Негізгі алмасу деңгейі адамның салмағына, бойына, жасына, жынысына
байланысты.
Жүмсалған
энергия
мөлшері
салмаққа
байланысты
болғандықтан ол адамның 1
кг салмағына жүмсалатын энергиямен
белгіленеді. Орта бойлы (170 см) 25-40 жастағы адам 1 сагат ішінде
салмағының эрбір килограмына 1 ккал (4,2 кДж) энергия жұмсайды.
Салмагы
70 кг ер адам тәулігіне денесінен 1700 ккал (7117 КДЖ) энергия бөліп
шығарады. Бұл нормалық энергия мөлшері адамның тіршілігін сактауға кажет
агзалар қызметіне жұмсалады. Бала энергияны ересек адамнан элдеқайда
к ө іі
жұмсайды. 20-40 жас аралыгында негізгі
алмасу деңгейі көп өзгермейді, бірақ
жас ұлгайған сайын біртіндеп төмендей түседі. 80 жастагы картта негізгі
алмасу бұдан да төмен. Эндокриндік ауруларға,
әсіресе гипсртиреозга шал-
дыққан адамда зат алмасу карқыны өте жоғары, осыған орай адам жүдеу
келеді, энергия да көп ысырап болады.
Ер адамга Караганда эйелде заттар алмасу қарқыны 10% төмен. Негізгі
алмасу адамның коңіл-күйіне (эмоцияға) қарай да өзгеріп отырады.
Көңіл-
күйі өзгерген адамда симпатикалық жүйке жүйесінің тонусы жоғарылайды,
зат алмасу қарқыны күшейеді. Жұмсалған энергия мөлшерін адам денесі
аумагының эр
шаршы метріне шақса, барлык жағдайда да энергия шығыны
біркелкі болады. Бүл зандылық
дене аумагының заңы деп аталады. Адамның
денс аумағын (R) табу үшін көптген формулалар колданылады: мэселен,
1) R
= К х дснс массасы %; К - константа= 12,3 (адамда).
2) Дюбуа формуласы
R=W0,725 х НО,225 х 71,84
W - масса (кг), Н - бойы, 71,84 - түракты сан.
Негізгі зат алмасу денс аумағының эр шаршы метріне шакканда еркекте
948 ккап/м2 (3969 кДж/м2), ал эйелде 853,2 ккал/м2 ягни 10% төмен.
Достарыңызбен бөлісу: 
