1.
Логика ғылымында ұғымдарды бөлу деген
қағида бар. Егер анықтамалар көмегімен ұғымның
мағынасы ашылса, онда ұғым көлемін айқындау
міндеті бөлу деп аталатын логикалық операция
көмегімен шешіледі. Сонымен бөлу дегеніміз -
бастапқы ұғымда ойлаған нәрселерді топтарға
бөлу. Мысалы, құқықтық нормалар құқықтық
міндеттеуші және құқықтық тыйым салушы,
құқықтық растаушы деп бөлінеді.
Бөлу негізі
мәнді белгі болуы тиіс. С.Е. Лецтің «Таралмаған
ойлар»
еңбегінен
алынған
мысалды
қарастырайық:
«өзара әңгімелесіп отырған бірнеше кісі
адамдарды түрліше бөлу туралы пікір бөліседі.
Біреуі: «мен адамдарды ақылды және ақымақ деп
бөлемін» десе, екіншісі: «адамдарды әрқалай
бөлуге болады. Адамдар және адам еместер деп те
бөлуге болады» дейді. Сонда таң қалған
жазалаушы: «Ал мен оларды бас және дене деп
бөлемін», - деді».
Жоғарыдағы мысалдағы үш адамның қайсысының
бөлуі дұрыс болмағандығын табыңыз.
A)
ақылды және ақыма.
B)
адамдар мен адамдар
C)
адамдар және адам еместер
D)
бас және дене
E)
индивид және тұлға
2.
«Жас бала анадан туғанда екі түрлі
мінезбен туады: біреуі - ішсем, жесем, ұйықтасам
деп тұрады. Бұлар - ... құмары. Біреуі - білсем екен
демеклік. Не көрсе соған талпынып,
жалтыр-
жұлтыр еткен болса, оған қызығып, аузына салып,
дәмін татып қарап, тамағына, бетіне басып қарап,
сырнай-керней болса, дауысына ұмтылып, онан
ержетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да, біреу
күлсе де, біреу жыласа да тұра жүгіріп, «ол
немене?», «бұл немене?» деп, «ол неге үйтеді?»
деп, «бұл неге бүйтеді?» деп, көзі көрген, құлағы
естігеннің бәрін сұрап, тыныштық көрмейді.
Мұның бәрі - ... құмары, білсем екен, көрсем екен,
үйренсем екен деген». Қарасөздер. Жетінші сөз.
Абай Құнанбайұлы.
Жоғарыдағы келтірілген қарасөздегі түсіп қалған
сөздерді орнына қойыңыз:
A)
тән мен дене
B)
жан мен рух
C)
ой мен сана
D)
ерік пен жігер
E)
тән мен жан
3.
Гипотеза – (гр. huostasis – негізгі болжам)
теориялық білімнің формасы, ғылыми теорияның
фактілер негізінде жасалған болжамдардан
тұратын, шынайы мәні әлі анықталмаған және
дәлелдеуді қажет ететін құрылымдық элементі.
Гипотезаның анықтамасына сай келетін жауапты
табыңыз:
A)
ықтимал
білім
B)
дұрыс білім
C)
шынайы білім
D)
жалған білім
E)
толық білім
4.
«Өнер-білім бар жұрттар» өлеңінің авторын
табыңыз.
A)
Ы. Алтынсарин
B)
М. Дулатов
C)
Ж. Аймауытов
D)
С. Сейфуллин
E)
А. Байтурсынов
5.
Ауыр өнеркәсіпке қандай тауар жатады?
A)
сүт
B)
балықөнеркәсібі
C)
құрылыс өнеркәсібі
D)
аяқкиім
E)
консерв
6.
Сонымен, ғылым дегеніміз – арнаулы
қоғамдық
қызмет нәтижесінде алынып, дамыған
және қолдану барысында қоғамның тікелей
тәжірибелік
күшіне
айналған
обьективті
шындықтың динамикалық жүйесі. Ғылымибілімнің
құрылымымен ғылым атқаратын
функциялар
тығыз байланысты. Олар бірнешеу.
Ғылымның
атқаратын
функцияларына
жатпайтынын анықтаңыз:
A)
болжам жасау – дәл қазіргі кезде жүріп
жатқан процестердің даму дәрежесін есепке ала
отырып, болашаққа болжам жасау;
B)
білім – адамзаттың әр қилы тіршілік ету
аймағынан:
қарапайым
өмірден,
саясаттан,
экономикадан, өнерден тағы басқа жағдайлардан
алу;
C)
түсіндіру-табиғат
обьектілері мен табиғат
қөбылыстарының мәнін ашу;
D)
жүйелеу–жиналған фактілік материалдарды
сұрыптап, бір жүйеге енгізу;
E)
жаңалық ашу–табиғаттың жаңа заңдарын
ашу, жаңа ғылыми гипотезалар шығару;
7.
Cөйлемді сәйкес сөз тудырушы жұрнақ
арқылы жасалған зат есімдермен толықтырыңыз
Қайын жұрты- […],
Өз жұрты- […] ,
Hағашы жұрты- […].
A)
міншілдік, күндеу, сынау
B)
мінеп, күндеп, сынап
C)
міншіл, күндес, сынау
D)
міншіл, күншіл, сыншыл
E)
мін, күнде,сына
8.
«Адам
ақиқатты бас көзiмен көрмейдi, ...
көзiмен көредi»,- дейді Ш. Құдайбердіұлы.
Жоғарыдаға қалып қалған сөзді толтырыңыз:
A)
қайрат
B)
ақыл
C)
жүрек
D)
сұлулық
E)
сабыр
9.
«Мен ғана бармын және менiң түйсiктерiм.
Дүние менiң түйсiктерiмнiң кешені» деген.
Жоғарыдағы қағида қай философиялық бағытқа
тән.
Дұрыс жауабын көрсетіңіз:
A)
субъективтiк идеализм
B)
объективтiк идеализм
C)
диалектикалық материализм
D)
дуализм
E)
механикалық материализм
10.
Мақал-мәтелде жетіспейтін сөзді табыңыз.
... бала – елдің көркі, Үкілі қамыс көлдің көркі.
A)
Әдемі
B)
Ақылды
C)
Білімді
D)
Шыдамды
E)
Өнерлі
11.
Cөйлемді мағынасына сай толықтырыңыз
Біртектес сапалық ........білдіретін қарама-қарсы
мәні жағынан өзара тепе-тең, тілде үнемі бір-
біріне қарама-қарсы мағынада қолданылып
қалыптасқан сөздер антонимдер деп аталады
A)
зерттеуді
B)
пікірді
C)
ұғымды
D)
байланысты
E)
ойды
12.
Көлемі бойынша ұғымдар жалқы және
жалпы болып бөлінеді. Жеке деп көлемі жалғыз,
дара элементтен тұратын ұғымдарды («бірінші
ғарышкер», «екінші дүниежүзілік соғыс», т.б.)
айтамыз. Жалпы деп көлеміне кем дегенде бірден
артық
элемент
кіретін
ұғымды
атайды
(«ғарышкер», «мемлекет», «қылмыскер» және т.б.).
Берілген жауаптардың
ішінен көлемі бойынша
жалқы ұғымды көрсетіңіз.
A)
Австралия
B)
материк
C)
теңіз
D)
кітап
E)
қала
13.
Қожанасырдан әділ шешім есту үшін бір
мәмлеге келе алмаған екі адам оған жүгініпті.
Біріншісінің шағымын естіген қожанасыр: «Сенікі
дұрыс» - деп тауыпты. Екіншісінің дәлелдемелерін
естіген қожанасыр: «Сенікі дұрыс» - депті. Сонда
келісе алмай тұрған екі адам: «Бұныңыз қалай?» -
деп қосарлана таңданған кезде: «Екеуіңдікі де
дұрыс»,- деген екен.
Осы мысалда логиканың қай заңының талаптары
сақталмаған.
A)
төртіншісі жоң заңы
B)
қайшылықсыздық заңы
C)
жеткілікті негіз заңы
D)
тепе-теңдік заңы
E)
үшіншісі жоқ заңы
14.
Көне түріктердің түсінігі бойынша, бұл
Дүние жоқтан бұрын пайда болған. Оны ұстаға
ұқсайтын Жаратқан тудырды. Дүние негізінен: жер,
су, от, ... тұрады.
Жоғарыдағы төрт стихияның қайсысы жасырын
тұр:
A)
ауа
B)
күн
C)
топырақ
D)
жарық
E)
табиғат
15.
Зерттеу обьектілерінің
бірлігі бірнеше
дәстүрлі жаратылыстық ғылымдардың тоғысуынан
шығатын жаңа пәнаралық ғылымдардың пайда
болуына әкеледі. Пәнаралық
ғылымдар
-
бірнеше
жаратылыстану
ғылымдарының
қиылысында
тұрған
жаңа
ғылымдар.
Төменде берілген жауаптардың ішінен пәнаралық
ғылымға тиесіліні көрсетіңіз.
A)
математика
B)
биофизика
C)
биология
D)
химия
E)
физиология
450
400
350
300
250
200
Асан(тг)
Үсен(тг)
1. Диаграммада дүкендегі тауарлар туралы кейбір
деректер берілген.
A) 10
0
B) 15
0
C) 20
0
D) 12
0
E) 14
0
5. Kестеде
х және
у айнымалыларының арасындағы
тәуелділік көрсетілген
A)
𝐵 > 2𝐴
B)
2𝐵 = 𝐴
C)
2𝐵 > 𝐴
D)
𝐵 > 𝐴
E)
2𝐵 < 𝐴
Келесі
теңдеулердің қайсысы
осы тәуелділікті
2.
−4 < 𝑥 ≤
5
теңсіздігінің бүтін шешімдер саны
6
A) 3
B) 5
C) бүтін шешімі жоқ
D) 1
E) 4
3. Графикте Асан мен Үсеннің бір апталық
шығындары келтірілген
Yсеннің сенбіге дейінгі шығындары
A) 1480 тг
B) 1500 тг
C) 1460 тг
D) 1400 тг
E) 1440 тг
4. Cуретте AN=NB=BC, ABC – түзу,
∠ANС=54˚. ANВ
бұрышының шамасы
анықтайды
Достарыңызбен бөлісу: