Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым
жүктеу/скачать 2,96 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Деректерді талдау
| Сынама
Алу Орны Температура, °С Сынама Алу Орны Температура, °С Топырақ беті 5 см тереңдігі 15 см тереңдігі Топырақ беті 5 см тереңдігі 15 см тереңдігі 1 26,0 17,2 14,0 22 27,5 18,3 14,6 2 35,6 22,1 16,0 23 27,3 18,3 14,5 3 27,4 19,2 14,1 24 33,8 21,0 15,2 4 30,2 20,1 14,8 25 30,2 20,0 14,8 5 33,8 21,0 15,7 26 31,9 19,2 14,9 6 31,9 19,2 14,9 27 28,2 18,0 14,6 7 27,4 18,3 14,5 28 33,5 20,4 15,0 8 28,2 18,3 14,6 29 27,2 18,1 14,3 9 34,5 21,4 15,6 30 33,9 21,7 15,8 10 33,5 21,0 15,0 31 31,5 19,1 14,4 11 28,1 18,1 14,2 32 29,2 19,1 14,2 12 27,1 18,0 14,3 33 28,0 18,4 14,6 13 26,6 17,3 14,1 34 28,5 18,6 14,8 14 31,4 19,8 15,0 35 30,0 20,1 15,3 15 33,9 21,1 15,8 36 27,3 18,2 14,4 16 28,2 18,3 14,6 37 33,4 20,5 15,1 17 30,1 21,1 14,2 38 34,3 21,1 15,5 18 30,7 20,4 14,9 39 31,4 19,3 15,8 19 34,6 21,4 15,6 40 30,1 20,0 14,7 20 33,1 20,9 15,0 Жиыны 1223, 0 784,7 594,6 21 33,5 21,1 15,2 Мәні 30,58 19,62 14,87 Стандартт ы ауытқу 2,81 1,35 0,55 3.1-сурет Топырақ температурасының деректер кестесінің толтырылған үлгісі. 56 c. Жер бетін өлшеу кезінде зондты зақымдап алудан сақ болыңыз. Егер сіз кедергіге тап болсаңыз, өлшеуді тоқтатыңыз және бірнеше сантиметрлік аралық кейін қайта көріңіз. d. Термометр тепе-теңдікке (температураны тұрақты көрсету) жету үшін жеткілікті ұзақ күтіңіз. Ол қанша уақыт алатынын түсіну үшін нақты крсеткіштерді жасау алдында термометрді пайдалануды жаттығыңыз. Деректерді топырақ температурасы кестесіне жазыңыз (3.1-Сурет). Ескертпе Уақытты үнемдеу үшін, егер қажет болған жағдайда, 15 см тереңдікте температураны өлшеуді алып тастауға болады. Деректерді талдау 1. Топырақтың әрбір тереңдігі үшін орташа мәнін есептеңіз. 2. Топырақтың әрбір тереңдігі үшін стандартты ауытқуды есептеңіз. (Стандартты ауытқу бірқатар бақылау үшін орташа мәннен ауытқу өлшемі болып табылады). Егер деректер электрондық кестеге енгізілсе, стандартты ауытқу бағдарламалық қамтамасыз етудегі стандартты ауытқу функциясы арқылы автоматты түрде есептелуі мүмкін немесе стандартты ауытқу функциясы бар қалта калькуляторын пайдалануға болады. Немесе төменде сипатталған процедураны орындаңыз: Әрбір деректер жиынтығы үшін 40 нүктеден «квадраттар қосындысын» есептеңіз. Әрбір бақылау (белгілі бір жердегі топырақтың x i температурасы) барлық 40 бақылау үшін орташа мәннен (x) шегеріледі, нәтиже квадратқа салынады, содан кейін барлық 40 квадраттық нәтиже бірге жинақталады. Бұл үдерісті бұдан әрі көрсетілгендей құрастырылған қолжазба кесте арқылы орындау оңай. Бақылау x i Мәні х Айырмашылық x i х Шаршы xi х) 2 Шаршы сомасы = xi х) 2 57 Әрбір деректер жинағы үшін стандартты ауытқуды (s) есептеу үшін осы формуланы пайдаланыңыз: s Әрбір топ барлық үш жүйенің деректеріне қол жеткізу үшін өз топтарыңыздың деректерін көрсетіңіз, жариялаңыз немесе басқаша жолмен жариялаңыз. Есеп Төменде зерттеу нәтижелері туралы есептілік бойынша кейбір ұсынымдар келтірілген: • Үш агроэкожүйе топырақ температуралары қалай ерекшелінетінін сипаттаңыз. • Топырақ температурасында байқалатын айырмашылықтар үш жүйенің құрамындағы немесе құрылымындағы айырмашылықтармен қалай байланысты болуын талқылаңыз. • Топырақтың ең қолайлы температуралық режимі бар жүйені анықтаңыз және оның себептерін түсіндіріңіз. • Әр түрлі тереңдіктегі температура ауқымындағы байқалатын айырмашылықтарды талқылаңыз. • Ұқсас жүйелерді жобалау және басқару мақсатында нәтижелерін қолдану үшін идеяларды ұсыныңыз. Өзгерту және одан әрі зерттеу 1. Температура күн ішінде қалай өзгеретіні туралы түсінік алу үшін 1 күнде екі рет топырақ температурасын өлшеңіз. Егер термометрлер жеткілікті болса, мұны қарапайым 2 немесе 3 сағаттық зертханалық кезеңнің екі жағында да оңай жасауға болады. Қиманы өз орнында ұстаңыз және топырақтың температурасын әр жүйеде дәл сол жерлерде екінші рет өлшеңіз. Бірінші деректер жинағы таңертең жиналғаны дұрыс, ал екінші рет өлшеу -түстен кейін жүргізілуі тиіс, бірақ 2 сағаттан артық кез келген уақыт аралығы температураның айырмасына алып келеді. Температура өзгеруінің нақты көрінісін топырақ температурасын 4 сағат аралықпен күніне үш рет өлшей отырып алуға болады. Кез келген жағдайда деректер уақыт пен кеңістіктегі өзгерістер мәніне талдануы мүмкін. 2. Топырақ температурасының тәуліктік ауытқуын түсіну үшін 24 сағат бойы әр сағат сайын топырақ температурасының өзгеруін өлшеңіз. Зерттеудің бұл түрі адамның тұрақты болуын (әр сағат температураны өлшеу үшін) Шаршылар сомасы n 1 58 немесе уақыт бойы температураның өзгеруін тіркей алатын құрылғыларды талап етеді. Зерттеу бір жүйемен шектелуі мүмкін немесе термометрлердің жеткілікті саны болған жағдайда, оны бір 24 сағаттық кезең ішінде екі түрлі жүйені салыстыру үшін кеңейтуге болады (мысалы, 5.7-суретті қараңыз. Агроэкология: Тұрақты азық-түлік жүйелерінің экологиясы). Кез келген жағдайда мәліметтерді жинаудың ең жақсы тәсілі-бұл жүйеде үш-алты нүктеде, екі немесе үш тереңдікте термометрлерді орнату, сағат сайын топырақ температурасын жаза отырып, оларды сол орнында қалдыру. 3. Дамып келе жатқан дақыл топырағының өзгеруі уақыт өте келе қалай өзгеретінін көру үшін бір жүйедегі топырақ температурасының өзгеруін вегетациялық кезең ішінде өлшеңіз. Тұрақты көлденең қималарды орнатыңыз және топырақ температурасын 20-40 учаскеде, екі немесе үш тереңдікте, әр 4 апта сайын өлшеңіз. Бастапқы өлшеу тұқым себілгеннен немесе көшеттерді отырғызғаннан кейін бірден жүргізілгені жөн. Бұл зерттеу 19-зерттеу желісінің үш түрлі типінде орындалуы мүмкін. 4. Осы зерттеудің нәтижелері негізінде болжамды тексеру үшін эксперименттік зерттеу дизайны. Мұндай зерттеу әсіресе экстремумдарды түрлендіретін агроэкожүйені құру тәсілін табу маңызды төтенше температуралар саласында пайдалы болуы мүмкін. Мысалы, солтүстік климатта топырақ температурасын арттыруға көмектесетін жобалар жылыжайлардың қажеттілігін жоя алады. жүктеу/скачать 2,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|