Адам физиологиясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- 3 - со п а қ іп а ми; 4 - ж ұл ы н ; 5 - си м п ати к ал ы к м о й ы н т ү й ін д е р і;
| 2
- 5 ! 4 іб -су ^ е/и .О р т а л ы қ т а н т е б е т ін ж ү р е к ж ү й к ел ер і. 1 - га н гл и й ге д е й ін г і ж ү й к е талш ы ктары ; 2 - га н г л и й д ен к ей ін гі ж ү й к е талш ы ктары ; 3 - со п а қ іп а ми; 4 - ж ұл ы н ; 5 - си м п ати к ал ы к м о й ы н т ү й ін д е р і; а - к езеген ж ү й к е н ін я д р о сы - ж ү р ек қ ы зм ет ін т е ж е й т ін орталы к; б - ж ү р ек қ ы зм етін к ү ш ей т ет ін орталы қ; в - к ез еген ж ү й к е; г - си м п ати к ал ы к ж ү й к ел ер . Кезеген жүйкенің әсері. Кезеген жуйкенің жүрекке эсерін 1845 жылы агайынды Э. жэне Г. Веберлер ашты. Олар үй қоянының мойнында орналаскдн кезеген жүйкені кесіп, онын ұшын электр тоғымсн тітіркендірген, осы кезде жүректің соғуы сиреп, жиырылу күші элсіреген. Бүл жүйкені үзак уақыт катты тітіркендірсе, жүрек диастола кезінде токтап қалатыны байқалған. Сөйтіп, кезеген жүйке жүрек кызметін тежейтін жүйке екені дэлелденді. Кезеген жүйкенің әсерінен жүректін автоматия қасиеті төмендейді, япіи жүрек соғуы сирейді. Осы сэтте эрекет потенциалының диастолалық деполяризациясы ұзарады. Осыны хронотроптьщ теріс эсер деп атайды. Сондай-ақ жүректің қозу қабілеті де төмендейді, яғни батмотроптык теріс эсер туады. Осыған орай жүрек еті қозу табалдырығынан жогары күшке гана жауап береді. Кезеген жүйкенің әсерінен жүректің жиырылу күші (сызықтық амплитудасы) төмендейді, ягни жүрек әлсірейді. Бұны теріс инотропты эсер деп атайды. Кезеген жүйке, сондай-ак жүрек етінің козу өткізу жылдамдыгын да төмендетеді, әсіресе жүрекше мен карынша аралығындағы, (атриовентрикулярлык) кідіру кезеңін ұзартады. Бұл теріс дромотроптык, эсер деп аталады. Кезеген жүйке жүрек етінің ширығу дэрежесін төмендетеді. Жүрек еті қатаймай солгын тартады, ал диастола кезінде қатты босаңсиды. Осыған орай кардиограмма диастола кезінде томен қарай ығысады. Мүны теріс тонотроптық эсер дейді. Жүрск кардиограммасы кезеген жүйкені тітіркендірген кезде жазыи алынса, оның амплитудасы төмендейді, жүректің жиырылуы сирейді, яғни диастола кезсңі созыла түседі және жүрек еті қатты босайды, сызықты жазган қалам төмсн қарай ьнысады. Кезеген жүйкені каттырақ тітіркендірсе, жүрск диастола кезінде токтап та калады. Тітіркендіру тоқтамаса біраздан кейін токтаган жүрек қайта сога бастайды, ол тіпті бүрынғыдан жиірск сокуы мүмкін. Мүиы жүрсктің ксзсгсн жүйкс әсерінен "сусып" қүтылып кетуі дейді. Бүл қүбылыс, Зубковтың топшылауымен, миокардтың ацетилхолинге (ваготроптық загтарга) деіен сезімталдыгының төмендеуіне, адрсналинге (симпатикотроптық заттарта) деген сезімталдыгының жогарылауына байламысты. Соңгы ксздс, жүректің қатты тітіркендіргіш эсерінен тоқтауын диастолалық дспоняризациянын ор- нына жүрек жетекшілеріиде гипсрполяризацияиыц иайда болуымсн түсіндіреді. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|