жасап, оның көмегімен төмендегі сұрактарға жауап алу керек

кандай программалық жабдықтар  қажет?
4.  Берілген  такырыпты  окыту  үшін  окушыларды  қандай 
аппараттық жабдыктармен таныстыру  қажет?
5.  Осы мазмүндык-кұрылымдык компонентті (МҚК) оқытканда 
жоба әдістемесін іске асыру нүсқаларын құрыңыз.
Ш . 
Келесі  мазмүндық сүрақтарга жауап беріңіз:
1.  Ақпараттық объектілерге мысал келтіріңіз.
2.  Әртекті 
акпараттык 
объектілер 
арасындағы 
байланыс 
электрондык түрде.... көмегімен ұйымдастырылады
3.  «Презентация» терминінің шыгуын түсіндіріңіз.
4.  Слайдтың күрылымдык  элементгерін атаңыз.
5.  «Мультимедиа»,  «Гипермедиа»,  «Гипермәтін» ұғымдарының 
кайсысы кең аукымды? Жауабыңызды негіздеп түсіндіріңіз.
6.  Презентацияға қойылатьш талаптар қандай ?
IV. Келесі есептерді шешіңіз:
1.  Төмендегі  хабарламаның  гипермәтіндік  моделін  қүрыңыз 
және оны өзара байланысқан графикалык схемалар аркылы көрсетіңіз.
«"Мультимедиа"  үгымы  технолгияга,  багдарламага  және 
аппараттық  жабдыққа  жатады.  Мультимедиа  технологиясы  ден 
мәтінмен,  сандармен,  кескіндермен,  дыбыспен,  анимациямен  бір 
жоба  аумагында  істелінген  жүмыстың  әдістері  мен  тәсілдерінің 
жиынтыгын  айтады.  Мультимедиялық  программалар  әртекті 
ақпараттық объектілерді  өңдеуге және  біртүтас  ақпараттық өнім 
даярлауга  мумкіндік  береді.  Мультимедиялық  компьютер  қурамына 
мулыпимедиалық  ақпараттық  өнімді  енгізетін,  өңдейтін  және
баспага шыгаратын қүралдар кіреді».
Тапсырманы 
орындауга  нүсқаулар:  мәтін  фрагменттерін
ерекшелеп,  оларды  графикалык  схемада  гипермәтіндік  объектілер 
түрінде 
колдануга 
болатындай 
етіп 
нөмірлеңіз; 
объектілер 
арасындағы байланысты тілсызык (стрелка) аркылы көрсетіңіз.
2.
  Өздеріңіздін  презентацияныздың  жеке  шаблонын  күрып, оны
дәптерге салыңыз.
3. Дыбыстык файл кұрыңыз. Оны кұру технологиясын айтыңыз.
V.  Мысал  арқылы  оқу  материалының  ең  жацсы  шыщан 
күнделікті  жоспарын  көрсетіңіз  (өзіңіз  қүрастырыңыз  немесе  оқу 
багдарламасынан дайынын алыңыз)
VI.  Тақырып бойынша бір сабақтың конспектісін дайындаңыз.
VII. 
Компъютерлік 
презентацияны 
қолдану 
мүмкіндігін 
демонстрациялайтын презентация даярлаңыз.
5-зертханалық мсумыс.  «Коммуникациялық  технологиялар»
I.  Тезаурус қүру үшін қажетті үгымдар:
177

•  жерплікті компьютерлік желі;
■  аумақтық компьютерлік желі;
*  электрондык  пошта;
■  телеконференция;
*  файлдык архив;
■  модем;1 
Н
Н
** 
'
 
-
 
г*
■  сайт;
■  браузер;
■  хаттама;
HTTP хаттамасы;
■  TCP хаттамасы;
■  IP хаттамасы;
■  IP- компьютердің  адресі;
■  URL- web-құжаттың адресі;
■  Интернет;
•  Іздеуші жүйе.
П.  Төмендегі әдістемелік сүрақтарга жауап беріңіз:
1.  Информатиканың  базалық  курсында  желілік  акпараттык 
технологияларды оқытудың қажёттілігін негіздеп беріңіз.
2.  Окушылар  жергілікті  желінің  кұрылғылары  мен  жұмысы 
туралы нені білуі керек?
3.  Ауқымды  желі  күрылғылары  мен  жұмысын  түсіндіргенде 
кандай  аналогияны пайдалануға болады?
4.  Окушылармен 
сабақ  кезінде  кіруге  болатын 
бірнеше 
кызықты сайттардың адрестерін көрсетіңіз.
5.  Оқушылардың  өздері  пошта  жәшігін  аша  алатын  ақысыз 
пошталық серверлерді көрсетіңіз.
6.  Оқушыларға  «клиент-сервер»  технологиясының  мағынасын 
қалай түсіндіруге болады?
7.  Интернетте 
жүмыс 
істеу 
үшін 
оқушыларға 
қандай 
практикалық тапсырмалар үсынуға болады?
8.  «Электрондык  пошта»  тақырыбы  бойынша  зертханалық 
жүмыс даярлаңыз.
9.  Окушыларды 
компьютерлік 
телекоммуникация 
өлеміне 
қызыктырып  тәрбиелеу  және  дамытудың  аяғы  неге  әкеліп  соғады? 
Осы туралы сіздің ойыңыз қандай?
Ш . Келесі мазмүндық сурақтарга жауап беріңіз:
1. 
Акпараттык  жүйелердегі  «клиент-сервер»  технологиясының 
Интернеттегі 
«клиент-сервер» 
технологиясынан 
айырмашылығы 
неде? 
Желілердің 
базалық 
протоколдарының 
қолданбалы 
протоколдардан кандай айырмашылыгы бар?
178

2.  Электрондык  попгганың  жаи  попггадан  артықшылығы 
қандай?
3.  Интернет  желісінің  акпараттык-  ұйымдастырушылык  моделі 
дегеніміз ......
4.  Іздеуші 
жүйелердің 
іздеу 
жолдарында 
қолданылатын 
төмендегі  берілген  символдар  қандай  логикалык  амалдарға  сәйкес 
келеді? 
I . I ІЯ  ___________________
Символ
Мәні
плпбе.п 
немесе
1
-
П
n
j r u
a »
+
IV. Келесі есептерді шешіңіз:
1.  Интернет  желісінде  келесі  электрондык  попгганьщ  адресі 
берілген:  user_name@vspu.ac.ru.  Жоғарғы  деңгейдегі  доменнің  аты
қандай?
2.  Web-беттегі:  http://www.  vspu.ac.ru  /pk.htm  URL-адресі  бар 
акпараттык  ресурс ка апаратын  протокол аты кандай?
3.  Дұрыс жауабын таңдаңыз. Домен -  дегеніміз:
а)  желідегі  колданушының  компьютерінің адресін  анықтайтын
адрес бөлігі;
б)  компьютерлер арасын байланыстыратын программаның аты;
в)  компьютерлер арасын байланыстыратын күрылгының аты;
г)  ақпараттың өлшем бірлігі.
4.  Жылдамдыгы  14400  бит/с.  модем  аркылы  5  секунд  ішінде
мәтіннің қанша символын жіберуге болады?
5.  Егер  көлемі  50x40  пиксельден  түратын  жэне  бір  пиксельге
түсетін  6  биттік  түсі  бар  бастапкы  растрлык  кескін  10  секундтьщ 
ішінде  жіберілген  болса,  онда  модем  кандай  жылдамдыкпен  жүмыс
істейді?
V.  Тақырып бойыніиа бір сабақтың конспектісін даярлаңыз.
VI.  «Компьютерлік  желілер»  тақырыбы  бойынша  бақылау
ж
у
м
ы
с
ы
н
ы
ң
 
мысалын  келтіріңіз.
VII.  Мына  тақырыпқа  материал  дайындаңыз:  «Интернет
қызметінің» шығу тарихы».
179

7-тарау.  Информатиканың  пропедевтикалық  курсын  окыту 
әдістемесі
7.1. 
Информатиканы  бастауыш  сыныптан  бастап  енгізудің 
алгы шарттары
Қазіргі  өмір  талабына  сай  компьютерлік  сауаттылыкты  жылдам 
дамыта  отырып,  педагогикалык-психологиялык  әдістемелік  бастапкы 
дайындықты  қалыптастырмайынша,  балалар  өз  білім  деңгейлерін 
көтере  алмайды.  Сол  себепті  информатика  пәнін  бастауыш  сыныптан 
бастап  енгізу  қажетгілігі  туындайды.  Бастауыш  сынып  оқушыларына 
информатика мен  жаңа акпараттык технология элементтерін  енгізудің 
қажеттігі  зерттеу  жұмыстары  аркылы  толык  жүргізіліп,  окыту 
әдістемелері жан-жакты карастырылды.
Оқушылар  информатика  пәнін  жеңіл  жэне  тез  меңгеруде, 
олардың  қазіргі  өмір  ағымына  деген  көзқарастарының  жан-жақты 
жогары дәрежеде дамуына  байланысты,  енді  информатика пәнін тіпті 
1-сыныптан  бастап  енгізуге  болады  деген  пікірлер  ұсынылуда. 
Информатиқалық  қогамда  балаларды  жұмыс  істеуге  дайындау  үшін 
алдымен  логиқалык  ойлауга,  талдау  жасай  білуге,  өзара  қарым- 
қатынасқа  үйрету  керек.  Информатиканы  бастауыш  мектепте  окыіу 
әдісі отандық дидактиканың жаңа багыты болып табылады.
■HBQ
b
Бастауыш  сынып 
оқушыларын  багдарламалауга  окытуды 
академик  А.П.  Ершов  белсенді  түрде  жүзеге  асырды.  1979  жылы  ол 
информатиканы  балалар  2-сыныптан  бастап  оку  керектігін:  «...бул 
дагдыларды негізгі математикалык, түсініктермен және үгымдармен 
бір  уақытта,  ягни  жалпы  білім  беру  мектептерінің  төменгі 
сыныптарында 
ңалыптастыру 
қажет. 
Осы 
жагдайда 
гана 
багдарламалық  ойлау  стилі мектепте  қалыптасатын  гылыми  білім, 
дагды  және  ептілік  жүйесіне  үйлесімді  ене  алады.  Бүдан  кеиі  жас 
шамасында мүндай стильді қалыптастыруга  кездейсоң ңалыптасқан 
әдеттер  мен  үгымдар  қиындық  тудырып,  бүл  үрдісті  тежеуі 
ықтимал» -  деп айтқан болатын  [9].
Тіпті  өткен  ғасырдың  60-жылдарының  аяғында  С Л ейперт1 
ЛОГО  бағдарламасының  тілін  әзірлеген  болатын,  бұл  тіл  жасы  кіші 
балаларды  оқытуга  арнайы  жасалған  бағдарламалаудың  алгашқы  тілі 
болып  калды.  Осы  бағдарламалық  құралмен  компьютерде  жүмыс 
жасау  барысында  балалар  орындаушы  —  «Тасбақаның»  көмегімен 
экранда  алуан  түрлі  суретгер  салды.  Сурет  салу  арқылы  олар 
алгоритмдеу  негіздерін  үйреніп,  «Тасбақа»  көрнекі  құралы  тіпті
1  С еймур  П ейперт  -  көрнеклі  математик,  программалауш ы,  психолог жэне  педагог.  Logo  (1968) 
тілін кұрган, жасанды  интелект теориясының негізін қалаушылардың бірі.
180

мектепке  дейінп  балаларды  да  үйретуге  мүмкіндік  берді.  Бүл 
эксперимент  жасы  кіші  балалардың  компьютермен  табысты  жүмыс 
жасай  алу  кағидалы  мүмкіндіктерін  көрсетті,  сол  кезде  бүл 
эксперимент үж ен  төңкеріспен тең болды.
1990  жылдардың  басында  бастауыш  сынып  окушыларына 
информатика  пәнін  окыту  кеңінен  таралған  қүбылыс  бола  бастады. 
Сол  уақытта  «Роботландия»  бағдарламалар  топтамасы  өте  табысты 
әзірленген  болатын.  Ол  MS  DOS  негізінде  әзірленгенмен,  оның 
жетістіктері  кейін  1990  жылдары  Windows  нүсқасының  әзірленуіне 
жол  апггы.  Бағдарламалар  топтамаларының  көп  бөлігі  ақпаратгық 
технологиялардың  негізгі  түсініктерін  қалыптастыру,  компьютер 
пернетақтасын  игеру,  оқушылардың  логикалық  жөне  алгоритмдік 
ойлау мәселелерін тиімді шешуге мүмкіндік береді.
1990  жылдардан  бастап  бастауыш  мектепте  информатиканы 
окыту өзекті мәселеге айналды.  Оны түрлі жолмен оқыту үсынылды -  
біреулер информатиканы  баска  пәндерге кіргізу  аркылы  оқыту  қажет 
десе,  екіншілері  жеке  пән  ретінде  оқтуды  жөн  деп  санады.  Бастауыш 
мектепте  информатиканы  окытпау  керек  деген  пікірлер  де  болды. 
Соңында  бастауыш  мектепте  информатика  курсы  пропедевтикалық 
болу керек деген  түжырымға  келді,  демек,  негізгі  мектептегі  базалык,
курска дайындык ретінде оқытылатьш болды.
Қазіргі  уақытга  академик  А.П.Ершовтың  окушысы  жэне 
әріптесі  Ю.А.  Первин  басшылық  ететін  галымдар  мен  әдіскерлер 
тобы  бастауыш  сынып  окушыларына  информатика  пәнін  окыту 
мәселелерін  шешуді  белсенді түрде қолға алды. А.П.  Ершов пен және 
Ю.А.  Первин  ойынша,  казіргі  қоғамды  акпаратгандыру  мектептің 
әлеуметгік  тапсырысы  ретінде  өскелең  үрпақтың  шүғыл  ойлай  білу 
стилін  кальштастыруды  үсынады.  Ойлауды  қалыптастырумен  катар, 
информатиканың  мектеп  курсында  танымдык  жэне  технологиялык 
аспектілерге  үж ен   мән  беріледі.  Сол  себепті  бастауыш  сыныптарда 
шұғыл 
ойлау 
стиліне 
кажетгі 
үғымдар 
мен 
білімдерді 
қалыптастыруды  бастау  керек,  сондай-ақ  адамзат  қызметінің  әртүрлі 
саласында  акпараттык  технологияларды  пайдалану  дағдыларын
дамыткан жөн.
Бастауыш  сыныптарға  информатиканы  енгізудің  мақсаты  бүкіл 
орта 
мектептерде 
оқытуды 
үздіксіз 
етіп, 
жастардың  жалпы 
компьютерлік 
сауаттылығын 
қамтамасыз 
етуге 
бағытталған. 
Психологтардың  айтуынша,  логикалык  ойлау  күрылымдарының 
дамуы  11  жасқа дейін тиімді  іске асады, оны қалыптастыруга кешіксе, 
баланың ойлау қабілеті  соңына дейін жеткізілмей, бүдан кейінгі окуда 
киындык  туындауы  ыктимал.  Информатиканы  математика  жэне  ана
181

тілі  пәндерімен  катар  окыта  бастау  нәтижесінде  баланың  ойлау 
қабілеті  дами  түседі.  Балалардың  ойлау  кабілетін  калыптастыруда 
информатиканың маңызы  зор,  бұны мұғалім сабакты жоспарлау және 
өткізу  кезінде  ұмытпаған  жөн.  Сондыктан  информатиканы  окыту 
барысында  ойлау қабілетін,  сондай-ақ компьютермен жұмыс жасауды 
меңгеруді басты назарға алу керек.
Информатика  пәнінің  пропедевтиқалық  курсын  бастауыш 
сыныптан  бастап  окытуға  болатындығы  және  оның  тиімділігі 
дүниежүзілік тәжірибе негізінде дәделденіп отыр.
Ғалымдардың,  практик-мүғалімдердің  пікірінше,  бұл  курсты 
бастауыш сыныптарда оқытуга негіз болатын факторлар мыналар:
-   бастауыш мектеп окушысын акпараттык коғамға бейімдеу;
-   ерте жастан балалардың акпараттык ойлау кабілетін дамыту;
-   бастауыш  мектеп  оқушыларының  акпараттык  мәдениетін 
калыптастыра отырып,  әлемдік акпараттык білім кеңістігіне даярлау.
7.2. Пропедевтиқалық курстың негіздемелері
Ресей  ғылымдарының  соңғы  зерттеулеріне  сүйенсек,  бастауыш 
сыньштағы  информатиканың  пропедевтиқалык  курсьшың  негізгі 
бағыттары төмендегідей:
1.  Қолданушылық.  Бұнда  окушылар  компьютермен  алғаш 
танысып,  оқу,  ойындык  және  бастауыштағы  пәндер  мазмұнына 
кұралған  жаттықтырушы  бағдарламалар  негізінде  компьютерлік 
сауаттылықтары 
қалыптасады. 
Бұл 
бағытты 
қолданушылардың 
пікірінше,  баланың  компьютерлік  сауаттылыкты  меңгеруі  -   бұл 
сабақта және сабақтан тыс кезде компьютерді өз қажетіне карай  еркін 
пайдалана білуі, сондай - ақ техникаға сауатты, үқыпты қарауы.
Қолданушылық  бағытгағы  пропедевтикалык  информатиканы 
меңгеру нәтажесінде  оқушыларда  төмендегідей  білім  мен  іскерліктер 
қалыптасуы тиіс:
-   оқу, ойын багдарламаларымен жұмыс істей білу;
-   бағдарламалармен  жұмыс  істеу  кезінде  бағдарламалык, 
құжаттарды пайдалану;
-   бағдарламамен жүмыс істеуге машықтану:
-   бағдарламаны  енгізу,  керектісін  табу,  өз  бетімен  жұмыс
істеу.
2. 
Ақпаратты-логикалық. 
Бұл 
бағыт 
бойынша 
окыту 
біріншіден,  оқушылардың  коршаған  ортаның  элементгерін  танып, 
оларды  ажырата  білу  қабілеттерін  дамытса,  екіньиіден,  ойлау,  есте 
сактау  қабілеттерімен  катар  байқағыштығын,  зейінін,  берілген 
тапсырманы  орындаудың оңтайлы, тиімді жолын таба білу қабілетінін
182

дамуына 
әсері 
мол. 
Психологтардың 
зерттеуінше, 
ойлаудың 
логикалык 
кұрылымының 
негіздері 
5-11 
жас 
аралыгында 
қалыптасады.  Сондыктан  да  алгоритмдік  ойлау  қабілеттерін 
барынша  ерте  жастан  қалыптастыру  цажеттігі  өзінен  өзі 
туындайды.
3.  Шыгармашылық.  Бұл  бағыт  бойынша  оқытудың  жаңаша 
әдіс  - тәсілдерін  қолдану  арқылы  баланың кішкентай кезінен дүниеге 
өзіндік  көзқарасының  калыптасуына  жол  ашу,  үздіксіз  білім  алуга 
дайындаудың  тиімді  жолдарын  іздестіру.  Басты  мақсаты  -   оқушы 
зерттеуіиі  есебінде  үжымдьщ  жобаны  жаещтауга  және  оны
жүзеге асыруга ңатысады.
4. 
Дәстүрлі 
курсқа 
информатика  элементтерін 
қосу.
Ғалымдардың  зерттеулері  бойынша,  оқу  процесінің  тиімділігін 
артгыруда  ақпараттык  технологиялардың  рөлі  зор.  Бүгінгі  күні 
психологтар  мен  педагогтар  оқу  процесінің  тиімділігін  арттырудың 
негізгі тәсілі ретінде төмендегі шартгарды үсьшады:
1)  проблемалық окытуды қолдану;
2)  алгоритмдік оқыту;
3)  окытуды ақпараттандыру;
4)  пәнаралык кіріктіру.
Информатика  пәні  баланың  техника  күлағында  ойнап  отырган 
өз  замандастарынан  кем  болмауы  үшін  қажет.  Кез  келген  пәнді 
үйретудің  әдістемелік  негізі  5  компоненттен  түрады.  Олар:  мақсат, 
мазмүн,  әдістер1  қажетті  қүрал-жабдықпен  оқыту  формасы. 
Информатика үшін казір оқыту әдістерінің жолдары жаңаруда.
7.2.1. 
12  жылдық  жалпы  орта  білім  беру  жүйесінің 
бағыттары
12  жылдық  білім  беру  жүйесіне  көшу  [54]  -   қоғамдағы  елеулі 
өзгерістер  мен  адамдар  арасындағы  қарым-қатынас  қүралдарының 
қарыштап  дамуына  байланысты  жаңа  адамды  қалыптастыруды 
көздеген  заман  талабы.  Әлемдік  білім  кеңістігіндегі  оқытудың  озык 
технологияларын  камтитын  жанды  білім  мазмұны  шынайы  жарыс, 
адал бәсекеге қабілетті адам тәрбиелеуді камтамасыз етуі тиіс.
12 жылдық оқытудагы басты мақеат -  карқынды дамып келе 
жатқан  ортада  өмір сүруге  кабілетті,  өзін-өзі  дамытуга,  өз  ойын  еркін 
айта  білуге,  өз  қалауымен  когам  талабына  сай  өзін  көрсете  білуге 
бейім, жоғары білімді шығармашыл дамыған түлганы калыптастыру.
Білім берудің күтілетін  нәтижелері белгіленген  максатқа  сәйкес
мектеп түлегінің негізгі күзырлылыгы төмендегіше анықталды.
183

1.  Құндылыкты-бағдарлы 
кұзы ретплік 
-  
окушының 
коршаған  ортаны  бірдей  қабылдайтын  қабілеті,  жоғары  әдептілік 
кұндылықтар негізінде жасампаз қоғам өмірінде өзінің рөлін таба білу 
біліктілігі,  азаматтылығы  мен  елжандылығы.  Бұл  кұзыреттілік 
өмірдегі  түрлі  жағдайларда  шешім  қабылдай  білу  білігін  камтамасыз 
етеді.  Ең  бастысы,  өзінің  Отаны-Қазақстан  патриоты  болу,  азаматтык 
белсенділігін  көрсету,  саяси  жүйені  түсіну,  болып  жатқан  әлеуметтік 
жағдайларға баға бере білу.
2.  Мәдениеттанымдық  құзыреттілік  -   жалпы  адамзаттык 
мәдениет 
жетістіктері 
негізіндегі 
іс-әрекет  тәжірибесін 
және 
қоғамдағы  дәстүрлер  мен  жеке,  отбасылық  және  әлеуметтік  өмірдін 
мәдениет 
негіздерін, 
этномәдениеттік 
құбылыстарды 
игеруге 
мүмкіндік  беретін  ұлттық  ерекшеліктерін  тани  білу.  Адам  мен 
қоғамның  дамуындағы  ғылымның  рөлін  түсіну.  Өз  халкыньщ 

жүктеу/скачать 10,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: