Адам физиологиясы
-к есте. Т оты к к ан дагы к ор ек тік за тта р д ы н калориялы к к о эф ф и ц и ен т!
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Б ел ок 4,1 17 ,1 7 М ай 9,3 3 8 ,3 9 К ө м ір с у 4,1 17 ,1 7
| 12 -к есте. Т оты к к ан дагы к ор ек тік за тта р д ы н калориялы к к о эф ф и ц и ен т!
Қ ор ек тік заттар ккал к Д ж (э р г р ам ы н да) Б ел ок 4,1 17 ,1 7 М ай 9,3 3 8 ,3 9 К ө м ір с у 4,1 17 ,1 7 Сонымен белок пен көмірсудың жылу шыгару қабілеті бірдей, ал тотыккан май бөліп шыгаратын жылу мөлшері белок пен көмірсудікіне Караганда екі есе көп. Тыныс коэффициент! Тыныс коэффициент! белгілі бір қоректік заттың тотығу дэрежссін сипаттайтын көрсеткіш. Тыныс коэффициент! (ТК) дегеніміз белгілі бір уақыт ішінде денеден шықкан көміркышқыл газ бен денеге сіңген оттегі мөлшерінің аралық катынасы. ТК = ҮС02 Ү02 Тотыккан комірсуда тыиыс көрсеткіші 1-гс тең: дсм алган кезде тыныс жолынан шыққан коміркышқыл газ бен окііеге сіңген отгегінің мөлшері тең түседі. Белок пен май тотықса ТК төмен, эсірссе тотыққан майда одан да томен -0,7. Оның себебі - майдың молекуласыңда оттегінің атомы тотыгатын (көміртсгі) атомынан элдекайда аз. Коміртегі толық тотыгуы үшін ауадан ксліп түсетін (жұтылатын) озтегі элдеқайда көп болуга тиіс. Мэсслсн, глюкоза мсн үшпальмитин майының тотығу дәрежесін салыстырайық: 1. С6НІ206 + 602 = 5 0 0 2 + 6Н20, яғни глюкоза молекуласыңда оттегі мсн көміртегі атомы сан жагынан тең болгандықтан сырттан келіп түскен оттегі аз болады: ТК=С02_=1 02 2. Үшпальмитин майының молекуласында (СН305(С15Н31С00)3) оттегі атомы сан жагынан тотыгатын көміртегі мен сутегі атомдарынан элдеқайда аз, сондықтан сырттан келепн оттеп де кэп (14502) болады. 2СЗН5 (С15НЗ 1 0 0 0 )3 + 14502 =102002 + 98Н20; ТК =1020 0 2 =0.703 14602 Оондай-ак белоктың тыныс көрсеткіші - 0,8. Лдам денесінде тотыгатын коректік заттың түрі тагам мэзірінің құрамына байланысты, Рационда белок басым болса, көбінесе денеде белок тотыгады, ал май басым болса, май, көмірсу көп болса. көмірсу тотығады. Адам тиімділікпен тамақтанатын болса. коректік заттардьш аралык катынасы (1:1:4), тамакгануы ұгымды болады да тыныс көрсеткіші 0.85-0,9-ға тен болады. Белгілі бір мерзім ішінде денеге сінепн отгтегі шамасы денеде тотыгатын коректік заттардың түріне байланысты. сондыктан сыртка шыгаратын энергия да эртүрлі. Демек. денеге сінген 1 дктр оттегшш жылулық (калориялық күны) эквиваленті де рүрлшіе. Оггегшш кааорнілык эквивалент! деп бір литр О сіңген кезде шыгатын жылуды айталы Қорыта келгенде, тыныс көрсеткіші аркылы огпеттнш эквивалентін тауыи оны белгілі бір мерзім ішінде сінгея жутыдаш о п г п мөлшеріне көбейтіп, денеден шыққан энергия мөлшерін білуге белила. |