Общества полностью независимые: Египетское, Андское Общества, родственно связанные: Китайское, Минойское, Шумерское, Майянское Общества инфрааффилированные: Индское, Хеттское, Сирийское, Эллинское Аффилированные общества І (сыновне родственны с помощью церкви чужеродного происхождения, игравшей роль куколки): Западное, Православное, Дальневосточное Аффилированные общества II (сыновне родственны с помощью церкви местного происхождения, игравшей роль куколки): Иранское, Арабское, Индуистское Супрааффилированные общества: Вавилонское, Юкатанское, Мексиканское. (А.Тойнби, «Постижение истории», 48бет). Бұл жіктеудің ішінен де көбі жойылып, қазір тек 5 негізгі, 2 қатып қалған цивилизациялар қалды:
Батыс христиандық
Православты христиандық
Ислам
Қиыр шығыс
Үнді цивилизациялары. Алайда, бұл цивилизациялар да қыл үстінде. Себебі, батыстық өркениет басқаларын өзіне тартуда, мәдениеттер араласуы қатал түрде жүріп жатыр.
Цивилизациялар байқағанымыздай өте, аса бір көп те емес. Адамзат тарихы қаншалықты ұзақ болса да, өркениеттер саны ықшамдылығымен таңқалдырады. «Из наших двадцати одного «цивилизованного» общества пятнадцать являются родственно-связанными с предшествующими цивилизациями, а шесть возникают прямо из примитивной жизни»(А.Тойнби, «Исследование истории», 1том, 165бет). Қарапайым немесе тұрпайы цивилизациялар басқа цивилизациядан қалыптасқан өркениеттен ерекшеленеді. Себебі бұлар басынан өздері қалыптасқан. Ал, бірақ осы өркениеттер аналық өркениеттен дамымаса, басқа қандай моторлы күш бұлардың қалыптасуына түрткі болды деген ой туады. Ұлттар арасында қалыптасқан жаңсық пікірлер бар: цивилизацияны қалыптастыратын тазақанды, мәдениетті нәсілдер деген, «Рассматривается и отвергается первая из этих точек зрения, а именно утверждающая, что в мире существует некая по своей природе высшая раса, например нордическая, которая «ответственна» за создание цивилизаций»( А.Тойнби, «Исследование истории», 1том, 165бет). Немесе географиялық орынның жайлылығы және қолайсыздығы өркениеттерге бастама күш болады деу де қателік, «Рассматривается и отвергается точка зрения, согласно которой определенная окружающая среда, предоставляющая легкие и удобные условия жизни, дает нам ключ к объяснению происхождения цивилизаций.»( А.Тойнби, «Исследование истории», 1том, 165бет ). Ал, негізінен қарапайым өркениеттер қалыптасуына және аналық цивилизациядан жалғасқан өркениеттер дамуы сырттан әсер ететін факторларға байланысты. 37 цивилизациядан бар болғаны қазір бесеуінің қалуы осы әсерлер күші мен түріне қатысты. Олар өте ұзақ уақыт өмір сүре алмаған. Себебі, сыртқы факторлар үнемі оларға әсер етіп отырған. Алайда, бұл факторлар тек кері әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар өркениеттер қалыптасуының қозғаушы күші де болған. Осылай Тойнби цивилизациялар дамуы мен қалыптасуында басты рөл атқаратын «