Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым



Pdf көрінісі
бет30/135
Дата19.05.2022
өлшемі2,96 Mb.
#35042
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   135
Таңдау бойынша жалпы ескертпе 
Топырақ экожүйелерінің қасиеттері кеңістікте де, уақытта да, тіпті шағын 
ауқымда да өзгереді. Сондықтан сынамаларды іріктеу мұқият жоспарлануы 
және жергілікті өзгергіштік ескерілуі тиіс. 
Топырақтың әрбір қасиеті оны өлшеу үшін сынама алудың сан алуан 
түрлеріне алып келеді. Келесі процедуралар әрбір командадан іріктемелердің 
нақты санын анықтауды, іріктемелердің репрезентативтілігін қалай 
қамтамасыз етуге болатыны және әрбір іріктемені қалай алуға болатыны 
жөнінде талап ете отырып, сынамаларды іріктеу кезеңдерін ғана сипаттайды. 
Келесі жалпы қағидалар осы зерттеуде жүргізілген барлық іріктемеге 
қолданылады: 
• Таңдау үшін жүйенің көлденең шектерін анықтаңыз. 
• Ең үлкен ауылшаруашылық мәні бар тереңдіктен сынама алыңыз (егер 
басқасы көрсетілмесе, 0-15 см беткі қабаты болуы тиіс). 
• Үлгілер жүйені көрсететініне кепіл беретін стандартты таңдау 
жоспарын пайдаланыңыз. Жүйеге және өлшенетін факторға байланысты 
таңдау кездейсоқ, ішінара (пікір негізінде) немесе стратифицирленген 
кездейсоқ (іріктеулер кездейсоқ түрде таңдалатын субсайттарға бөлінген) 
болуы мүмкін. 
• Жергілікті өзгергіштікті есепке алу үшін үлгілердің жеткілікті санын 
алыңыз. 
• Топырақ сынамаларын жинау, өңдеу және іріктеу үшін тиісті 
жабдықтар мен әдістерді пайдаланыңыз. 
рН өлшеу 
Қажетті жабдық: 
• рН-метр (немесе калибрленген лакмус қағазы немесе топырақты 
тестілеу үшін стандартты жиынтықтан рН өлшеуге арналған реагенттер) 
• Үлгілерді кептіруге арналған конвективті пеш 
Топырақтың қышқылдығы немесе PH топырақ ерітіндісіндегі сутегі 
иондарының (H+) белсенділік өлшемі болып табылады, бұл жағдайда суда 
және нақты-log
10 
сутегі иондарының шоғырлануы ретінде анықталады. 
топырақтың рН ауыл шаруашылығын жүргізу әдістерін қоса алғанда, бірқатар 
факторлардың әсеріне байланысты ұлғаяды немесе төмендейді. Егер осы 
әсерлердің нәтижесінде рН биологиялық және химиялық белсенділік үшін 
белгілі бір оңтайлы деңгейден төмен түссе немесе жоғары көтерілсе (8-бөлім: 
Агроэкология: Тұрақты азық-түлік жүйелерінің экологиясы), топырақ 
әлдеқайда аз өнімді болады. 
1. Іріктеу жоспарын таңдаңыз. 


75 
2. Әр агроэкожүйеден 5-10 топырақ үлгілерін жинаңыз. 
3. Үлгілерді конвективті пеште 105°С барысында шамамен 24 сағат бойы 
кептіріңіз. 
4. Үлгінің рН көрсеткіштерін жазу үшін зертханалық жазба кітапшасында 
деректер кестесін жасаңыз. 
5. Әрбір үлгіні тесіктері 2 мм електен өткізіп алыңыз. 
6. Әрбір үлгі үшін құрғақ топырақ пен тазартылған судың тең көлемін 
араластырыңыз (1: 1). Пайдалану үшін жақсы көлем-30 мл. Біркелкі қоспа 
түзілгенге дейін топырақ пен суды шыны таяқшамен мұқият араластырыңыз. 
7. Әрбір паста үлгсінің рН өлшеңіз. Кез келген үш түрлі әдістің бірін 
қолдануға болады: 
a. 
PH тікелей аралас электрод және калибрленген милливольтметр 
(PH-метр деп аталады) арқылы өлшеңіз. 
b. Пастаны калибрленген лакмус қағазға жағып, алынған түсті түстің 
стандартты эталон парағымен салыстырыңыз. 
c. 
Өңделген топырақ ерітіндісінің түсі түстің стандартты эталон 
парағымен 
салыстырылатын 
топырақты 
тестілеу 
үшін 
стандартты 
жиынтықтан pH өлшеу процедурасын қолданыңыз. 
8. Зертханалық дәптердің деректер кестесіне әрбір үлгінің pH мәнін 
жазыңыз. 
9. Әрбір агроэкожүйе үшін PH орташа мәнін есептеңіз және бұл 
көрсеткіштерді топырақтың қасиеттері кестесінің тиісті ұяшықтарына 
жазыңыз. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   135




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет