Соматостатин - бұл ұйқы безінің анықталған жасушалары арқылы ғана бөлінбейтін, сонымен қатар гипоталамустық релизинг факторларының отбасына жататын кішкентай пептид. Соматостатин гормоны тек түзілген жеріңде ғана әсер етеді, оған паракриңдік эффект тән. Бұл гормон инсулин мен глюкагонның бөлінуін тежейді. Соматостатин эндокриндік функцияларға тежегіш әсерінің кең спектріне ие: гипофизде тиреотропиннің, пролактиннің бөлінуін тежейді, инсулиннің және әсіресе глюкагонның ұйқы безімен, сонымен қатар асқазан-ішек жолдарының гормондарымен бөлінуін азайтады. Радиоиммунды анализ арқылы анықталады. Клиникада ұйқы безінің, қалқанша безінің, жыныс бездерінің эндокриндік қызметі бұзылыстарының кешенді диагностикасында, сондай-ақ анаболикалық және өсу процестерінің жалпы бұзылыстарында қолданылады.
Ұйқы безінің майда өзектерінің эпителиалдық торшаларында липокаин гормоны түзіледі. Аипокаин фосфолипидтердің-лецитиннің түзілуін жаңдандырады, май қышқылдарының тотығуын жылдамдатады, май қорының шығынын күшейтеді, көмірсулардьгң майға айналуын тежеп, бауыр торшаларын шырланудан сақтайды.
Ұйқы безі сығындысынан калликреин (падутин), ваготонин, центропнеин деген заттар да бөлінген. Калликреин артериолалар мен капиллярларды кеңейтіп, қан қысымын төмендетеді.Ваготонин парасимпатикалық нервтер тонусын жоғарылатады, эритроциттердің түзілуін жандандырады. Центропнеин тыныс орталытын қоздырып, бронхыларды кеңейтеді, отгегінің қанмен тасымалдануын жақсартады.
Гипофиздің соматотропты қызметі туралы толығырақ ақпарат аргининмен, глюкагонмен, L-DOPA, инсулинмен және глюкозаның супрессия сынағымен ынталандыру стресс-тесттерін қолдану арқылы алынады.
Қалыпты жағдай
Инсулин
|
қалыпты
|
15-180 нмоль/л или 6-24 мМЕ/л
|
60 жастан жоғары
|
6-35 мМЕ/л
|
Глюкагон
|
30-120 нг/л
|
С–пептид
|
сарысу
|
0,26-0,63 нмоль/л
|
нәжісте
|
14,8-28,3 нмоль/тәу
|
Соматостатин
|
0-10 нг/мл
|
Достарыңызбен бөлісу: |