«АҚылдың ТҮбі қҰт болар»

С.БАЗАРБАЙ

Алматы облысы

м а м а н д ы ғ ы н д а   о қ и д ы .   К е й і н н е н 

Қызылорда мемлекеттік университетінің 

биология факультетін сырттай оқып 

бітіреді.1974 жылдан  мірінің ақырына 

дейін бір ғана салада – обаға қарсы 

күрестің аудандық және облыстық стан-

циясында лаборант, дәрігер, зоолог 

қызметтерін абыроймен атқарады. 

Бейбіт Ахметов негізгі қызметін 

атқара жүріп ауданның, облыстың 

мәдени  міріндегі түрлі шараларға да бел-

сене атсалысады. Жұмыстан тыс уақытта 

қара баянын құшақтап Сыр-Қуаңды 

жайлаған егінші, малшылар ауылдарын 

аралайтын концерттік және мәдени үгіт 

бригадаларының құрамынан табыла-

тын. Сол кездегі кәсіптік-техникалық 

училищенің, бірқатар орта мектептердің 

к ркем нерпаздар үйірмесіне жетекшілік 

етіп, оларды аудандық, облыстық 

байқауларға әзірлеп, болашағынан үміт 

күттіретін жас әншілерді үлкен сахнаға 

баптап шығаратын.  зінің жаңа әндерін 

жас әншілерге орындатып, олардың та-

лабын ұштау үшін бірқатарын облыстық 

радиоға, телекомпанияға талай жетелеп 

апарғаны да к з алдымызда. Соның бірі 

Ақт бе ауылының жас әншісі Жарқын 

Райымбекова «Бейтаныс ару» (с зі осы 

мақала авторынікі) әнімен к пшілікке 

тез танылған еді.

Б е й б і т   ш ы ғ а р м а ш ы л ы қ   ж о л д а 

к птеген  нер адамдарымен дос, сырлас, 

сыйлас та бола білді. Олардың қатарында 

р е с п у б л и к а ғ а   б е л г і л і   к о м п о з и т о р 

Тәңірберген Қалауов, ақын-жазушылар 

Зейнолла Шүкіров, Адам Мекебаев, Қали 

Шыңғысов, т.б. болды. Бір  кініштісі, 

бұл адамдар қазір арамызда жоқ. Бірақ 

олардың бір кездері Бейбіт жайлы айтқан 

жылы лебіздері жадымызда жаңғырып 

қалыпты.

Қали Шыңғысов, ақын, Халық ағарту 

ісінің үздігі: «Мен Бейбітті бала кезінен, 

мектеп қабырғасында жүрген уақытынан 

білемін.  кесі Балмаш ағамызбен халық 

ағарту саласында қатар еңбек еттік. 

Бейбіт жасынан  нерге бейім бол-

ды, кішкентайынан домбыра тартты, 

баян аспабын жақсы меңгерді. Сол 

жылдардағы аудан к лемінде баянда ой-

найтын жалғыз-жарым  нерпаздардың 

ішіндегі шеберлігі жоғары, алдыңғы 

қатарлы баяншылардың бірі болды. Ар-

найы музыкалық білімі болмаса да,  зінің 

бойына біткен тума таланты мен  нерге 

деген құштарлығы оның бойындағы 

сазгерлік қасиетінің к зін ашты.

Бейбіттің алғашқы әндері 1970 жылы 

мірге келе бастады. Оның әндерінің 

бір қасиеті – с зге  зі сұранып тұрады, 

ол әнді с з қуалап жазбайды.  зінің 

алғашқы әндерін маған әкеліп, баянда 

ойнап берген соң ғана с зін жазуымды 

тінетін. Ол әнін шығарады, мен с зін 

жазып, әндерінің тақырыбын коямын.

Осылайша  мірге «Сүйем сені, Сыр 

елі», «Қоштасқым менің келмейді», 

«Арна маған сол жырыңды», «Сағындым 

сені, анашым», «Арманымның гүлі сен», 

«Кү лімк з жеңгем», «Қармақшым» сияқ-

ты басқа да к птеген әндері  мірге 

келді».

Композитор Бейбіт Ахметовтің 

әндері кезінде халықтың жүрегінде терең 

ұялап қалды. Бірақ соңғы кездері сол 

әндерді мәнеріне, нақышына келтіре 

орындайтын  нерпаз әншілер қатарының 

сиреп бара жатқаны байқалады. Кейінгі 

толқындардың мұны да ескергендері ж н 

сияқты.

Тағы бір айтатын жайт, белгілі 

компо зитордың музыкалық мұрасына 

жанашырлық аз. Кезінде Қазақ радио-

сының қорына жазылып алынған, 

Қазақ әндерінің жинағына енген бірлі-

жарым шығармалары ғана бар. Іздеушісі 

жоқ дүниенің ескеріле бермейтіні де 

к ңіл қынжылтады.  йтсе де, артында 

алпысқа жуық әндері қалған жергілікті 

композитордың биылғы жылы 70 жасқа 

толуының туған жерінде мүлдем аталмай 

қалуы бізді де ойға қалдырған еді. «Ештен 

кеш жақсы» дейді. Елдегі азаматтар әлі де 

қарап қалмас деген үміттеміз. 

