А. Р. Рустенов, Н. Ж. Елеугалиева генетика практикумы

186 
қажет. Ғ
1
-ді рецессивтік ата-аналық формамен будандастырғанда шыбынның ½
бөлігінің түсі қара, ал ½-сі қалыпты болды. Будандастыру нәтижесі Ғ
1 
шыбындарының гетерозиготты екендігін көрсетеді. Осылайша Canton S (Д-32) 
буданын кез келген мутантпен будандастырып оны анализдеуге болады, 
олардағы гендер ІІ, ІІІ немесе ІV –хромосомдарға жинақталған болып шығады. 
Тәжірибелерден алынған нәтижелерді статистикалық өңдеу 
Ғ
2
және F|
b
тәжірибелерінен алынған қара және сұр шыбындардың ара 
қатынасы, теориялық күткендей 3:1 емес, одан бөлек 1:1 ажырауын берді. 
Бұл жағдайлардың кездейсоқтық па, әлде теориялық күткен жағдайдан 
ажырауының сәйкес келмеуі ме, бұл мәселені тек қана статистикалық әдістің 
көмегімен шеше аламыз. Оның ең қарапайымы және қолайлысы χ
2
-нің болып 
табылады (хи - квадрат). Бұл әдісті қолданғанда χ
2
-нің есептелу мөлшері және 
оның бағалануы мына формулаға сәйкес болады: 
χ-
a
d
2

,
мұнда 

- жиынтық белгісі, q-белгілі бір ерекшеліктері бар жекелеген 
шыбындардың теориялық жағдайдағы күтілген саны; d-әрбір класстан 
теориялық күтілген мен алынған мәліметтердің ауытқуларының көрінісі (p-q). 
Есептеу процесінде ең алдымен, тәжірибелердің санын негізге ала отырып, 
оларды кластарға бөліп 2.4-кестеге жазамыз (р). Содан соң, таңдау көлемін 
құратын, барлық кластардың жиынтық жиілігінен теориялық күтілмеген 
мөлшерді есептеп аламыз (q), әрбір класс үшін өзіне сәйкес ажырау формуласы 
болады (3:1, 1:1 және т.с.с.). Одан соң, әрбір кластан теориялық күтілген 
мәліметтердегі ауытқушылық мөлшерін анықтаймыз.(d).
Әрбір ауытқушылық d квадратқа (d
2
) апарады, оны теориялық күтілген 
санға (q) бөлеміз, берілген класқа арналған: d
2
/q. Одан соң барлығын қосып 
және формулаға сәйкес χ 
2
мөлшерін аламыз.

жүктеу/скачать 4,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: