Ахметов кенжебай. ӘДебиеттану әліппесі
мектебi” ақындары, Шатобриан, В.А.Жуковский
жүктеу/скачать 2,31 Mb. Pdf көрінісі
|
7be5d3766e972ff5b9970344856a2dc2
- Бұл бет үшін навигация:
- Байрон, П.Б.Шелли, Ш.Петефи
- Новалистiң
- Байрон, Шелли
- Генрих Гейне
| мектебi” ақындары, Шатобриан, В.А.Жуковский сияқты кейбiр
романтиктер шығармашылығында өмiрдегi ойға сыйымсыз тылсым күштердiң үстемдiгi, жазмышқа мойын ұсыну жайындағы пiкiрлер бой көрсетсе, Байрон, П.Б.Шелли, Ш.Петефи, А.Мицкевич, М.Ю.Лермонтов, т.б. романтиктер шығармашылығында өмiрде үстемдiк құрған зұлымдыққа наразылық пен күрес рухы анық байқалды. Кейбiр романтиктерге өз кезеңiнiң шындығынан өткен дәуiрлерге, немесе өмiрге мүлдем жанаспайтын қиялдан туған арман патшалығына кету тән болды. Оның айқын үлгiсi ретiнде Новалистiң “Генрих фон Офтердинген” романын атауға болады. Сұрақ. Айтылған пiкiрлерге қарағанда, романтизмге торығушылық, дәрменсiздiк сипаттары тән сияқты әсер қалдырады екен. Шынында солай ма? Жауап. Романтизм де бiр сәтте туып, қалыптасып кеткен құбылыс емес. Жаратылыстағы өзге де құбылыстар сияқты, романтизм де дамудың түрлi сатыларынан өткенiн дұрыс пайымдау үшiн оның даму жолына да тоқтала кеткендi жөн көрдiк. Ендi романтизмнiң жаңашыл сипаттарына назар аударалық. Романтизмнiң жарқын үлгiлерiнiң бiрi – прогресшiл романтизм. Прогресшiл романтизм мен оның жоғарғы үлгiсi боп саналған революцияшыл романтизмнiң туып, дамуы ХlХ ғасырдың бас кезiнде Англиядағы Байрон, Шелли сияқты дарындар шығармашылығына қатысты. Прогресшiл романтизм Францияда 20-жылдардың соңына қарай Виктор Гюго бастаған романтик қаламгерлер тобының шығармашылық iзденiстерiне байланысты пайда болса, Германияда Генрих Гейне, Италияда Джованни Берше, Габриель Россетти тәрiздi жазушылар шығармашылығына байланысты дүниеге келдi. Прогресшiл романтизм шығармаларында суреттелетiн шарттылығы басым жағдайлар ақиқат өмiрден өткен дәуiрлерге немесе қиял патшалығына көшудi көрсетпейдi. Керiсiнше, бұл шарттылықтар түрлi жолдар арқылы өмiрдiң шынайы бейнесiн ашуға және сол өмiр шындығына наразылықтың мәнiн түсiндiруге жәрдемдеседi. Романтиктер дәуiр тынысын ұлттық жағынан да, географиялық тұрғыдан да әсем үлгiде беруге ұмтылды. Прогресшiл романтиктер жағымды кейiпкерлер ретiнде, негiзiнен, езушi қоғам шындығына қарсы тұрушы бүлiкшiлердi, қарсылық бiлдiрушiлердi бейнеледi. Революцияшыл романтизм үлгiсiндегi кейбiр шығармаларда жағымды қаһармандар ретiнде барша адамзат азаттығы үшiн күрескерлер алынады. Мысалы, “Азат болған Прометейдегi” Прометей, Шеллидiң ”Ислам 150 көтерiлiсiндегi” Лаон мен Цитна бейнелерi. Романтиктер халық шығармашылығын, орта ғасырлық әдебиет туындыларын кеңiнен танытуда да көптеген iстер тындырды. Олар өз халқының өзiндiк өнерiн насихаттаумен ғана шектелмей, өзге халықтардың көркем мұраларына да ұдайы назар аударып, әр мәдениеттiң қайталанбас сипаттарын баса көрсетiп отырды. Романтизм дәуiрiнде көркем аударманың биiкке көтерiлуiнiң себебi де осында. Фольклорға ден қою арқылы романтиктер аңыздарды баллада жанрында жаңа сипатта пайдаланып отырды. Бұл үлгiдегi балладаларды немiс романтиктерi, Англиядағы “Көл мектебi” ақындары, В.А.Жуковский сәттi қолданды. Сонымен бiрге революцияшыл романтизм өкiлдерi ауыз әдебиетiне сүйене отырып, ертегi-жырлардағы халықтың қанаушыларға қарсы күресiн көрсететiн шынайы мазмұнды, күрескерлiк идеяны тануға ұмтылады да, сол арқылы халықтың қуатын, жарқын келешекке сенiмiн көрсетуге тырысады. Мәселен, Гейненiң “Германия”, т.б. да туындыларынан аталмыш мазмұн мен идея анық көрiнедi. Идеал мен ақиқаттың қарама-қарсылығының бiр көрiнiсi ретiнде жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|