңд^р.
Бәріміз бірдей жасайық!
/
6. Енді мен сияқты д е м аламыз.
Қайырмасы: Қанеки, бәрің қайтаЫІңдар.
Бәріміз бірдей жасайық!
7. Осылай бәріміз ойнасақ, тан#4ы д а атырамыз,
Бірақ әуенді аяқтап, соңғы р&/ бәріміз!
Балақай, қандай қимыл жас^йсың?!
Қанеки, бәріміз б ірлесе, қ^лылдайық тезірек!
Валеология. Денсаулық және өмірлік дагдылар
7
21
ВАЛЕОЛОГИЯ
Ж ү р г і з у ш і : Е н д і б а ғ ы т ы м ы з д ы ө з г е р т іп ,
оңтүстікке, үлкен қара континент - Аф рика еліне
бет алайық! Африка е т е ыстық мемлекет. А ф рикад а
су тапш ы С а х а р а шөлі б ар . Ол ж е р д е а д а м д а р
қумғанмен су ә к ел ген д е бір тамш ысын төкпей, суды
үнемдейді. Біз д е о л а р сияқты су таситын боламыз.
А ф р и к а о й ы н ы - «Су т а с ы ғ ы ш » .
Балалар екі
топқа бөлініп, т өбелеріне допты қойып,
көзектесіп жүреді. Тапсырманы бірінші болыл
аяқтаган mon жеңімпаз аталады.
Жүргізуші: Енді
у л а н - ғ а й ы р
Тынық мұхитымен
ж үзем із. О ны ң а р т ы н д а А м е р и к а тұр. Б ү р ы н д а
Америка жазығында, жабайы аттар тобыры шапқан.
О ларды б ақ т аш ы л ар тұзаққа түсіріп аулаған. О лар
ілмегі б а р а р қ а н м е н ж а н у ар д ы ң м ойн ы на кіргізе
білген. Бізде со л ай жасап көрейік.
А м е р и к а о й ы н ы - «Атты а р ң а н м е н ңұрықтау».
¥л балалар ойыншық аттың мойнына арқан
салып көреді. Бірінші болып атты қүрықтаған
бала жеңеді. Басына сақина бекітілген арқанды
да лақтыруга болады.
Жүргізуші: Енді, оңтүстік Америка жағалауына,
ыстық ел Бразилияға жүземіз. Ол ж ерд е с а з балшық
көп.
(Слайд кврсөтіледі)
Бұл с а з д а р д а қатыгез
қ о л т ы р а у ы н д а р мен ә д е м і қ а у ы р с ы н д ы қүстар
м е к е н д е й д і . Біз м ы н а т ү р л і т ү сті т о т ы қ ү с қ а
жақындап көрейік.
« К е д е р г і д е н ө т е й і к » о й ы н ы .
Екі ойыншы
тақтайшаларды
басу
арқылы
ойыншық
тотықұсқа жетулері керек. Ойыншылар еденді
баспаулары керек. Жеңімпаз тотықұсты алып,
оны от алдырып шырылдатады.
Ж үргізуш і: Біз ү л ан -ғ ай ы р Тынық мұхитының
бойымен саяхаттаймыз. Оның бойымен жүзу үзақ
б о л а д ы . Ө л е ң бізге ж о л д а е р м е к б о лсы н . Д е н е
тәрбиесі жайлы ө л е ң айтьілады.
Ж ү р г і з у ш і :
А л д ы м ы з д а
ж а с ы л
ж е л е к т і
А в с т р а л и я м е м л е к е т і түр. Тек о с ы ж е р д е ған а
қалталы ж ан уарлард ы кездестіруге болады: кенгуру
коала, қалталы қасқыр, қалталы борсық - вомбат.
Бұл аң ц ард ы ң ішінде бөлтіріктеріне бесік болатын
қ а л т а л а р ы б ар . О л а р д ы ң бөлтіріктері е т е әл сіз
болып туады, сондықтан бірнеш е апта, а й л а р бойы
а н асы н ы ң д о р б а с ы н д а өсіп, сүтпен қоректенеді.
Қанеки, кенгуру ойынын ойнап көрелік.
«Кенгуру» о й ы н ы .
Ойынга екі команда болып
балалар қатысады. Толтырылгын үлкен доптың
үстіне отырып жарысады.
