С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті
Казахский Национальный Университет имени С.Д.Асфендиярова
Жоспар
Қазақстандағы минералды тыңайтқыштар өндірісі
4 Тыңайтқыштарға жалпылама түсінік
Тыңайтқыштардың жіктелуі
1 Калий тыңайтқышы
Фосфор тыңайтқыштары
2 Азот тыңайтқыштары
Микротыңайтқыштар
3 5 Пайдаланылған әдебиеттер
Тыңайтқыштар пайда болу тегіне байланысты, агрохимиялық жағдайына, физиологиялық әсеріне, қоректену элементтеріне, қоректік заттардың концентрациясына тәуелді жіктеледі.
Шығу тегі бойынша
Минералдық-
Табиғи және өндірісте өндірілетін минералды тұздар жатады.
Органикалық
-Көң
-Қи
-Тезек
Органо-минералдық-органикалық және минералдық тыңайтқыштардың қоспасы. Мысалы, шымтезек.
Бактериалдық-топыраққа сіңімді қоректік
элементтердің түрін түзетін бактериялар.
Калий тыңайтқышы
Калий тыңайтқышын өндіруге шикізат ретінде табиғи калий тұздарын және өсімдіктердің күлін қолданады. Негізгі шикізат ретінде минерал сильвинит (mKCl+nNaCl) құрамында 14-18% К2O болады және каолинит (КCl . MgCl . 6Н2О) қолданылады. Сильвинит құрамында 23-30% КCl, 65-70%NaCl болады. Осыдан КCl-ды бөліп алып тыңайтқыш peтінде қолданады. Сильвиниттен калий хлоридін екі әдіспен алады: галургия немесе бөлек кристаллизациялау әдісі. Бұл әдіс КCl -мен NaCl- дың температураға байланысты әр түрлі ерігіштігіне негізделген. 0-ден 100°С-қа дейін NaCl дың ерігіштігі өзгермейді, ал KCl-дың ерігіштігі температура өскен сайын артады. 26°С -та КCl мен NaCl ерігіштігі бірдей болады. Егер 100°С-та ерітсе КCl, NaCl-дан екі еседей көп болады. Салқындатса, тек КCl кристалданады.