Aбaй aтындaғы Қaзaқ ұлттық педaгогикaлық универcитеті
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
disser
| -«Жалқау Джек
» ертегі басты кейіпкер Джектің эмоционалды портреті мынадай тілдік бірліктер арқылы сипатталады: «merry, comical figure, with a loud laughter, he wascoming capering and dancing» - «күлкілі, көңілді фигура, қатты күліп, серуендеп, би биледі». Джектің көңіл-күйін білдіретін лексикалық бірліктер: «cheerful and lively, to dance – to move in a lively way, happiness» - «көңілді және жанды, би – жандандырып билеу, бақыт». Яғни, ертегінің басты кейіпкері үнемі көңілді, мұң-қайғысыз болып келеді. Ертегінің басында кейіпкер «жалқау» екені сөз болады. Бұл тыңдаушының назарын аударту үшін қажет. Анасының баласына қатысты айтылымдарында «silly, silly,stupid, lout» - «ақымақ, ақымақ, ақымақ адам» тілдік бірліктер басымдылығымен кейіпкерді ақылсыз, ақымақ етіп сипаттайтын синонимдік қатар келтірілген. Эмоционалдылықты жүзеге асыратын негізгі амалдар баяндаушының лексикалық бірліктері болып табылады. Ал, ағылшынның «The king of England and his three sons» - «Англия королі және оның үш ұлы» ертегісіндегі халық билеушісінің сипаты төмендегідей сөздер арқылы бейнеленген: «the old king fell very sick one time and there was nothing at all could make him well but some golden apples from a far country» - «Бір кезде патша қатты ауырып қалды, оны алыс елден келген бірнеше алтын алма болмағанда, хәлі жақсармас еді»», оның кіші ұлы Оливердің бейнесін «sociable and merry» - «көңілді және ашық мінезді» лексикалық бірліктері айқындайды. Ертегіде мынадай «old chap, old gentleman, lady, old man» - «Қарт адам, қарт адам, әйел, қарт адам» мәнмәтіндерде орын алатын отбасы мүшелерін білдіретін, яғни «father» - «әке» және «mother» - «ана» зат есімдерінің синонимдері ретінде көрініс тапқан тақырыптық топтар бейнеленген. Ағылшын еретегілерінің құрылымдық және мазмұндық сипаттамалары негізінде ертегі ғалам бейнесінің түрлі деңгейде репрезентацияланатын мынадай ақиқат шындық салаларын атап көрсетуге болады: 1) адамның, хайуанаттардың және мифологиялық кейіпкерлердің әлеуметтік және биологиялық табиғаты; 2) тұрмыс-тіршілік; 3) адамның шаруашылық қызметі; 4) табиғи-географиялық орта; 30 5) ағылшын халқының этникалық бірегейлігі; 6) әлем және абстрактілі ұғымдар жайындағы ғылыми білімдер жүйесі. Жоғарыда келтірілген әрбір сала ғаламның тілдік бейнесінің бірнеше өлшемдерімен сипатталады. Себебі, олар түрлі сөз таптарына жататын лексикалық бірліктермен маңыздылығы арттырылған. Мысалы, жеке тұлға немесе бірнеше топ адамдар аталымы адамның әлеуметтік сипаттамалары, кәсіби белсенділік саласы арқылы айқындалады: «cowman, baker, butcher, cattle keeper, farmer, gardener» - «сиыршы, наубайшы, қасапшы, малшы, фермер, бағбан». Адам мен мифологиялық кейіпкерлерді айқындайтын аталым белгілері ретінде биологиялық сипаттағы белгілер көрініс табады: жас, мінез-құлық және сыртқы келбет ерекшеліктері:«he had longgrey hair, and his teeth were curling out of his mouth, and his finger- and toe-nailshad not been cut for many thousand years» - «оның ұзын сұр шашы бар, тістерін аузынан жұлып тастаған, тырнақтары мыңдаған жылдар бойы кесілмеген». Сонымен, ағылшын шығармаларындағы ертегі кейіпкерлерінің аталымдары негізіне алынған ерекше белгілер: кейіпкерлердің жасы, мақсаты, физиологиялық жағдайы, мінез-құлық ерекшеліктері т.б. Ал, ағылшын ертегілеріндегі үй жануарларынан басқа, қолға үйретілмеген хайуанаттар әлемі мұндай ерекшеліктермен сипатталмайды. Мифологиялық тіршілік иелерінің аталым негізіне сыртқы келбеті: жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|