А. Р. Рустенов, Н. Ж. Елеугалиева генетика практикумы

68 
Объект: құндыз. 
Белгі: жүнінің түсі. 
Берілген:
1) Р
1,2
: платина түсті аналық құндыз N1 х күміс түсті аталық бұлғын N1 
F
1
: қоңыр құндыз (6); күміс түсті бұлғын (5) 
2) Р
1,2
: платина түсті аналық құндыз N1 х күміс түсті аталық бұлғын N2
F
1
: күміс түсті бұлғындар (7); әсем түсі "көктем тынысы" (6); 
қоңыр (8); платина түстілер (6) 
3) Р
1,2
: "көктем тынысы" х "көктем тынысы" 
F
1
: ⅓ платина түстілер 
Анықтау керек G(P
1,2
); G(F
1
) – ? Құндыздардың "көктем тынысы" түсінің 
тұқым қуалауы»? 
Р
1,2
: "көктем тынысы" түсті аналық х құндызды қоңыр түсті аталық Ph(F1) - ?
Шешімі: Будандастырудан алынған ұрпақтарды сараптасақ, онда платина 
тәрізді түс рецессивті белгі екендігі байқалады. Екінші будандастырудан 
алынған ұрпақтарында төрт фенотиптік класстарыдың мына қатнастарда 1 : 1 : 
1 : 1 шыққаны күміс түсті аталық бұлғының генотипі дигетерозиготты болғаны 
шығады. Бұл будандастырудағы жаңа фенотиптік класстарыдың шығуын 
гендердің өзара әрекеттістіктерімен түсіндіріледі. Онда белгілейміз: А- қоңыр 
түс, В - "көктем тынысы". Будандастыруда доминантты аллелдің екі геннің 
болуы жаңа тұсті шығарған – күміс түсті бұлғын (А- В-). Бұл гендердің 
рецессивті аллелдері гомозиготты жағдайда платина тістіні шығарған (ааbb). 
Будандастырудағы құндыздардың генотиптерін анықтаймыз. Бірінші күміс 
түсті аталық бұлғын қоңыр және күміс түсті ұрпақтарды теңдей шығарған. 
Біздің гипотезамыз бойынша қоңыр түс А генінің доминантты аллелі, 
гомозиготты жағдайда ген рецессивті аллель b (А-bb). Онда, аталық ағза В гені 
бойынша гетерозиготалы. 
Р: ааbb (платина) х ААBb (күміс-бұлғын) 
F
1
½ AaBb (күміс-бұлғын) ½ AaBb (қоңыр) 
Екінші будандастыру келесідей: 
Р: aabb x AaBb 
F
1
¼ AaBb – күміс-бұлғын 
¼ Aabb – қоңыр 
¼ aaBb – "көктем тынысы" 
¼ aabb – платина 
"Көктем тынысы" түсті құндыздарды өзара будандастырғанда ұрпақтарда 
платина түстілер шыққан, ол олардың гетерозиготтылар екндігін түсіндіреді. 
Теориялық тұрғыдан қарағанда платиналардың шығуы 25% (ааВb x aaBb) 
болуы керек. Берілген мәліметтер бойынша олар көбірек - 1/3. Онда былай 

69 
болжауға болады, В гені бойынша доминантты ұрпақтардың біразы өлген. 
Логикалық тұрғыдан ВВ гомозиготты дарақтар да сондай, яғни бұл ген 
плейотропты әрекеттістігін көрсеткен. 
"Көктем тынысы" түсті құндыздарды қоңыр аталықпен будандастырғанда: 
1) P: aaBb x Aabb 
F
1
½ AaBb (күміс-бұлғын); ½ Aabb (қоңыр) 
2) P: aaBb x Aabb 
F
1
¼ AaBb – күміс-бұлғын 
¼ aaBb – "көктем тынысы" 
¼ Aabb – қоңыр 
¼ aabb – платина 
Шешімі: G(P
1
) – aabb, G(P
2
) – AABb, AaBb. Ұрпақтары: A-B- (күміс-
бұлғын); A-bb (қоңыр); aaBb "көктем тынысы"); aabb (платина). Генотип ааВВ – 
летальды. 

жүктеу/скачать 4,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: