А. Б. Байтөреев, Сүйінбай аты ндагы орта мектеп ж амбыл ауданы, Алматы облысы



Pdf көрінісі
бет5/8
Дата31.01.2017
өлшемі1,6 Mb.
#3127
1   2   3   4   5   6   7   8

ВАЛЕОЛОГИЯ

«ӘЛЕМГЕ  САЯХАТ»

(С портты қ о й ы н -сауы қ )

Л ә й л а  Т о қ т а с ы н ң ы зы  ЕРІИЕКБАЕВА,

No31  «Ақ сұ ң ң ар »   б а л а б а қ ш а с ы   д а я р л ы қ  

т о б ы н ы ң  д е н е  т ә р б и е   н ұ с ң ау ш ы с ы  

А стана  қ а л а с ы

Мақсаты;  б а л а л а р ғ а   әр тұрлі  ш ет ел  қалалары н 

көрсету  арқылы  әр  елдің  ойы н дары мен  таныстыру. 

Оларды бейбіт өмірге деген сүйіспеншілігін арттыру, 

д о с т ы қ қ а ,   ы н т ы м а қ т а с т ы қ қ а   т ә р б и е л е у   Ө зг е 

ел дерд ің  спорттық  ойындары  арқылы  б а л а л а р д ы ң  

д е н е   тәрбиесін е  деген  қызығушылығын  арттыру.

Қ о л д а н ы л а т ы н   қ ұ р а л д а р   мен  көрнекіліктер: 

жапсыру  сабағын  қолдану,  глобус  шары,  Норвегия, 

Нидерланды,  Франция,  Англия,  Африка,  Америка, 

Б р а з и л и я ,   А в с т р а л и я ,   Қытай,  Ү ндістан,  Р е с е й  

м е м л е к е т т е р і н і ң   т а б и ғ а г т а р ы н ы ң   с у р е т т е р і  

б ей н е л е н г е н   с л а й д т а р ,  екі  т е р е ң   т ә р е л к е ,  пинг- 

понгке  арналған  д өңгелекш елер,  о р ам ал ,  екі  улкен 

доп,  ойыншық  ат,  л а с с о   (ілмегі  б ар  арқан)  н ем е с е  

үлкен сақиналар, төрт тақтайша,  от алатын тоты  құс, 

он  кішкентай  доп,  екі  улкен  еебет,  кең  ауызды  үш 

бетелке,  соңына  қарындаш  б айланған  уш  жіп. 

Жүргізуші:

Халықтар достастығы  нығая  бер,

Дүниенің  ш ырайлы  көктемінде.

Соғыстар  ныш андары  жойыла  бер,

Бейбітшілік,  еркіндік  жасасын  де!

Б а л а л а р ,  мынау жердің кішкентай үлгісі глобус. 



Біздің  ә л е м д е   әр т у р лі  нәсілді  а д а м д а р   тұрады, 

О л ар  -   ақ  нәсілді,  қара  нәсілді  және  сары   нәсілді 

болып  бөлінеді.  О л а р д ы ң   б арлығы  бейбітшілікте 

өмір  сүргілері  келеді.  Ал,  б а л а л а р   о л а й   б о л с а , 

бөріміз  кеме жасал,  оған  «Достық» д еген ат берейік. 

Біздің  кемеміз  тең ізд ер  мен  мұхиттарға,  әлемнің 

тупкір-түпкіріне  саяхатқа  шықсын!

Б а л а л а р   қ а л ы ң   қ а ғ а з д а н  

к е м е   қурап,  оған 

отырып,  «Достық»  әнін  жырлайды.

Саяхатқа  ат тан ам ы з  біз  бүгін,

Көтеріңкі  кеңіл  болған  соң 

Ақ  желкенді  кеменің  үстінде,

Билейміз  ш ар ш ам астан   біз  бүгін.



С о д а н   н е й ін   ж ү р г і з у ш і   к е м е   б е к іт іл г е н  

т а я қ ш а м е н   г п о б у с т а н   қ а й   ж е р г е   с а я х а т қ а  

шыгатындарын  көрсөтеді.

Жүргізуші:  Біз  а л д ы м е н   Норвегия  елінің  сол- 

түстігіне  аял д ай м ы з.  Ауа  райы  бул  ж ер д е  өте  суық. 

Т еңіз  б у ь ір қ а н ғ а н   т о л қ ы н м е н   ж а ғ а ғ а   с о ғ а д ы .  



(Б а л ал а р   с л а й д т а н   Н о р в ө г и я н ы ң   т а б иг а т ы н  

тамашалайды).

 

Балы қш ы лар  күн  сайын  кішкентай 



қайықтарымен  б алы қ  аулауға  шығады  екен.  Тіпті, 

о л ар  туралы  кұлкілі  ө л е ң  ж олд ары  д а  тарап  кеткен. 

Балық  аулаған  оңай  ш аруа  ем ес,  солай  е м е с   пе?

Н о р в е г и я н ы ң  ұлтт ы ң  «Ау» о й ы н ы . 



Еніойыншы 

бір-бірінің  қопдары иан  ұ с т а п



ауларымен  балық 



болып  ж ү р ге н   басқа  бала ла р д ы   аулайдьі.  Қуып 

жетіп,  екі  б а л ы қ ш ы   ш е ңб ер   жасап,  бір -бірін ің  

қ о п д а р ы н а н   у с т а п   «б а л ы қ т ы »  ұ с т а п   алады . 

Содан  кейін,  «б а л ы қ т а р д ы »  үшеулеп  устайды.

Әрбір  қүрыққа  тускен  «балық»  аудың  бір  бәлігіне 

айналады.

Жүргізуші:  Кемемізбен  саяхаты мы зды   жалғас- 

т ы р а м ы з .  

Б а л а л а р   д а   о т ы р ы п ,  б ір-бірін ің  

и ы қ т а р ы н а   қ о л д а р ы н   қ о й ы п ,  м үхи т   ә у е н і м е н  

т еңселед і.

Ж ү р г із у ш і:  Міне,  Н и д е р л а н д ы н ы ң   т ағы   бір 

солтүстік  ел ін е   келіп  қалдық.  Ол  өт е  кішкентай, 

түгелдей  судың  үстінде  орналасқан.  А дам дар  жер 

ү й л е р   с а л у ы   үшін  а р н а й ы   б е г е т т е р   турғызған. 



(Слайдтан  кьрсетеді).

 

Н и д е р л а н д ы д ә   жел  үнемі 



соғы п  т у р а д ы .  А д а м д а р   ж е л   э н е р г и я с ы н   пай- 

д алан уды   үйренген.  Қазіргі  күні бул  е л  электр тогын 

ж елден  ал ад ы .

Н и д е р л а н д ы н ы ң   « Б у ы р қ а н ғ а н   ж е л »   о й ы н ы . 



О й ы н ғ а   е к і  б а л а   қ а т ы с а д ы .   Ә р қ а й с ы с ы н ы ң  

алдында  пинг-понгка  арналган  терең  тәрелкәге 

с а л ы н ғ а н   д ө ң г е п е к ш е л е р   бар.  Б а л а л а р   одан  

д әңгелекш елерді  урлеулері  керек.  Оны  жылдам 

жасаган  ойыншы  жеңімпаз  болып  саналады.

Ж үргізуш і:  Енді  біздің  к е м е м із  о р м ан ,  жүзім 

бақ т ар ы   мен  ер т ег іл е р д ің   мекені  Ф ранцияға  б ет  

алады.


Бір  ойыншыны ң  кәзі  таңылады.  Ал,  қапганы 

дөңгелене  үстелге  отырады.  Басты  ойыншы  кез 

келген  отырганның  тізесіне  отырып,  « Торгайым, 

шырылдашы»,

  -  


дейді.  Ол шырылдауга тырысады. 

Ал,  ойыншы  кімнің  даусы  екенін  табуы  керек.

Жүргізуші:  Франция  мен  Англияны  кішкентай 

буғаз  беліп  тұр -  бұл  м ем лек етт ер  аралды ң  үстінде 

орналасқан.  Англия  әрқаш ан  жаңбырлы,  тұманды 

ауа  райымен  танылған.  Бірақ,  ағылшын  б ал ал ар ы  

д а   ә л е м н ің   б а с қ а   б а л а л а р ы   секілді  о й н аған ды  

жақсы  көреді.

А ғ ы л ш ы н   о й ы н ы   -  

« М е н і ң   а р т ы м н а н  

ц а й т а л а ! »  



Әуенмен  балалар  қо лдарынан  ұстап 

жүргізушіні  айнапа  әуендегі  қимылдарды  келтіріп 

ж ү р е д і.  Ө л е ң н ің   қ а й ы р м а с ы н д а   ж ү р г і з у ш і н ің  

қ и м ы л ы н   қ а й т а л а й д ы ,   Ө л е ң н ің   с о ң ы н д а   өз 

қалаулары  бойынша  кез  келген  қимыл  жасайды.

1  Мен  сияқты  жимиыңдар.

Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайталаңдар.

Бәріміз  бірдей  жасайық!

2.  Мен  сияқты  ш апалақтаймыз!

Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайталаңцзр,

Бәріміз  бірдей  жасайық!

3.  Мен  сияқты  секіреміз,

Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайталаңдар.

Бәріміз  бірдей  жасайық! 

>

4.  Мен  сияқты  отыра  қаламыз. 



./

Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайталаңдар. 

/

Бәріміз  бірдей  жасайық! 



/

5.  Енді  қайта  мен  сияқты  турамыз.

Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайталаңд^р.

Бәріміз  бірдей  жасайық! 

/

6.  Енді  мен  сияқты  д е м   аламыз.



Қайырмасы:  Қанеки,  бәрің  қайтаЫІңдар.

Бәріміз  бірдей  жасайық!

7.  Осылай  бәріміз  ойнасақ,  тан#4ы д а   атырамыз,

Бірақ  әуенді  аяқтап,  соңғы  р&/ бәріміз!

Балақай,  қандай  қимыл  жас^йсың?!

Қанеки,  бәріміз  б ірлесе,  қ^лылдайық  тезірек!



Валеология. Денсаулық және өмірлік дагдылар

7

21



ВАЛЕОЛОГИЯ

Ж ү р г і з у ш і :   Е н д і  б а ғ ы т ы м ы з д ы   ө з г е р т іп , 

оңтүстікке,  үлкен  қара  континент  -   Аф рика  еліне 

бет алайық! Африка е т е  ыстық мемлекет. А ф рикад а 

су  тапш ы   С а х а р а   шөлі  б ар .  Ол  ж е р д е   а д а м д а р  

қумғанмен су ә к ел ген д е бір тамш ысын төкпей, суды 

үнемдейді.  Біз д е   о л а р   сияқты су таситын  боламыз.

А ф р и к а   о й ы н ы  -   «Су т а с ы ғ ы ш » . 



Балалар  екі 

топқа  бөлініп,  т өбелеріне  допты  қойып, 

көзектесіп  жүреді.  Тапсырманы  бірінші  болыл 

аяқтаган  mon  жеңімпаз  аталады.

Жүргізуші:  Енді 

у л а н - ғ а й ы р  

Тынық  мұхитымен 

ж үзем із.  О ны ң  а р т ы н д а   А м е р и к а   тұр.  Б ү р ы н д а  

Америка жазығында, жабайы  аттар тобыры  шапқан. 

О ларды   б ақ т аш ы л ар   тұзаққа  түсіріп  аулаған.  О лар 

ілмегі  б а р   а р қ а н м е н   ж а н у ар д ы ң   м ойн ы на  кіргізе 

білген.  Бізде  со л ай   жасап  көрейік.

А м е р и к а  о й ы н ы  -  «Атты а р ң а н м е н  ңұрықтау».



¥л  балалар  ойыншық  аттың  мойнына  арқан 

салып  көреді.  Бірінші  болып  атты  қүрықтаған 

бала  жеңеді.  Басына  сақина  бекітілген  арқанды 

да  лақтыруга  болады.

Жүргізуші:  Енді,  оңтүстік  Америка  жағалауына, 

ыстық ел Бразилияға жүземіз.  Ол ж ерд е с а з  балшық 

көп. 


(Слайд  кврсөтіледі)

  Бұл  с а з д а р д а   қатыгез 

қ о л т ы р а у ы н д а р   мен  ә д е м і   қ а у ы р с ы н д ы   қүстар 

м е к е н д е й д і .   Біз  м ы н а   т ү р л і  т ү сті  т о т ы қ ү с қ а  

жақындап  көрейік.

« К е д е р г і д е н   ө т е й і к »   о й ы н ы .  



Екі  ойыншы 

тақтайшаларды 

басу 

арқылы 

ойыншық 

тотықұсқа  жетулері  керек.  Ойыншылар  еденді 

баспаулары  керек.  Жеңімпаз  тотықұсты  алып, 

оны  от  алдырып  шырылдатады.

Ж үргізуш і:  Біз  ү л ан -ғ ай ы р   Тынық  мұхитының 

бойымен  саяхаттаймыз.  Оның  бойымен  жүзу  үзақ 

б о л а д ы .  Ө л е ң   бізге  ж о л д а   е р м е к   б о лсы н .  Д е н е  

тәрбиесі  жайлы  ө л е ң   айтьілады.

Ж ү р г і з у ш і :  

А л д ы м ы з д а  

ж а с ы л  

ж е л е к т і 

А в с т р а л и я   м е м л е к е т і  түр.  Тек  о с ы   ж е р д е   ған а 

қалталы ж ан уарлард ы  кездестіруге болады:  кенгуру 

коала,  қалталы  қасқыр,  қалталы  борсық  -   вомбат. 

Бұл  аң ц ард ы ң   ішінде  бөлтіріктеріне  бесік  болатын 

қ а л т а л а р ы   б ар .  О л а р д ы ң   бөлтіріктері  е т е   әл сіз 

болып  туады,  сондықтан  бірнеш е апта,  а й л а р   бойы 

а н асы н ы ң   д о р б а с ы н д а   өсіп,  сүтпен  қоректенеді. 

Қанеки,  кенгуру  ойынын  ойнап  көрелік.

«Кенгуру»  о й ы н ы .  



Ойынга  екі  команда  болып 

балалар  қатысады.  Толтырылгын  үлкен  доптың 

үстіне  отырып  жарысады.

Ж үргізуш і:  С а я х а т ы м ы з   ж а л ғ а с а д ы .  Біз  сары  

нәсілді,  қысық  көзді  а д а м д а р   тұратын  таңғажайып 

Қытай  еліне  д е   келіп  жеттік.

Қ ы т а й о й ы н ы -   «Кім бірінші».

Балалар  екі  командаға  тұрады,  алдында 

турган самакатпен жарысады Кім бірінші аяқтаса 

сол жеңіске  жетеді.

Ж үргізуш і:  К елесі  Азия  м е м л е к е т т е р ін ің   бірі 

Үндістанды асып өтеміз.  (Слайдты  көрсетеді).  Оның 

ү ң г і р л е р і н д е   ә л і   күн ге  д е й і н   б а ғ а л ы   т а с т а р  

жасырылған,  онда  қазіргі  күні  д е   б е к з а д а л а р   мен 

радж алар  өмір  сүреді,  ал  туристер  ғажайып  будда 

гибадатханал ары на  б арғанды   унатады.  Үндістанда

джунглийде  өте  ш апш аң  қимылдайтын  м айм ы л дар 

мекенд ейд і.

«Б ө т ел к еге қ ұ й р ы ғ ы н  с а л г а н  м а й м ы л »  о й ы н ы .



Ойынга  үш  ойыншы  қатысады.  Олардың 

әрқайсысы  белдеріне  арқан  байлап,  бір  шетін 

құйрық  сияқты  қалдырады.  Ал,  сол  арқанның  аяқ 

жагына  қарындаш байланады.  Қатысушының арт 

жагына  бөтелке  қойылады.  Бөтелке  аузына 

бірінш і  болып  қарындашты  салган  ойыншы 

жөңімпаз  болады.

Жүргізуші:  Б а л а л а р ,  біз  енді  Қазақстанымызға 

к е р ш і л е с  

ж а т қ а н  

Р е с е й г е   д е  

ж а қ ы н д а ғ а н  

сияқтымыз.  О ры с  б а л а л а р ы   д а   ойнағанды  қатты 

жақсы  көреді  екен.  О л ай   б о л с а ,  орыстың  ұлттық 

ойыны  «Никанориха»  ойынын  ойнаймыз.

Балалар  қопдарынан  устап  шеңбермен 

айналып,  өлең  айтады:

Қаздарды  жайған  Никанориха,

Ешкіні  кіргізіп  а л д ы   бақшаға.

Алай-былай  қуып  ешкіні,

Ашуланды  Никанориха!

Содан  кейін  П.  Чайковскийдің  «Камаринская» 

әуенімен  балалар  ш еңбербі  топ-топ  басып 

кішірейтіп,  кеңейтеді  (2  рет).  Әуен  бір  минут 

ойналганнан  кейін,  шашырап  кетеді.  Әуен 

аяқталганда,  қимылмен  быпай  деп  айтады: 

Тезірек  жұбыңды  таппасаң,

Сақалды   ешкі  болып  қаласың!

Шапалақтап,  суқ  саусақтарын  басына  қойьіп 

(мүйіз  жасайды),  бастарын  шайқайды.  Содан  соң, 

тез  жубын  табуга  тырысады.  Жупсыз  қалган 

бала  бипейді.

Жүргізуші:  Міне, біздің д е  саяхатымыз аяқталуға 

ж а қ ы н   қ а л ғ а н   с и я қ т ы ,  б а л а л а р .   О т а н ы м ы з   -  

Қазақстанға  оралайық!  Өз  үйім,  е л е н  төсегім,  деген 

сез  бар,  Отанымызға  б е т   алайық!

Балалар  Отан  туралы  өлең  оқиды.

1-б ал а:  Отан  -   сенің  ата-анаң,

Отан  -   досьщ,  бауырың.

Отан -   ыстық ауылың,

Отан  -   өскен  кең  д ал аң .

2 -б ал а :  О,  алақай,  туған жер,

Жақсы-ау,  бақша-бауларың.

Кезге  ыстык  кәрінер,

Сенің  асқар  тауларың!

3 -б а л а :  Туған  жердің  жырларын,

Қызғалдақтай  терейік.

Кең  өлкенің  қырларын,

Жүр  а р а л а п   келейік!

«Туған  жер»  елеці  ор ы н д ал ад ы ,

Жүргізуші:  Әрбір  м е м е л е к е т к е   б арған ы м ы зд а 

со л   е л д ің   сүйікті  о й ы н д а р ы н   ойн аған  едік,  енд ' 

өзіміздің  ұлттық  ойынымызды  ойнайық!

Жүргізуші:

Достық,  бірлік,  ынтымақ,

Қажет  қой  әрбір  ел г е де!

О сы л ай ш а  б а л а л а р ,

Ә лем  бесігін  қорғайық!



Астана  туралы  әлең  орындалады.

ВАЛЕОЛОГИЯ

Сақташы өміріңді, 

жарқыным!

С. КУНШИГАРОВА,



№7 

о р т а  мектеп

Ж а ң а ө з е н   қ а л а с ы

М ақсаты :  1.  О қ у ш ь т а р д ы   жол  жүру  ережесін 

с а қ т а у ғ а   ү й р е т у ,  к в ш е   қ а т ы н а с  

е р е ж е л е р і н  

м е ң г е р т у ,  а қ п а р а т т ы қ   к е р с е т к іш   б е л г і л е р і м е н  

таныстыру, оларды бұлжытпай орындауға баулу, жол 

апаты нан  сақ  болуға  үйрету,  сүрақ-жауап  арқылы 

жол  журу  ереж ел ер ін   ескө  түсіру;

2.  Танымдық  қабілетін,  сөздік  қорын,  ақыл-ойын 

дамыту;


3.  Әдептілікке,  ад а м г е р ш іл ік к е ,  ж о л д а   жүру 

ережесін  сақтауға  тәрбиелеу.

К е р н е к іл іг і: 

« Ж о л   тәртібін  ж а д ы ң д а   үст а», 

«Бәріміз д е   б ағ д ар ш ам ғ а  б а ш н а й ы қ » ,  «К еш ед е сақ 

б ол»  д ег е н   қанатты  с е з д е р   ж азы л ған   плакаттар, 

ақпаратты  көрсеткіш  белгілері,  суреттер,  а л а   таяқ, 

б ағд арш ам ,  шар,  көше  қиылысы,  жаяу  жүргіншілер 

өтпесі,  машина,  велосипед.

С аб ақ  барысы:

Жүргізуші:  А р м ы с ы з д а р ,   құрм етті  ұ с т а з д а р ,  

оқуш ы л ар !  Е лім іздің  б а р л ы қ   қ а л а ,  а у ы л д а р ы н а  

ортақ көше  қатынас ереж есі  енгізілген.  Бүл ережені 

оқушылар  д а,  ү лкен д ер  д е,  көлік  жүргізушіпері  д е  

бұлжытпай  о ры нд ауы   керек.

Өткенді қайталау.  Ой шабуылы.

-  Жол  д еген  н е?

-  Ж олд ы ң  неш е  түрі  б о л а д ы ?

-  Мынау  қандай  көше  қиылысы?

-  Here  рет телм еген   д е п   а т а л а д ы ?

1-оқушы;  Көшеде  б ағд а р ш а м   б олм аса,

Кісі  жоқ жөн  сілтер  өзіңе.

Кідірме,  абыржып  онда  аса,

Сөнгейсің  өзіңнің  көзіңе.

К еш ед е  ортаға жеткенше,

Әуелі  көзің  с а л   сол  жаққа,

Балақай,  о р т а д а н   өткен  соң,

Мойын  бұр  сол  жақтан  оң жаққа

-  Ж ол  қозғалысын  реттейтін  не?

2-оқушы:  Қызыл  жарық  жанғанда 

Қалт тоқтай  қал  т аб ан д а.

3-оқушы:  С ары   ш амы   жағылса,

Сақ,  а б а й   б ол  барынша!

4-оқушы:  Ж а сы л   жарық -  жол  ашық!

З ы м ы рай   бер,  б е л   асып.

(Шармен  б ағ д а р ш а м н ы ң   көзін  көрсету)

Сөзж ұмбақ  -   “Бағдарш ам"

Көлденең:

1.  Кеп  а д а м   мінетін  көлік.

2.  А д ам   б а ғ д а р ш а м н ы ң   қан дай   көзі  ж ан ған да 

д а й ы н д а л а д ы ?

3.  Уақытты  н ем ен  білеміз?

4.  Автобусқа  міну үшін  қайда  тұру керек?

5.  Қандай  кез  жан ған да  жүру  керек?

6.  Адам  жүретін  жол.

7.  Төрт  аяғы  д о м ал ақ ,

А д ам сы з  ол  жүрмейді.

8.  Топырақ  ж ем ей  жата  ал м айды ,

Тас  шайнап  та  қақалмайды.

9.  Бұл  пойыздың  інісі,

Рельссіз  ол  жүре  ал м ай д ы .

Көрініс.

Мультфильм  кейіпкері  Д ы м білм ес  әндетіп  көше 

қиылысына  шығады.  Ж ол  инспекторлары  алдынан 

шығып,  ж о л д а   жүру  е р еж ел ер ін   үйретеді.

1- и н сп е к т о р :  М е к т е п к е   к е л е   ж а т қ а н д а   ө з ің е  

қауіпсіз  б олаты н  ж олды  т аң д ай   біл.

2 - и н с п е к т о р :  Ж үріп   к е л е   ж а т қ а н д а   көліктің 

ал д ы н ан   өтіп  кетемін  деуші  б олм а.  Ол  тоқтағанша, 

не  өтіп  кеткенше  т о са  түр.

3-ин сп ектор:  А я л д а м а д а   тұрған  ав т о м о б и л ь , 

а в т о б у с ,  м а ш и н а н ы ң   а р т   ж а ғ ы н а н   а й н а л ы п   өт. 

С он д а  сен  оның  соңынан  к ел е  жатқан  машинаны 

д е р   кезінде  көре  аласы ң .

4-инспектор:  Жол  өт кел дерін де  әңгімені  қойып. 

б арлы қ  зейінді  жол  қауіпсіздігіне  аудару  керек.

5-инспектор:  Көшенің  ш етіне  өту  үшін  арнайы 

өткелден  эту  керек  Ал  қал алы қ  ж е р л е р д е   аспалы  

көпірлермен,  ж ер  ас ты   ж ол ы м ен  жүреді.

6-инспектор:  Т р а н с п о р т т ы ң   а р т ы н а   ж абысуға 

б олм ай ды ,  қүлап,  апатқа  ұш ырауыңыз  мүмкін.

Суретпен ж ұ м ы с .

Ж о л д а   жүру  ере ж е с ін е   бай лан ы сты   оқушылар 

сурет  бойынш а  әңгіме  қүрастырады.

а)  Б а л а л а р   ойнайтын  жер.

ә)  Ж олд ы   ету  ережесі.

б)  Бағдарш ам.



Топтықжұмыс.

Ж ол белгілері  н еш е топқа бөлінеді? О л арды  ата,

Ж ол  б ел п л е р і  8  топқа  белінеді.

1-топ.  Ескерту  белгілері.

2-топ.  Тыйым  с а л у   белгілері.

3-топ.  Анықтама  белгілері.

4-топ  Қызмет  кәрсететін  белгілер.

5-т о п .  Т р а н с п о р т   қ ү р а л д а р ы   ж ә н е   е с к е р т у ^  

белгілері,

6-топ.  И н ф о р м ац и я л ы қ   көрсеткіш  белгілері



/

7-топ.  Қосымша  таблич кал ар.

8-топ,  Бағд арш ам .

“Ж ол   б елгілері”  о р т аға  шығып

айтып  етеді.

“Ойнайықта, ойлайық”

1.  Жол  белгілерін  топтастыру.

2 . Қ а ғ а з   қ и ы н д ы л а р ы н а н  

құрастыру  және  нені  көрсететінін^

3.  Ж ол  б ел гіл е р ін е   б а й л а н ы с т ы   лото  ойынын 

ойнау. 


/

өз 


еттерін

іл   б е л г і л е р і н  

айту.

Валеология. Денсаулық және өмірлік дағдылар

23


ВАЛЕОЛОГИЯ

Реттеуші  ж эне  оның  сигналдары.



Сарамандықжұмыс.

-  Реттеуші  дегеніміз  кім?

-  Оның  н еш е  сигналы  б а р ?

Ж о л   қ и ы л ы с ы .  Р е т т е у ш і   ж о л   қ и ы л ы с ы н ы ң  

ортасында. Ж аяу жүргіншілер мен  көлік жүргізушілер 

ез  о р ы нд ары нд а  турады.  Реттеушінің  сигналдарын 

оры ндайды .

1-сигнал.  Реттеуші  оң  қолын  ал ғ а  со зс а ,  жаяу 

жүргінші  оны ң  а р қ а   т ұсы н ан   жүргін  бөлікті  кесіп 

өтуіне  б олад ы .  Ал  ол  кеуде  тұсымен  қарап  тұрған 

жақтан  көшені  қиып  өтуге  рұқсат  етілмейді.

2-сигнал.  Реттеуші жаяу  жүргіншіге бүйірін  беріп, 

екі  қолын  жан-жаққа  созы п  н е м е с е   түсіріп  тұрса, 

жаяу  жүргінші  жүргін  бөлікті  кесіп  етуіне  б олад ы .

3-сигнал.  Реттеуш і  ж аяу   жүргін шілерге  кеуде 

н е м е с е   а р қ а   т у с ы н   б е р іп   қ о л д а р ы н   ж ан -ж ақ қ а 

созып,  яки түсіріп тұрса,  жаяу жүргінші  қозғалысына 

тыйым  салынады.

4-сигнал.  Реттеуші  қолын  жоғары  көтерді.  Бұл  -  

е с к е р т у   б е л г і с і .   К ө л ік т е р   м е н   ж а я у   жүргінші



Ойын: Лото

Кіруге тыйым салынады

Автобус жэне троллейбус аялдайтын орын

Жаяу жүргіншілер өтпесі

Қозғалысңа тыйыіи салынады

Велосипед жолымен ңиылыс

Балалар

Алғашқы медициналық кемек пункті

Велосипед жолы

Т ест


1.  Ж ол д ы ң келесі жағына  шығу ушін  не  істейсің? 

б)  12  жасңа  толғанда

а)  жолақ  сызық  үстімен  жүремін;

6.  Р  белгісі  нені  көрсетеді?

ә)  жүгіріп  етіп  кетемін;

а)  түруға  ар н ал ған   орын

б)  көліктің  өтіп  көтуін  күтемін.

ә)  көлік  TOKrayta  б о л м а й д ы

2.  Бағд арш ам н ы ң   қай  көзі  жанғанда  жүресің? 

б)  ж ая у л ар   өтетін  ж ер л ер

а)  сары

7.  МАИ  қ ы з м е т к е р л е р і н і ң   а л а   т а я ғ ы   қ а л а й

ө)  жасыл

а т а л а д ы ?

б)  қызыл

а)  жезл


3.  Ж олдан  е т е р д е   -

ә)  тақтай

а)  солға,  со д ан   соң  оңға;

б)  керсеткіш

ә)  оңға,  содан  солға;

8.  Ж о л   о қ и ғ а с ы   б о л ғ а н д а   қай  н е м е р г е

6}  еш қайд а  қарамаймын.

х а б а р л а й с ы з ?  



j

4.  Ойнамаймын:

a)  03  нәміріне

а)  жол  бойына

э)  02  нөміріне

ә)  а я л д а м а д а

б)  01  неміріне 

/

б ) с п о р т   а л а ң ы н д а



9.  Велосипедпен  келік  ж олы нда  жүруге  б о л ад ы

5,  Машинаның  алдыңғы  отырғышына  отырамын 

а)  10  жасқа  толғанда

а)  5  жасқа  толған да

ә)  12  жасқа  толғанда

ә)  10  жасқа  толған да

б)  14  жасқа  толған да

/

.................................................................................... /  



............

24

/  



6/2010

қозғалысына  тыйым  сал ы н ад ы .  Бүл  сигнал  кезінде 

жүргін  б өлік те  б о л ғ а н   ж а я у   жүргіншілер  ж олд ы  

т о л ы қ   кесіп  ө т у л е р і  н е м е с е   ә р   б ағы ттағы   көлік 

қозғалысын  бәліп  түратын  сызық бойында тоқтауға 

тиіс,


15-оқушы:  Айналайын  а б а й л а .

Жан-жағыңа  қарайла.

Ж о л д а   жүру  ережесін 

Есте  сақта  қалайда.

Қорытынды.

К еш еде с а қ б о л !

Бәріміз  д е   б ағд ар ш ам ғ а  бағынайық.

Жол  тәртібін  ж ад ы ң д а  ұста.

Біз  нені  үйрендік?

-Ж о л   ж ә н е   о н ы ң   э л е м е н т т е р і ,   ж о л д а   жүру 

тәртіптерін.

-Жол  жиегі.  Тротуар.  Тротуарда  жүру  тәртібін.

-Жол  белгілерін.

- Ж о л д ы   қай  ж е р д е н   ж ә н е   қ а л а й   кесіп  өту 

керектігін,

-Бағд арш ам   ж әне  оның  түстерін.

-Реттеуші  ж әне  оның  сигналдарын.


ВАЛЕОЛОГИЯ

Уранды  же расты  скваж иналы қ  сіл тіл ік  жол менен  өндіру 

кезіндегі  экологиялық  қауіпсіздікті 

қам там асы зданды руды ң  кейбір  мәселелері

А.  ОРЫНБЕК,  кіші ғылыми  қызметкер

Б.А.  БАСТЕРОВА, ғылыми қызметкер

С.Қ.  ҚАУАШЕВ,  м.ғ.д.,  п р о ф е с с о р ,  Абай атындағы  Қазақ  улттық педагогикалық университеті

А. СВАМБАЕВ, б.ғ.д.,  п р о ф е с с о р  TOO FTB «Company»

Елімізде  ж ы л д ап   өндіріс  д а м у д а ,  ресм и   «К азахстанская  п р а в д а »   газетінде  2 0 0 9   жыл  желтоқсан 

айындағы  ақырғы  сәны нда  ж арияланғандай,  біздің  еліміз  табиғи  уранды  өндіру  бойынша  ә л е м д е   бірінші 

орынға  шықты,  әрин е  бұл  жұртшылық үшін  өте  қуанышты  жағдай.  Бұл  өндіріске  қатаң д и ф ф е р е н ц и а л д ы  

қары м-қаты нас  қажет  екендігін  екінің  бірі  біледі,  с е б е б і  жүртшылықтың  ой ы н д а  уран  дегеніміз  атом 

б омбасы ,  жаппай  қыру  құралы  екендігі,  тағы  д а   ресми  С ем ей   ядролық сынақ  полигонындағы  болған  апат 

сынақтар  ад а м за т т ы ң   есінде  мәңгілік  қалады  д е с е к   қателеспейміз.  (1-диаграмма).




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет