Лингин үшін бастапқы концентрацияның әсері              Температураның әсері

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4 (30), 2011 ж. 

 

1.  Очистка питьевых и технических вод от токсичных загрязнений в регионе Западного Казахстана. // 

Аналитическая справка. - Актобе, 1999. 

2.  Сарсенов A.M. Использование отходов АО "Фосфорхим" 

в 

качестве микроудобрений. Аналитическая 

Справка. -Актобе. 1995. С. 1-3. 

4.  Состояние окружающей среды города. Соблюдение экологических требований юридическими и фи-

зическими лицами. //Аналитическая справка. - Актобе, 1999. 

5.  Танашева М.Р., Беремжанов Б.А., Тастембекова Л.К. Экстракционное концентрирование бора 

из 

сбросных растворов. Бор сб. физико-химическое исследование трехкомпонентных систем и 

образующихся в них соединения. -Алма-Ата. 1985, С. 10-15. 

6.  Танашева М.Р., Сыдыкбаева С.А., Бейсембаева Л.К., Махатова Р.С, Сулейменов И.Е. экстракция 

расплавами легкоплавких органических реагентов в химии Соединений бора. Труды международной науч-

нопрактической конференции. Проблемы химической Технологии Неорг., Орг., силикатных и строитель-

ных материалов и подготовки инженерных кадров. - Шымкент, 2002, том 1, С. 231-234. 

Резюме 

На  основе  сорбентов  предложен  способ  очистки  питьевой  и  природной  вод  от  бора.  Проведены 

сорбционные  исследования  сорбента  на  основе  природного  лигнина.  В  работе  рассмотрены  различные 

параметры, влияющие на количественное извлечение бора. 

 

Summary 

The  way  of  drinking  and  natural  water  purification  from  the  boron  on  the  base  of  sorbents  has  been 

suggested. The sorption analysis of sorbent on base of natural lignin

 

was carried out. The different parameters that 

make influence on the quantitative boron extraction has been considered in the

 

present work. 

 

 

УДК 378 

 

МЕДИАОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ КОМПЕТЕНТНОСТЬ УЧИТЕЛЯ 

 

Р.Ш. Избасарова - к.п.н., доцент кафедры ТОЕД КазНПУ им. Абая 

 

  Медиаобразование в современном мире рассматривается как процесс развития личности с помощью и 

на материале средств массовой коммуникации (медиа) с целью формирования культуры общения с медиа, 

творческих, коммуникативных способностей, критического мышления, умений полноценного восприятия, 

интерпретации,  анализа  и  оценки  медиатекстов,  обучения  различным  формам  самовыражения  при 

помощи 

медиатехники. 

Приобретенные 

в 

результате 

этого 

процесса 

навыки 

называются 

медиаграмотностью, 

  Современное  образование,  главными  характеристиками  которого  являются  открытость,  инте-

грированность и индивидуализация, должно опираться на широкую информатизацию. 

  Эффективность  образования,  основанного  на  современных  информационных  технологиях,  часто 

зависит  не  столько  от  типа  используемых  технологий,  сколько  от  качества  педагогической  работы  по 

применению этих технологий для решения собственно образовательных задач. 

  Прогресс  информационных  технологий  обуславливает  изменения  в  профессиональной  деятельности 

педагога. 

  Существенным  достоинством  информационных  технологий  является  то,  что  их  применение 

позволяет  сделать  процесс  обучения  личностно  ориентированным,  ставить  и  решать  новые,  не-

традиционные  образовательные  задачи  (развитие  мышления  и  способностей  учащихся,  формирование 

модельных представлений). 

   Медиаобразованность  -  объективная,  всеобщая,  принципиально  новая  характеристика  личности 

учителя,  представляющая  собой  сложное  социально-психологическое  образование,  содержащее  в  себе 

элементы  общего,  в  которых  отражена  связь  личности  с  окружающей  действительностью,  и 

индивидуального,  в  котором  проявляется  своеобразие  данной  личности,  включающее  в  себя  жизненный 

опыт,  специфику  сознания,  чувств,  поведения.  Связь  с  учащимися  отражается  в  системе  медиазнаний, 

медиаумений и ценностного отношения к медиаобразованию, составляю- 

 

 

46 

 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4 (30), 2011 ж. 

