А.Ә.Әлімхан Х. Б. Ахметова М. М. Абдрахманова
Қазақстанда өсетін бидай түрлері
жүктеу/скачать 0,88 Mb. Pdf көрінісі
|
китап Алимхан. Оқу сауаттылығы
| 5. Қазақстанда өсетін бидай түрлері
A) Қызыл бидай B) Шашақты бидай C) Күрделі масақты бидай D) Көбен бидай E) Есіл бойы бидайы 6. Бидайдың гүл шоғырындағы масақтардағы гүл саны A) 2-5 B) 3-5 C) 4-5 D) 1-2 E) 3-4 Мәтін №3 Балқарағайдың пайдасы өте зор. Самырсын майы, яғни, «кедровое масло» деп аталатын май осы балқарағайдан жасалады, бізде емес, Қытайда, әрине. Ал Еуропада аталмыш майдың 100 грамының өзі жүздеген АҚШ долларымен бағаланады. Ал Қазақстанда балқарағай әзірге ауладағы орындықта отырып шағуға арналған шемішкенің орнына ғана жүріп тұр. Оны шағу да оңай емес, шемішкені шақ келтірмей шағатындар балқарағайдың дәніне келгенде 32 кібіртіктеп қалатыны бар. Себебі, қабығы тастай қатты тау жаңғағын шағудың да өзіндік тәсілі бар. Оны катондықтар жақсы біледі Балқарағай ағашының пайдасы керемет. Жалпы, Алтай балқарағайының құнарлылығы басқамен салыстырғанда өте жоғары. Қытайда ғана емес, Азия мен Еуропаның көптеген мемлекеттерінде кедр дәнінен жасалған дәрілерге сұраныс көп. Иван Грозный патшаның тұсында балқарағайды Ресей жылына 300 мың пұтқа дейін Швеция мен Англияға экспорттаған екен. Академик П.Палластың XVIII ғасырдағы жазбаларында Швецияның дәріханаларында омырау бездерінің ауруларына қарсы балқарағай майынан жасалған дәрілер сатылатынын жазыпты. Ертеректе орыс емшілері кедр жаңғағының майын гипертония, атеросклероз, асқазан жарасы ауруларына қарсы пайдаланып, сонымен бірге терінің күйген жерлерін сылап-сипауға, бұлауға пайдаланған. Адамның иммундық жүйесін күйшейтетін қасиеті бар балқарағай майында түрлі микро және макро элементтер бар. Оның құрамында ақуыз, көмірсу, А, В1 (тиамин), В2 (рибофлабин), В3 (РР ниацин) дәрумендері, сонымен қатар фосфор, марганец, кобальт, йод кездеседі. Балқарағай майының баланың өсуіне және адамның көз жанарына тигізер пайдасы да бар көрінеді. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|