зі де тірлігінде тым қарапайым 

болған, бірақ ән-ғұмырының ұзақты ғын 

іштей тілеп  ткен композитор Бейбіт 

Ахметов әндерінің  міршең екендігіне 

ешқандай шүбә жоқ.  сіресе, Сыр елінің 

халқы Бейбіт Ахметовтің әндерін жиі 

аңсап тұрады. 

Бекеңнің артында шаңырағын тіктеп 

жан жары Айымкүл жеңгей мен т рт 

перзенті қалды. Немере інісі Сәбит 

Қарақұлов, қызметтес дос інісі Бағлан 

Айдынәлиев сынды ел азаматтары 

Бейбіт ағаларының талай жылдар бойы 

сомдаған ән-ғұмырының ұзақ және 

баян ды болғанын қалайды. Біздіңше, бұл 

орынды тілек. Бейбіттің сырлы да сазды 

әндерін сағынып қалған халықтың да 

тілегі осы екені даусыз.

 

Ибрагим БЕКМАХАНҰЛЫ,

Қазақстан Жазушылар және 

Журналистер одағының мүшесі 

Т у ғ а н   ж е р г е ,   С ы р - а н а ғ а   д е г е н 

перзенттік сезім оны бала жастан ән 

сазы боп баурады.Бәлкім, бұл қасиет 

оған шыңыраудан шымырлап шыққан 

Қорқыт ата қобызының сарыны мен 

Сыр сүлейлерінің нақышы б лек сұлу 

мақамынан дарыған да шығар?! Ол жас-

тайынан саз  неріне алаб тен құмартты. 

зінің тырнақалды тұңғыш туынды-

сы – «Сүйем сені, Сыр елі» (с зі Қали 

Шыңғысовтікі) әнін дүниеге әкелгенде 

Бейбіт балаң жігіт болатын.

Иә, дүлдүлдердің мектебі – ол бір 

жатқан терең қазына, руханият ауылының 

ғажайып әлемі ғой. Қорқыт атаның жам-

басы тиген Қармақшы топырағынан 

әрісін айтқанда Ешния сал, ғұлама Тұрма- 

ғамбет, Балқы Базар, Дүр Оңғар, Омар 

Шораяқұлы, Кете Жүсіп, Тұрымбет, 

Жиенбай, Тасберген жыраулардың, 

берісінде К шеней Рүстембеков, Шам-

шат Т лепова, Орақ Дәнекеров, Қуандық 

Бүрлібаевтар шыққаны, кезінде олардың 

бүкіл Алаш жұртының ыстық ықыласы 

мен қошеметіне б ленгені әмбеге аян. 

Осы дәстүр бұл  лкеде әлі де үзілген емес. 

сіресе, Бидас, Алмас, Майра, Серік сын-

ды майталмандардың да ізбасарларының 

к ктемгі қызғалдақтай қаулап  сіп келе 

жатқандығы қуантады.

Біз әңгімелеп отырған дарын иесі, 

мірден 2010 жылы 65 жасында  тіп 

кеткен белгілі композитор әрі музы-

кант Бейбіт Ахметов те осы құнарлы 

топырақтың т л перзенті.Кезінде есімі 

елдің ауызына ерте ілінген Бейбіт тура-

лы, оның шығармашылығы туралы к п 

айтуға болады. 

ткен ғасырдың елуінші жылдары 

ел ішіне қазақтың қара домбырасымен 

қатар, мандолин, сырнай, баян, аккардеон 

сияқты музыкалық аспаптары біртіндеп 

Б.

нербаев  з с зінде деле-

гация мүшелерін Алматы  ңіріне 

к е л у і м е н   қ ұ т т ы қ т а п ,   с а п а р л а -

р ы н   с ә т т і   ж а л ғ а с т ы р у л а р ы н а 

тілектестігін білдірді. Келесі бо-

л ы п   « Ш а й   к о м п а н и я с ы н ы ң » 

п р е з и д е н т і   М а   Х е н г у а н г   ж ә н е 

мен Халықаралық «Жаңа Жібек 

Жолы» экономикалық және мәдени 

әріптестік академиясының т рағасы 

Ахтан Байтұрсынұлы с з с йледі. 

Шара аясында жергілікті қылқалам 

шеберлерінің еңбектерінен к рме 

ұйымдастырылып, к рермендер 

назарына концерттік бағдарлама 

ұсынылды. 

«Достық және Ынтымақтастық» 

к е р у е н і   Қ ы т а й д ы ң   Ш э н ь с и 

ауданының Сиянь қаласынан баста-

лып, соңғы бірнеше жүздеген жыл-

дан кейін әйгілі ежелгі сауда жолы 

саналған - Ұлы Жібек Жолымен 

жүріп  тті. Авток ліктер, түйелер мен 

О

О