щих сущность медиаобразованности учителя. 

  Результативность  формирования  медиаобразованности  педагогов  определяется  следующими 

критериями:  медиазнаниями;  медиаумениями;  ценностным  отношением  к  медиаобразованию. 

Медиаобразовательные  технологии  позволяют  развивать  профессиональные  компетенции,  творческий  и 

интеллектуальный  потенциал  педагога.  Ежегодно  педагоги  и  учащиеся  школы  участвуют  в  Интернет-

проектах,  что  благоприятно  отражается  на  образовательном  процессе.  Учителю  необходимо  постоянно 

думать  о  том  как  сделать  процесс  обучения  более  результативным,  учить  так,  чтобы  ребенок  проявлял 

интерес к знанию. Благодаря медиаобразовательным технологиям учитель может: получать информацию 

о педагогической и методической литературе; организовывать работу школы в образовательных проектах, 

конкурсах  и  викторинах;  обмениваться  информацией  по  методике  преподавания  в  рамках  виртуальных 

методических объединений; участвовать в международных проектах; создавать свои сайты.

 

  Согласно  словарю  СИ.  Ожегова,  понятие  «компетентный»  определяется  как  «осведомлённый, 

авторитетный в какой-либо области». Компетентность формируется в деятельности и всегда проявляется 

в  органичном  единстве  с  ценностями  человека,  так  как  только  при  условии  ценностного  отношения  к 

деятельности, личностной заинтересованности достигается высокий профессиональный результат.

 

  Анализ  методической  литературы  позволяет  назвать  некоторые  подходы  к  определению  понятия 

«компетентность». Под компетентностью понимают:- сложное интегративное качество личности учителя, 

обусловливающее  готовность  осуществлять  некоторую  деятельность;  это  не  отдельные  знания  или 

умения  и  не  их  совокупность,  а  свойство,  позволяющее  человеку  осуществлять  деятельность  целиком; 

совокупность  способностей,  качеств  и  свойств  личности  учителя,  необходимых  для  успешной 

профессиональной  деятельности.

 

Личные  возможности  учителя,  его  квалификация  (знания  и  опыт), 

позволяющая  ему  принимать  участие  в  разработке  определенного  круга  решений  или  решать  вопросы 

самому, благодаря наличию у него определенных знаний и навыков. [1]

 

  Рост  профессиональной  компетентности  требует  приобретения  личностного  опыта  творческого 

применения  информационных  технологий  в  педагогической  практике,  что  затруднительно  без 

периодического повышения квалификации в течение всей жизни.

 

   Мы  уверены,  что  повышение  уровня  медиаграмотности  учителя  необходимо,  потому  что 

медиаобразование  -  это  одна  из  составляющих  профессиональной  компетентности  учителя.  Конечно, 

учителя  чаще  всего  используют  на  своих  уроках  традиционные  формы  обучения,  но  по  результатам 

проведенного  в  нашей  школе  анкетирования,  мы  можем  увидеть,  что  учащиеся  отдают  предпочтение 

практическим  занятиям  (использование  на  уроках  электронных  презентаций,  цифровых  микроскопов, 

видеофильмов).

 

  Использование  ИКТ  на  уроках  биологии  позволит  интенсифицировать  деятельность  учителя  и 

школьника;  повысить  качество  обучения  предмету;  отразить  существенные  стороны  биологических 

объектов,  выдвинуть  на  передний  план  наиболее  важные  (с  точки  зрения  учебных  целей  и  задач) 

характеристики  изучаемых  объектов  и  явлений  природы.  Методические  приемы  использования 

мультимедий  на  уроках  биологии.  Преимущества  мультимедийных  технологий,  по  сравнению  с 

традиционными, многообразны: наглядное представление материала, возможность эффективной проверки 

знаний,  многообразие  организационных  форм  в  работе  учащихся  и  методических  приемов  в  работе 

учителя. [2]

 

  Уровень  организации  учебного  процесса,  его  качество  напрямую  связаны  с  включением  новых 

информационных  технологий  в  обучении.  Последнее  время  делается  попытка  совместить  идеи 

программного обучения с активным использованием машинных модулей изучаемых процессов и явлений. 

Такую возможность дает программно-инструментальная система УРОК (торговая марка НПФ ДиСофт) - 

Универсальный  Редактор  Обучающих  Курсов.  Технология  производства  компьютерных  программ  в 

Уроке включает разработку сценария и оформления учебных модулей.

 

  

В  качестве  типовых  можно  использовать  обучающие  модули  (демонстрационные,  с  поэтапным 

контролем),  модули  с  автоматизированным  контролем  выполнения  домашних  заданий,  модули  оценки 

знаний (экзамен/зачет). 

 

 

 

 

 

 

 

47 

 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4 (30), 2011 ж. 

 

 

  

 Разработка учебного модуля в программно-инструментальной системе УРОК начинается с алгоритма 

(процесса) работы, обучающей программы, а также рассмотрения способов контроля. Подготовка текста и 

графических  изображений  осуществляется  с  помощью  прикладных  программ  данной  инструментальной 

системы. [2] 

  Учебный  модуль  может  содержать  и  учебную  модель.  Разработка  модели  начинается  с  поставки 

задачи.  Определяются  тип  модули,  основные  этапы  «динамики»  модули,  каким  образом  осуществить 

вывод информации. 

  Далее  приступают  к  сборке  модуля,  который  может  включать  текстовую  информацию,  графические 

изображения,  тип  контроля  в  каждом  кадре  и  т.д.  В  заключении  производится  проверка  правильности 

функционирования модуля. 

Критерии отбора содержания можно свести к следующим положениям: 

1) отбираемое содержание должно способствовать созданию потока информации: 

2) отбираемый материал должен быть адаптирован для учащихся соответствующего возраста; 

3) отбираемый материал должен включать различные виды наглядности; 

4)    отбираемое  практическое  содержание  должно  способствовать  построению  моделей  объектов 

разного рода и выявлению закономерностей их функционирования»; 

5)    конструкция  содержания  должна  способствовать  классификации  и  систематизации  потока 

информации, предъявляемой учащимся. 

  Наряду с этим компьютер предоставляет возможность пользователю (ученику или учителю) активно 

подключаться  к  демонстрациям,  ускоряя,  замедляя  или  повторяя,  по  мере  необходимости,  изучаемый 

материал,  управлять  и  моделировать  сложными  процессами,  систематизировать,  классифицировать  и 

фиксировать на экране монитора необходимую информацию и т.п. 

  Учителю необходимо постоянно в своей практике апробировать новые информационные технологии, 

формировать  и  развивать  навыки  информационной  культуры  учащихся,  что,  в  конечном  счете,  будет 

характеризовать уровень медиаобразованности учащегося. 

  Главной задачей школы является 

- 

способствовать росту профессиональной компетентности учителя 

посредством освоения им современных информационно технологий. 

  Учитель  сам  определял,  с  помощью  каких  компьютер#іых  технологий  он  достигнет  поставленной 

цели  в  учебном  процессе.  Но  очень  важно  научить  и  самого  педагога  грамотно  использовать 

информационные технологии при решении конкретных педагогических исследовательских задач. 

  Применение  информационных  технологий  на  уроках  и  во  внеурочной  деятельности  расширяет 

возможности  творчества,  как  учителя,  так  и  учеников,  повышает  интерес  к  предмету;  использование 

компьютера  позволяет  усилить  мотивацию  учения.  Ученики  становятся  более  самостоятельными, 

коммуникабельными, уверенными в себе. 

  Опыт  работы  школы  позволяет  сделать  вывод  о  том.  что  повышать  профессиональную  компе-

тентность учителя в области медиаобразования необходимо постоянно. 

 

/. Агашкова СВ. Медиаобразовательная компетентность учителя // Образовательные технологии XXI 

века — М.: Изд-во Рос. академии образования, 2009. 

- 

С. 42-44. 

2. Избасарова Р.Ш. Теория и технология обучения Познания мира Учебник.- Алматы,2010,- 198 С. 

 

Түйін 

  Мақалада  мұғалімнің  медиа  және  компьютерлік  кұзыретілікті  калай  пайда  болуы  туралы  жазылды. 

Мектептегі  мұғалім  тек  кана  қарапайым  әдістерді  және  әдістемелерді  технологияларды  қолдану  керек. 

Егер  мұғалім  өз  пәнінде  медиа  мен  компьютерлік  технологияларды  қолданса  оқушылардың  білімі 

жоғарлайды. 

 

Summary 

   In the article it is  written about the necessity  of development of  harmful competence  of teachers. Applying 

the lessons of media and computer technology teacher increases the level of pupils’knowledge. The teacher must 

bencompetent in the use of media technologies. 

 

48 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4 (30), 2011 ж. 

 

ӘОЖ 378.013.42.012.05:574 (574) 

 

ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ПӘНДЕРІ НЕГІЗІНДЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ 

БІЛІМ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ЖОЛДАРЫ 

 

Ж.Б. Қалдыбаева - Абай атындағы ҚазҰПУ оқытушысы 

 

Ғылыми  техникалық  прогрестің  даму  барысында  қоршаған орта  мен  қоғам арасындағы қарым-

қатынастың  қарама-қайшылықтары  айқын байқалды.  Біз  өмір  сүріп  отырған осы  ғасыр,  адамзат 

баласының мекен ету ортасында бұрын соңды болмаған іс-әрекеттің ерекшелігімен сипатталуда. Осының 

нәтижесінде адамзат табиғатты өзгертудің келеңсіз нәтижелеріне  кез  болуда. Жер бетіндегі экологиялық 

жағдайлардың өзгеруі ғылыми-техникалық өрлеумен тығыз байланысты. 

Тұлғаның  экологиялық  көзқарасын,  мәдениетін  қалыптастыру,  олардың  қоршаған ортаға деген 

жауапкершілігін  арттыру бүгінгі  өзекті  мәселелерінің бірі.  Ол экологиялық  тәрбие  мен білім  беруді, 

болашақ  мамандардың  экологиялық  мәдениетін  қалыптастыруды  өмірге  ендіруге  тікелей  байланысты. 

Осыған орай 

Елбасы  

Н.Ә.Назарбаев 

«Стратегиялық 

тұрақты даму 

жолына 

арналған 2030 бағдарламасында»  және  оған  қосымгша  ҚР  2004-2015  жылдарға  арналған  экологиялық 

қауіпсіздік  тұжырымдамасында,  2007  жылы  қабылданған  ҚР  экологиялық  кодексінде  осы  мәселеге 

айрықша көңіл бөлгенін атап кеткен жөн. 

Экологиялық  білім  беруде  мәселені  шешудің  негізгі  жолдарының бірі —  студенттің  санасында 

қоршаған орта және оны қорғау жөнінде берік білім қалыптастырып, осы бағытта тәрбиелеу жұмыстарын 

жүргізу  нәтижесінде  қоршаған ортаға ұқыптылықпен  қарайтын,  өзін  сол  ортаның бір бөлігі  ретінде 

сезінетін, табиғатты сүйетін, яғни, экологиялық сауатты, мәдениетті азамат дайындау.[1] 

Экологиялық білім беруді дамыту педагогика ғылымының басты бағыты. Жоғары оқу орындарында 

студенттерде  экологиялық  білім  мен  көзқарасты  қалыптастыруда  әсіресе  жаратылыстану    -  география, 

биология, 

химия 

пәндерінің 

зор 

мүмкіндігі 

бар, 

себебі бұл пәндер 

ғаламшардағы тіршілік 

құбылыстарының  заңдылықтарын  түсіндіріп  қана  қоймай,  табиғатты  қорғауға да шақырады.  Пәнаралық 

байланыста экологиялық білім беруді ұйымдастыру, жеке пәндер мазмұнының, мәтіннің бір-бірімен өзара 

жымдасуын қамтамасыз ететіндей белгілі бір жүйелілікті керек етеді.[2] 

Студенттің қабілетін жетілдіретін, өз көзқарастарын дұрыс қалыптастырып дәлелдей алатын оқыту 

түрлерін өткізу тиімді. Олар презентация, конференция, мәселелік, шығармашылық (дәріс), дискуссиялар, 

кейс-стадиялар,  топпен  жұмыс,  критикалық  ойлау  әдісі,  ойын  сабақтар,  рөлдік  ойындар,  эссе  жазу, 

анкеталық  сұрақ  және  т.б.  әдістер  Мысалы,  «Су және тіршілік»,  «Биосфера  және адам»,  «Топырақ  – 

тіршілік ортасы», «Климаттың жылынуы», «Ауа және оның ластануы» т.б. тақыптар негізінде. Студенттің 

дүниетанымын 

кеңейтіп, 

сабақта алған теориялық білімдерін 

пайдалана білуге 

дағдыландыру. 

Мысалы, бір  тақырып бірнеше  пәнде  кездесуі  пәнаралық  байланыстың  дамуына  және студенттің 

тәжірибелік  іскерлігін  қалыптастырып  дамытуға мүмкіндік  береді.  Мысалы,  2  курстарда  өтіліетін 

«Экология  және  тұрақты  даму»,  «Биогеография»,  «Биосфера  туралы  ілім»,  «Экологияның  теориялық 

негіздері»,  «Қоршаған  орта  туралы  ілім»  деген  сияқты  курстарда  «Биосфера,  оның  құрамдас  бөліктері» 

немесе  «Биосферадағы  тіршіліктің  ұйымдастырылуы»,  «Биоценоз  және  биогеоценоз,  экожүйенің 

қалыптасуы», «Популяция, оның дамуы», «Атмофера, оның ғалымдық проблемалары», «Гидросфера және 

оның  ластануы»,  «Литосфера,  оның  экологиялық  проблемалары»  т.б.  тақырыптар  қайталанып  келеді, 

себебі  экологияның  жаратылыстану  пәндерімен  өзара  байластылығын,  яғни  интеграциялануын 

дәлелдейді.    

Жаратылыстану  пәндерінен  экологиялық білім  беруде  пәнаралық  байланысты  тудыра  отырып, 

керекті қосымша әдебиеттер және күнделікті ақпарат құралдарынан алынатын мағлүматтар мен ғылыми-

экологиялық 

материалдар 

жүйесі 

дайындалуы 

тиіс. 

Ал оқулықтан 

және жинақталған оқу материалдарынан  оның  тиімді  тұстарын  анықтап,  таңдап  алуы  оқытушының 

шеберлігіне байланысты. 

Жаратылыстану  пәндерін  пәнаралық  байланыс  арқылы  оқытудың  тиімділігін  арттыруда  мына 

мәселелер даралап алынып қарастырылады: пәнаралық байланыс негізінде берілетін экологиялық білімнің 

қажеттілігін  дәлелдеу;  пәндер  арасындағы өзара  байланыс  қандай  бағытта  жүзеге  асады  және қандай 

тақырыптарды  өзара  байланыстыруға болады;  пәнаралық  байланысты  қандай  әдіспен  оқыту  керек,  т.б. 

с.с.[2] 

 

49 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4 (30), 2011 ж. 

 

Географияны  пәнаралық  байланыста  оқыту  процесінде  мына  міндеттер  іс  жүзіне  асырылады: 

географияның жаратылыстану пәндерімен байланысын үздіксіз қолдана отырып, экологиялық білім алуда 

семинар, практикалық СӨЖ, СОӨЖ және тәжірибелік жүмыстарға шығармашылық деңгейде көңіл бөлу; 

аудиторияда,  өндірісте,  қоршаған ортада,  табиғатта  және күнделікті  тіршілікте  байкалатын  сандық, 

сапалық  өзгерістерді  бақылауда  өзінің білімін  қолдана білу  және  сол  аркылы  экологиялық 

проблемалардың мәнін түсіну; пән бойынша алған білім жүйесін басқа пәндерден алынған білім қорымен 

байланыстырып,  табиғат туралы  материалистік  көзқарас  қалыптастыру;  ағзалармен,  табиғи заттармен, 

оларды 

зерттеп-танып білуге 

қажетті 

көрнекі 

және техникалық 

құрал-жабдықтармен 

жұмыс 

жасай білудің біліктері мен дағдыларын калыптастыру: экологиялық білім, білік, дағдыны оқу процесінде, 

өмірде,  қоғамға пайдалы  еңбекте  жүзеге  асыра білуге  үйрету;  тұлғаның  экологиялық білім, білік 

қалыптастырудағы шығармашылық  дербестігін  қалыптастыру,  табандылығын тәрбиелеу;  тұлғаның пәнге 

көзқарасын,  икемі  мен  құштарлығын пәнаралық  байланыс  негізінде  экологиялық білім  бере  отырып 

дамытып, болашақ мамандықтарына бағдар беру.  

География  жаратылыстану  пәндері  ішінде  биологиямен  өте тығыз  байланыста.  Мысал  ретінде  

«Биогеография»  курсы  бойынша  2  курста  «050116-география»  мамандығында  өтілетін  «Биосфера 

биотасының  қалыптасуы»  тақырыбын  жаратылыстану  пәндерімен  байланыстыра  отырып  өткізген 

сабақты  ұсынуға  болады.  Сабақтың  мақсаты:  б

иосфераның  географиялық  қабықтағы  орны  қалыптасу 

кезеңдерімен  таныстыру,  биосфераның    құрамдас  бөліктерін  және  зат  айнылымдар  заңдылықтарын 

ұғындыру. 

Сабақтың  өтілу  барысын  тарихи,  химиялық,  географиялық  және  биологиялық  деректерді 

интеграциялап түсіндіруден бастадық:

 

1) Тарихи деректер 

ХІХ ғасырда ғылымға «биосфера» түсінігін 1875 жылы атақты австрия геологы Э.Зюсс (1831-1914) 

ұсынады,  оны  толықтара  «биосфера  –  бұл  тіршілік  бар  жердің  қабықшасы»  деген  ұғымды  француз 

жаратылыстанушысы Ж.Б.Ламаркта анықтаған болатын. Биосфераны жан-жақты ғылыми тұрғыда толық 

зерттеген оның теориялық негізін салушы академик В.И. Вернадский (1863-1945) болды. Оның биосфера 

туралы  ілімі  –  жаратылыстану  ғылымдары  бойынша  осы  күнге  дейін  маңызын  жоймаған  теориялық 

еңбек.  В.И.Вернадскийдің  1926  ж.  жарық  көрген  «Биосфера»  деген  еңбегінде  биосферадағы  тіршіліктің 

дамуын,  қалыптасуы  мен  болашағын  зерттей  келе  келіп:  «Биосферадағы  тіршіліктің  негізгі,  қозғаушы 

күші  күн  энергиясы  мен  биогеонді  элементтердің  тірі  және  өлі  заттар  арасындағы  миграциясы  жүзеге 

асатын зат алмасу процесі, яғни организмдердің көбеюі мен дамуы» - деп тұжырым жасайды. [3]     

жүктеу/скачать 4,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: