Адам физиологиясы
Организмдегі судың маңызы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Минерал алмасу.
| Организмдегі судың маңызы. Адам өміріне су өте қажет. Адам толык
ащыгып жэне су ішпесе, 8-10 күн, иттер 10-14 күн өмір суре алады. Егер жануар тамақ ішіп, су ішпесе 3-4 күнде өліп қалады. Денедегі су көптеген кызмет атқарады: 1. Су жасуша протоплазмасыньщ жэне тінаралык күрылымдардың қурамына кіреді; 2. Су әмбебап еріткіш; 3. Барлық ас корыту ферменттері гидролазалар тобына жатады, сондықтан барлық коректік заттар судың катысуымен қорытылады; 4. Су қан мен лимфаға қоректік заттардың сіңуіне, түрлі заттарды, газдарды, зат алмасуының қалдыктарын тазалауға қатысады; 5. Денедегі жылуды реттеуге қатысады. Адамның тэуліктік су қажеттілігі 2-2,5 л, оның 2-2,2 л (экзогенді су) тамақ қурамымен кабылданады. 0,3 л (эндогенді су) организмдегі қоректік заттардың тотығуынан пайда болады. Кейбір жануарлар сырттан су іше алмаған жағдайда эңдогенді суды пайдаланылады. Айталык, түйе сусыз 55 тэулік өмір сүре алады, себебі оркеш майының тотығуынан пайда болған эндогеңді су организмді сумен қамтамасыз етеді. Организмдегі судың несеп аркылы 1,2-1,4 л, термен 0,5-0,8 л, үлкен дәретпен 0,1-0,2 л сыртқа шығады. Организмнен шыгатын су мен ішетін судың мөлшері тең, яғни су балансы болады. Егер ішегін су сыртқа шығатын Судан аз болса ги пергидратация, кем болса гипогидратация байкалады. Минерал алмасу. Академик В.И. Вернадскийдің биоіеохимиялық ғылыми мектебінің зерттеуі бойынша адам денесінде Менделеев кестесіндегі барлык элементтер кездеседі. Организм құрамындағы бүл элементтерді биогендік элементтер деп атайды, себебі олар дененің барлык жасуша қүрамына кіреді жэне жануарлар мен өсімдік организмдерінің қүрылым тірлігін сактауға қажетті заттар. К, Na, Р, Са, Cl, Mg секілді химиялық элементтер денеде бірсыпыра көбірек шамада кездеседі де, баскалары Р, Си, Mn, Co, Mo, Zn т.б. жануарлар организмінде өте аз мөлшерде болады. Оларды микроэлементтер деп атайды. Олардың организм үшін маңызы өте зор. Барлық түздардың организмдегі маңыды өте күшті. 1) олар кан мен тіндегі осмостық кысымды реттейді; 2) канныц сілтілі-кышқылды реакциясының тепе-теңдігін жэне канның белсенді реакциясын бірқалыпты сақтауға қатысады; 3) минералды заттар катализаторлык қызмет (химиялық реакцияларды гездетеді) аткрады. Ферменттер мен гормондардың әсеріне колайлы орта жағдайларын камтамасыз стеді және тұздардың өзі сол ферменттер мен гормондардың кұрамына кіреді; 4) тұздар құрылыс пластикалық материал ретінде қаңқаның, организмдегі барлык жасуша құрылымының кұрамына кіреді, бірак белок, май, комірсудан ерекшелігі, минералдык тұздардың энергиялық маңызы жоқ. Организмге түздар үнемі тамак кұрамымен кабылданады, ал несен, тер жэне ішек арқылы сыртқа шыгарылады. Минералды тұздардың маңызы арнайы бақылаулар арқылы дэлелденген. Мысалы, тұздарын эбден шайып шығарған етпен иттерді ұзақ мерзім тамактандырғанда, олардың тамаққа заукы нашарлап, жүдеп жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|