Қарым-қатынастың рәсімдік үлгісі

Мҧндай коммуникацияны ҧйымдастыру шарттары ӛзара іс-қимылдың іс-әрекеттерінің, ресми тҥрде жасалатын қоршаған ортаны, конвенцияларды сақтауды (латынша conventio - шарт, келісім), мерекелік немесе тиісті кӛңіл-кҥйді сақтау, ҧлттық, аумақтық және кәсіби дәстҥрлер мен мінез-қҧлық нормалары мен қарым-қатынас тәуелділігін белгілейді.

Ҧжымды біріктіру ҥшін, ҧйымға бейілділігін қалыптастыру ҥшін ресми және бейресми қарым-қатынастарды біріктіру мҥмкіндіктері ӛте маңызды. Ҧжымдағы моральдық және психологиялық климат бҧл бірліктің дәрежесіне байланысты анықталады. Бҧл дәреже неғҧрлым жоғары болған сайын, жҧмыс ҧжымының атмосферасы қойылған міндеттердің талаптарына соншалықты сәйкес келеді. Егер ҧжымда бейресми қарым-қатынастар жҥйесі дамыған болса, корпоративтік мерекелер, ҧжымдық дәстҥрлер, адамдардың сезімдері мен ойы едәуір табиғи, еркін болып табылады, бір-біріне деген қҧрмет пен сенімділік артады, қарым-қатынастағы бӛгеліп қалушылық жоғалады, ҥйлесімділігі мен тез әрекет ету артады.

Мҧндай ӛзара әрекеттесудің формалары ретінде әдетте коммуникаторлар тӛмендегілерді пайдаланады: шекті, салтанатты, аза тҧту; рәсімдік актілер, рәсімдер, салт-жоралар; мерекелер, салтанат, қҧрмет тҧту. Педагогикалық орта ҥшін, мысалы, Білім кҥні, тҥлектер мерекесі, Татьяна кҥні, Мҧғалім кҥні, сондай-ақ әртҥрлі кәсіби мерекелер мен тҧсаукесерлер сияқты дәстҥрлі мерекелер.

Қарастырылған қарым-қатынастық модельдер іскерлік қарым-

32

қатынастың барлық мҥмкіндіктерін қамтымайды, бірақ ӛзара әрекеттесудің ерекшелігін, сҧхбаттасушының сипаттамаларын анықтауға және жанрды, байланыс қҧралдарын және технологияларын жоспарлы (болжамды) нәтижені алу ҥшін сауатты қолдану мҥмкіндігін береді.