Халықаралық инженерлік –технологиялық университеті Азық-түлік өнімдерін өңдіру технологиясы Орындаған:Қадыхан Майра ТПП-21-1-К
Тексерген: Дәулетханқызы Арайлым
Адам өзінің өмір сүруіндегі қажетты заттардың барлығын, яғни оттегінен басқасының барлығын тағам арқылы алады. Тағамның құрамындағы ағзалық заттар ыдыраған кезде энергия бөлінеді. Тамақтану өнімдерінің құрамында органикалық және органикалық емес заттар бар.
Органикалық емес заттар
Минералды заттар Су-H2O Микроэлементтер Макроэлементтер Кальций Калий Магний Нарий Фосфор Күкірт Хлор Йод Фтор Темір Мырыш Марганец Хром Адамға тәулігіне 2,5 л су керек. Жылдам бүлінетін тағамдарда су көп болады, ал тез бүлінбейтін өнімнің су құрамы аз болады.
Минералды заттар
Минералдық заттар – басқаша күлді элементтер деп аталады, себебі өнімді жандырған соң күл түрінде қалады. Күлді элементтер адам организмі үшін маңызды орын алады: ұлпа құрамына кіреді, зат алмасуға, ферменттерді, гормондарды, ас қорыту сөлін түзуге қатысады. Организмде белгілі бір элементтің жетіспеуі немесе болмауы ауруға әкеліп соғады. Адам организміне тәулігіне 20—30 г күлді элемент қажет.
Органикалық заттар Ақуыздар Майлар Көмірсулар Дәрумендер Органикалық қышқылдар
Ақуыздар
Ақуыз — молекулалары өте күрделі болатын аминқышқылдарынан құралған органикалық зат. Бірақ белгілі 150 аминқышқылдарының тек 20-сы ғана белок молекулаларының құрамына кіреді.Белок үш күйде кездеседі: қатты (тері, шаш, жүн), сироп тәрізді (жұмыртқа ағы) және сұйық (сүт және қан). Белоктар суда ерімейді, тек суда ісінеді.
Ақуыздың сіңірілуі:
Жұмыртқа – 30 мин, балық – 30-45 мин,сүт – 90 мин, тауық еті – 60 – 90 мин,индейка– 120 мин,сүзбе – 120 мин,сиыр еті – 180 – 240 мин,шошқа еті – 240-300 мин,қатты ірімшік – 240-300 мин.
Майлар Ағза ұлпаларының құрамына кіреді, қуат көзі болып табылады.Майдың ең көп мөлшері (99,9%) өсімдік, сиыр, шошқа майларында,шоколадта, жаңғақтарда болады.Оттегі мен жарық әсерінде ұзақ уақыт сақтау үдерісінде майлар жағымсыз иіс пен ащы дәм беріп қышқылданады. Майлар – мал майы және өсімдік майы деп шығуына байланысты бөлінеді. Адамға тәулігіне жасына, қызметіне, жынысына байланысты 60-154г май қажет.