Ж үргізуш і: С а я х а т ы м ы з ж а л ғ а с а д ы . Біз сары
нәсілді, қысық көзді а д а м д а р тұратын таңғажайып
Қытай еліне д е келіп жеттік.
Қ ы т а й о й ы н ы - «Кім бірінші».
Балалар екі командаға тұрады, алдында
турган самакатпен жарысады Кім бірінші аяқтаса
сол жеңіске жетеді.
Ж үргізуш і: К елесі Азия м е м л е к е т т е р ін ің бірі
Үндістанды асып өтеміз. (Слайдты көрсетеді). Оның
ү ң г і р л е р і н д е ә л і күн ге д е й і н б а ғ а л ы т а с т а р
жасырылған, онда қазіргі күні д е б е к з а д а л а р мен
радж алар өмір сүреді, ал туристер ғажайып будда
гибадатханал ары на б арғанды унатады. Үндістанда
джунглийде өте ш апш аң қимылдайтын м айм ы л дар
мекенд ейд і.
«Б ө т ел к еге қ ұ й р ы ғ ы н с а л г а н м а й м ы л » о й ы н ы .
Ойынга үш ойыншы қатысады. Олардың
әрқайсысы белдеріне арқан байлап, бір шетін
құйрық сияқты қалдырады. Ал, сол арқанның аяқ
жагына қарындаш байланады. Қатысушының арт
жагына бөтелке қойылады. Бөтелке аузына
бірінш і болып қарындашты салган ойыншы
жөңімпаз болады.
Жүргізуші: Б а л а л а р , біз енді Қазақстанымызға
к е р ш і л е с
ж а т қ а н
Р е с е й г е д е
ж а қ ы н д а ғ а н
сияқтымыз. О ры с б а л а л а р ы д а ойнағанды қатты
жақсы көреді екен. О л ай б о л с а , орыстың ұлттық
ойыны «Никанориха» ойынын ойнаймыз.
Балалар қопдарынан устап шеңбермен
айналып, өлең айтады:
Қаздарды жайған Никанориха,
Ешкіні кіргізіп а л д ы бақшаға.
Алай-былай қуып ешкіні,
Ашуланды Никанориха!
Содан кейін П. Чайковскийдің «Камаринская»
әуенімен балалар ш еңбербі топ-топ басып
кішірейтіп, кеңейтеді (2 рет). Әуен бір минут
ойналганнан кейін, шашырап кетеді. Әуен
аяқталганда, қимылмен быпай деп айтады:
Тезірек жұбыңды таппасаң,
Сақалды ешкі болып қаласың!
Шапалақтап, суқ саусақтарын басына қойьіп
(мүйіз жасайды), бастарын шайқайды. Содан соң,
тез жубын табуга тырысады. Жупсыз қалган
бала бипейді.
Жүргізуші: Міне, біздің д е саяхатымыз аяқталуға
ж а қ ы н қ а л ғ а н с и я қ т ы , б а л а л а р . О т а н ы м ы з -
Қазақстанға оралайық! Өз үйім, е л е н төсегім, деген
сез бар, Отанымызға б е т алайық!
Балалар Отан туралы өлең оқиды.
1-б ал а: Отан - сенің ата-анаң,
Отан - досьщ, бауырың.
Отан - ыстық ауылың,
Отан - өскен кең д ал аң .
2 -б ал а : О, алақай, туған жер,
Жақсы-ау, бақша-бауларың.
Кезге ыстык кәрінер,
Сенің асқар тауларың!
3 -б а л а : Туған жердің жырларын,
Қызғалдақтай терейік.
Кең өлкенің қырларын,
Жүр а р а л а п келейік!
«Туған жер» елеці ор ы н д ал ад ы ,
Жүргізуші: Әрбір м е м е л е к е т к е б арған ы м ы зд а
со л е л д ің сүйікті о й ы н д а р ы н ойн аған едік, енд '
өзіміздің ұлттық ойынымызды ойнайық!
Жүргізуші:
Достық, бірлік, ынтымақ,
Қажет қой әрбір ел г е де!
О сы л ай ш а б а л а л а р ,
Ә лем бесігін қорғайық!
Астана туралы әлең орындалады.
ВАЛЕОЛОГИЯ
Сақташы өміріңді,
жарқыным!
С. КУНШИГАРОВА,
№7
о р т а мектеп
Ж а ң а ө з е н қ а л а с ы
М ақсаты : 1. О қ у ш ь т а р д ы жол жүру ережесін
с а қ т а у ғ а ү й р е т у , к в ш е қ а т ы н а с
е р е ж е л е р і н
м е ң г е р т у , а қ п а р а т т ы қ к е р с е т к іш б е л г і л е р і м е н
таныстыру, оларды бұлжытпай орындауға баулу, жол
апаты нан сақ болуға үйрету, сүрақ-жауап арқылы
жол журу ереж ел ер ін ескө түсіру;
2. Танымдық қабілетін, сөздік қорын, ақыл-ойын
дамыту;
3. Әдептілікке, ад а м г е р ш іл ік к е , ж о л д а жүру
ережесін сақтауға тәрбиелеу.
К е р н е к іл іг і:
« Ж о л тәртібін ж а д ы ң д а үст а»,
«Бәріміз д е б ағ д ар ш ам ғ а б а ш н а й ы қ » , «К еш ед е сақ
б ол» д ег е н қанатты с е з д е р ж азы л ған плакаттар,
ақпаратты көрсеткіш белгілері, суреттер, а л а таяқ,
б ағд арш ам , шар, көше қиылысы, жаяу жүргіншілер
өтпесі, машина, велосипед.
С аб ақ барысы:
Жүргізуші: А р м ы с ы з д а р , құрм етті ұ с т а з д а р ,
оқуш ы л ар ! Е лім іздің б а р л ы қ қ а л а , а у ы л д а р ы н а
ортақ көше қатынас ереж есі енгізілген. Бүл ережені
оқушылар д а, ү лкен д ер д е, көлік жүргізушіпері д е
бұлжытпай о ры нд ауы керек.
Өткенді қайталау. Ой шабуылы.
- Жол д еген н е?
- Ж олд ы ң неш е түрі б о л а д ы ?
- Мынау қандай көше қиылысы?
- Here рет телм еген д е п а т а л а д ы ?
1-оқушы; Көшеде б ағд а р ш а м б олм аса,
Кісі жоқ жөн сілтер өзіңе.
Кідірме, абыржып онда аса,
Сөнгейсің өзіңнің көзіңе.
К еш ед е ортаға жеткенше,
Әуелі көзің с а л сол жаққа,
Балақай, о р т а д а н өткен соң,
Мойын бұр сол жақтан оң жаққа
- Ж ол қозғалысын реттейтін не?
2-оқушы: Қызыл жарық жанғанда
Қалт тоқтай қал т аб ан д а.
3-оқушы: С ары ш амы жағылса,
Сақ, а б а й б ол барынша!
4-оқушы: Ж а сы л жарық - жол ашық!
З ы м ы рай бер, б е л асып.
(Шармен б ағ д а р ш а м н ы ң көзін көрсету)
Сөзж ұмбақ - “Бағдарш ам"
Көлденең:
1. Кеп а д а м мінетін көлік.
2. А д ам б а ғ д а р ш а м н ы ң қан дай көзі ж ан ған да
д а й ы н д а л а д ы ?
3. Уақытты н ем ен білеміз?
4. Автобусқа міну үшін қайда тұру керек?
5. Қандай кез жан ған да жүру керек?
6. Адам жүретін жол.
7. Төрт аяғы д о м ал ақ ,
А д ам сы з ол жүрмейді.
8. Топырақ ж ем ей жата ал м айды ,
Тас шайнап та қақалмайды.
9. Бұл пойыздың інісі,
Рельссіз ол жүре ал м ай д ы .
Көрініс.
Мультфильм кейіпкері Д ы м білм ес әндетіп көше
қиылысына шығады. Ж ол инспекторлары алдынан
шығып, ж о л д а жүру е р еж ел ер ін үйретеді.
1- и н сп е к т о р : М е к т е п к е к е л е ж а т қ а н д а ө з ің е
қауіпсіз б олаты н ж олды т аң д ай біл.
2 - и н с п е к т о р : Ж үріп к е л е ж а т қ а н д а көліктің
ал д ы н ан өтіп кетемін деуші б олм а. Ол тоқтағанша,
не өтіп кеткенше т о са түр.
3-ин сп ектор: А я л д а м а д а тұрған ав т о м о б и л ь ,
а в т о б у с , м а ш и н а н ы ң а р т ж а ғ ы н а н а й н а л ы п өт.
С он д а сен оның соңынан к ел е жатқан машинаны
д е р кезінде көре аласы ң .
4-инспектор: Жол өт кел дерін де әңгімені қойып.
б арлы қ зейінді жол қауіпсіздігіне аудару керек.
5-инспектор: Көшенің ш етіне өту үшін арнайы
өткелден эту керек Ал қал алы қ ж е р л е р д е аспалы
көпірлермен, ж ер ас ты ж ол ы м ен жүреді.
6-инспектор: Т р а н с п о р т т ы ң а р т ы н а ж абысуға
б олм ай ды , қүлап, апатқа ұш ырауыңыз мүмкін.
Суретпен ж ұ м ы с .
Ж о л д а жүру ере ж е с ін е бай лан ы сты оқушылар
сурет бойынш а әңгіме қүрастырады.
а) Б а л а л а р ойнайтын жер.
ә) Ж олд ы ету ережесі.
б) Бағдарш ам.
Топтықжұмыс.
Ж ол белгілері н еш е топқа бөлінеді? О л арды ата,
Ж ол б ел п л е р і 8 топқа белінеді.
1-топ. Ескерту белгілері.
2-топ. Тыйым с а л у белгілері.
3-топ. Анықтама белгілері.
4-топ Қызмет кәрсететін белгілер.
5-т о п . Т р а н с п о р т қ ү р а л д а р ы ж ә н е е с к е р т у ^
белгілері,
6-топ. И н ф о р м ац и я л ы қ көрсеткіш белгілері
/
7-топ. Қосымша таблич кал ар.
8-топ, Бағд арш ам .
“Ж ол б елгілері” о р т аға шығып
айтып етеді.
“Ойнайықта, ойлайық”
1. Жол белгілерін топтастыру.
2 . Қ а ғ а з қ и ы н д ы л а р ы н а н
құрастыру және нені көрсететінін^
3. Ж ол б ел гіл е р ін е б а й л а н ы с т ы лото ойынын
ойнау.
/
өз
еттерін
іл б е л г і л е р і н
айту.
Валеология. Денсаулық және өмірлік дағдылар
23
ВАЛЕОЛОГИЯ
Реттеуші ж эне оның сигналдары.
Сарамандықжұмыс.
- Реттеуші дегеніміз кім?
- Оның н еш е сигналы б а р ?
Ж о л қ и ы л ы с ы . Р е т т е у ш і ж о л қ и ы л ы с ы н ы ң
ортасында. Ж аяу жүргіншілер мен көлік жүргізушілер
ез о р ы нд ары нд а турады. Реттеушінің сигналдарын
оры ндайды .
1-сигнал. Реттеуші оң қолын ал ғ а со зс а , жаяу
жүргінші оны ң а р қ а т ұсы н ан жүргін бөлікті кесіп
өтуіне б олад ы . Ал ол кеуде тұсымен қарап тұрған
жақтан көшені қиып өтуге рұқсат етілмейді.
2-сигнал. Реттеуші жаяу жүргіншіге бүйірін беріп,
екі қолын жан-жаққа созы п н е м е с е түсіріп тұрса,
жаяу жүргінші жүргін бөлікті кесіп етуіне б олад ы .
3-сигнал. Реттеуш і ж аяу жүргін шілерге кеуде
н е м е с е а р қ а т у с ы н б е р іп қ о л д а р ы н ж ан -ж ақ қ а
созып, яки түсіріп тұрса, жаяу жүргінші қозғалысына
тыйым салынады.
4-сигнал. Реттеуші қолын жоғары көтерді. Бұл -
е с к е р т у б е л г і с і . К ө л ік т е р м е н ж а я у жүргінші
Ойын: Лото
Кіруге тыйым салынады
Автобус жэне троллейбус аялдайтын орын
Жаяу жүргіншілер өтпесі
Қозғалысңа тыйыіи салынады
Велосипед жолымен ңиылыс
Балалар
Алғашқы медициналық кемек пункті
Велосипед жолы
Т ест
1. Ж ол д ы ң келесі жағына шығу ушін не істейсің?
б) 12 жасңа толғанда
а) жолақ сызық үстімен жүремін;
6. Р белгісі нені көрсетеді?
ә) жүгіріп етіп кетемін;
а) түруға ар н ал ған орын
б) көліктің өтіп көтуін күтемін.
ә) көлік TOKrayta б о л м а й д ы
2. Бағд арш ам н ы ң қай көзі жанғанда жүресің?
б) ж ая у л ар өтетін ж ер л ер
а) сары
7. МАИ қ ы з м е т к е р л е р і н і ң а л а т а я ғ ы қ а л а й
ө) жасыл
а т а л а д ы ?
б) қызыл
а) жезл
3. Ж олдан е т е р д е -
ә) тақтай
а) солға, со д ан соң оңға;
б) керсеткіш
ә) оңға, содан солға;
8. Ж о л о қ и ғ а с ы б о л ғ а н д а қай н е м е р г е
6} еш қайд а қарамаймын.
х а б а р л а й с ы з ?
j
4. Ойнамаймын:
a) 03 нәміріне
а) жол бойына
э) 02 нөміріне
ә) а я л д а м а д а
б) 01 неміріне
/
б ) с п о р т а л а ң ы н д а
9. Велосипедпен келік ж олы нда жүруге б о л ад ы
5, Машинаның алдыңғы отырғышына отырамын
а) 10 жасқа толғанда
а) 5 жасқа толған да
ә) 12 жасқа толғанда
ә) 10 жасқа толған да
б) 14 жасқа толған да
/
.................................................................................... /
............
24
/
6/2010
қозғалысына тыйым сал ы н ад ы . Бүл сигнал кезінде
жүргін б өлік те б о л ғ а н ж а я у жүргіншілер ж олд ы
т о л ы қ кесіп ө т у л е р і н е м е с е ә р б ағы ттағы көлік
қозғалысын бәліп түратын сызық бойында тоқтауға
тиіс,
15-оқушы: Айналайын а б а й л а .
Жан-жағыңа қарайла.
Ж о л д а жүру ережесін
Есте сақта қалайда.
Қорытынды.
К еш еде с а қ б о л !
Бәріміз д е б ағд ар ш ам ғ а бағынайық.
Жол тәртібін ж ад ы ң д а ұста.
Біз нені үйрендік?
-Ж о л ж ә н е о н ы ң э л е м е н т т е р і , ж о л д а жүру
тәртіптерін.
-Жол жиегі. Тротуар. Тротуарда жүру тәртібін.
-Жол белгілерін.
- Ж о л д ы қай ж е р д е н ж ә н е қ а л а й кесіп өту
керектігін,
-Бағд арш ам ж әне оның түстерін.
-Реттеуші ж әне оның сигналдарын.
ВАЛЕОЛОГИЯ
Уранды же расты скваж иналы қ сіл тіл ік жол менен өндіру
кезіндегі экологиялық қауіпсіздікті
қам там асы зданды руды ң кейбір мәселелері
А. ОРЫНБЕК, кіші ғылыми қызметкер
Б.А. БАСТЕРОВА, ғылыми қызметкер
С.Қ. ҚАУАШЕВ, м.ғ.д., п р о ф е с с о р , Абай атындағы Қазақ улттық педагогикалық университеті
А. СВАМБАЕВ, б.ғ.д., п р о ф е с с о р TOO FTB «Company»
Елімізде ж ы л д ап өндіріс д а м у д а , ресм и «К азахстанская п р а в д а » газетінде 2 0 0 9 жыл желтоқсан
айындағы ақырғы сәны нда ж арияланғандай, біздің еліміз табиғи уранды өндіру бойынша ә л е м д е бірінші
орынға шықты, әрин е бұл жұртшылық үшін өте қуанышты жағдай. Бұл өндіріске қатаң д и ф ф е р е н ц и а л д ы
қары м-қаты нас қажет екендігін екінің бірі біледі, с е б е б і жүртшылықтың ой ы н д а уран дегеніміз атом
б омбасы , жаппай қыру құралы екендігі, тағы д а ресми С ем ей ядролық сынақ полигонындағы болған апат
сынақтар ад а м за т т ы ң есінде мәңгілік қалады д е с е к қателеспейміз. (1-диаграмма).
Достарыңызбен бөлісу: |