Сауытшалар заттардың эртүрлі түстерін өте жаксы қабылдайды.
Торлык қабықгың оргасынан алыстаган сайын заттардың түсін
ажырату
нашарлайды. Бұл кабыктын шетінде тек таяқшалар болгандыктан, ол заттың
түсін кабылдай алмайды.
Сауытшалардың жарық сезгіштігі, таякшаларга Караганда бірнсше есе аз
болады.
Сондыктан
ымыртболганда,
әлсіз
жарық
кезіндс
орталық
сауытшалармсн көру күрт томсндсйді, ал шсткі таяқшалармсн кору үлгаяды.
Көру жүйкесінің көз алмасына кірген жсрінде жарык қабылдатыш
жасушалар болмайды,
сондыктан ол жарыкты сезбейді, осы жерді
соқыр
нүкте деп атайды.
Торлы кабықтын нейрондары. Торлы кабыктын жарык кабылдагыштары
орналасқан қабатының ішкі жағында қоссуйсктік (биполярлық) нейрондар
жатады,
оган
ішінен
тораптық
(ганглиоздык)
нейрондар
жалгасады.
Соңгылардың аксондары көру жүйкесінің талшыкгарын қүрастырады. Сөйтіп
жарыкгын эсерінен фоторецепторда пайда болтан қозу,
одан эрі аталтан
нейрондар аркылы жүйке талшыктарына өтеді (58-сурст, Б; 15).
Көздін 130 млн жары к кабылдайтын жасуіналарына сәйкес небэрі 1 млн-
нан астам жүйкс талшықтары келеді, ол ганглиоздык жасушалардың
өсінділері болып саналады. Демек, көптегсн жарық кабылдагыштарынан қозу
толкыны бір гана ганглиоздық жасушага жиналады. Ал ол оз ксзсгімен
бірнсше биполярлык жасушалармен байланыскан. Сөйтіп, әрбір ганглиоздық
жасуша
көптеген
жарык қабылдагыштарында
пайда болтан
козуды
жинақтайды. Тек, торлы қабықтың ортасында, орталық шүнкырдын
аумагындагы эрбір сауытша бір гана биполярлык жасушамен қосылады,
онымен тек бір тана ганглиоздык жасуша жалтасады.
Бір ганглиоздык жасушамен байланыскан
фоторецет орлар оның
қабылдагыштык өрісін кұрастырады. Әртүрлі тораптык жасушалардын
қабылдагыш өрістері бір-бірін жартылай жауып түрады.
Торлы кабықтагы көрші нейрондардың өзара қатынасы
көлденең жэне
амакринді ден агалатын жасушалар арқылы қамгамасыз стіледі. Олардың
өсінділері
биполярлык
жэне
ганглиоздык
жасушаларды
колденең
жалғастырады. Амакринді жасушалар көрші элементтердің арасындагы
көлденең немесе қапталдас тежелу үрдісін жүзеге асырады.
Көздің торлы кабыгында
экслстін талшықтардан баска, орталықтан
тебетін немесе әкетегін жүйке талшықтары бар, олар ОЖЖ-нен торлы
қабыкка серпіністер алып келеді. Бүлар торлы кабықтагы нейрондардың
арасындаты синапстарга эсер етеді де, козудың өтуін реттейді.
Достарыңызбен бөлісу: 
