А. М. Сма но ва Кө ке баева Г. К



Pdf көрінісі
бет15/38
Дата07.01.2022
өлшемі1,19 Mb.
#18969
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   38
Байланысты:
Тарихи түсініктер мен терминдер сөздігі by Кокебаева Г.К. (z-lib.org)

Про тек цио низм  –  мем ле кет тің  ұлт тық  эко но ми ка ны  сырт қы 

әсер лер ден қор ғауға ба ғыт тал ған ша ра ла ры.



Про тес тан тизм  –  хрис тиан  ді ні нің  не гіз гі  ба ғыт та ры ның  бі рі. 

Про тес тант тық  қоз ға лыс  Ре фор ма ция  ке зін де  пай да  бол ды. 

Көп те ген  же ке  ағым,  қоз ға лыс  жә не  сек та лар ды  бі рік ті ре ді 

(лю те ран дық,  каль ви низм,  цвинг лиан дық,  анг ли кан  шір кеуі, 

әдіс кер лер ді,  бап тис тер ді,  ад вен тис тер ді  жә не  т.б.).  Про тес-

тан ти зм ге  бей біт  дін ба сы ла ры ның  қа ра ма-қар сы  қою  прин-

ци пі нің жоқ бо луы, күр де лі шір кеу ие рар хиясы нан бас тар ту, 

мо нах тық өмір дің, не ке ден бе зу ші лер дің (це ли бат) жоқ бо луы 

тән. Про тес тан ти зм де Құ дай ана, әулие лер, пе ріш те лер, икон-

дар  ғұр пы жоқ, құ пиялар са ны екі ге жи нақ та ла ды (шо қын ды-

ру жә не кү нә дан та за ру). Ді ни ілі мі нің не гіз гі де ре гі – Қа сиет-

ті жаз ба.



Ра ди ка лизм – не гіз гі саяси инс ти тут тар мен қо ғам құн ды лы ғын 

ба тыл жә не те рең, тү бе гей лі өз гер ту ді та лап ете тін идея лық-

саяси ағым жә не саяси қыз мет.

Ра ти фи ка ция – бел гі лі бір ел дің мем ле кет тік өкі ме ті нің жо ғар ғы 

ме ке ме сі нің  сол  мем ле кет тің  өкі лі  қол  қой ған  ха лы қа ра лық 

ке лі сім ді бе кі туі.

Реа лизм – өнер мен әде биет те нақ ты өмiрдi то лық, шын шыл дық-

пен бей не леуге ұм ты ла тын ба ғыт.



Ре ван шизм  –  со ғыс та ғы  же ңі ліс тің,  ұлт тық  жә не  мем ле кет тік 

мүд де лер дің жә бір лен уін ің ке гін қайтару идеясы на не гіз дел-

ген саяси идеоло гия.

Ре ге нт ті лік  –  мо нар хия лық  мем ле кет тер де  мем ле кет  бас шы-

сы ның өкі лет ті лі гін қан дай да бол сын тұл ға (ре гент) не ме се 

тұл ға лар  то бы ның  (ре гент  ке ңе сі)  уа қыт ша  жү зе ге  асы руы. 

Мо на рх тың ұзақ уа қыт жоқ ты ғы, оның сыр қат та нуы, жас тық 

шақ (жа сы ның кі ші лі гі) не ме се іс-әре кет ке қа бі лет сіз ді гі, яғ-

ни жа рам сыз ды ғы ке зін де ор на ты ла ды (бел гі ле не ді). 



Рес пуб ли ка  –  мем ле кет бас шы сын сай лау ға не гіз дел ген бас қа ру 

тү рі. Рес пуб ли ка түр ле рі – пре зи де нт тік респуб ли ка лар (пре-

зи дент-мем ле кет  жә не  ат қа ру шы  өкі мет тің,  заң  шы ға ру шы 

өкі мет тің бас шы сы. Ті ке лей ха лық тың не ме се сай лау шы лар-




27

дың  таң дауы мен  бе кі ті ле ді.  Пар ла ме нт ті  та ра ту ға,  ми ни стр­

лер ді ауыс ты ру ға құ қы ғы бар.

Ре­па­ра­ция­– же ңіл ген ел дер дің же ңім паз ел дер ге со ғыс шы ғы нын 

тө леуі.


Реп­рес­сия­– жа за лау, қы рып­жою ша ра ла ры.

Ре­фе­рен­дум  –  мем ле кет тік  өмір дің  аса  ма ңыз ды  мә се ле ле рі  

бо йын ша жал пы ха лық тық дауыс бе ру.



Ре­фор­ма­ция – ка то лик тер шір ке уіне қар сы ба ғыт тал ған XVI ға­

сыр да Еуро па да ғы қо ғам дық қоз ға лыс. Ре фор ма ция ка то лик 

шір кеуі нің ие рар хия жә не дін ба сы ла ры ның қа жет ті лі гін жоқ­

қа  шы ға ра тын  ка то лик тік  Қа сиет ті  жаз ба лар  қа был  алын ба­

ды, жер бай лық та ры на шір кеу дің құ қы сы жоқ қа шы ға рыл ған 

жә не т.б. те зис тер ұсын ды. Ре фор ма цияның не гіз гі ба ғыт та ры 

– бюр гер лік (Лю тер, Каль вин, Цвинг ли), ха лық тық, ка то лик 

шір ке уін   та ра ту ды  тең дік ті  ор на ту ға  кү рес пен  бай ла ныс ты­

руышы  та лап тар  (Мюн цер,  ана бап тис тер),  ко роль дік­князь­

дық,  шір кеу  бай лы ғын  ба сып  алу ға  ұм ты лу шы  ақ сүйек 

(зайыр лы) өкі мет тің қы зы ғу шы лы ғын көр сет ті.  



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет