Аймақтарында жаңбыр жауып, жел күшейеді. Най- зағай болуы да ықтимал
жүктеу/скачать 6,35 Mb. Pdf көрінісі
|
| Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет www.аlashainasy.kz e-mail: info@аlashainasy.kz Жалғасы 3-бетте ДАБЫЛ!
Бүгін Қазақстанның басым аумағында ыстық ауа райы сақталады. «Қазгидромет» кәсіпорнының хабарлауынша, еліміздің батысы мен солтүстік-батыс аймақтарында жаңбыр жауып, жел күшейеді. Най- зағай болуы да ықтимал. Ауа райын болжаушы ма- ман дар Ақмола, Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Маңғыстау, Атырау, Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Солтүстік Қазақстан, Павлодар және Шығыс Қазақстан облы- сының кей жерлерінде ыстық ауа райы сақталатынын ескертеді. Ал Қызылорда, Қостанай мен Қарағанды, Алматы және Батыс Қазақстан облыстарында ауа температурасы өте жоғары болатындықтан мамандар өрт қауіпсіздігін сақтауды қатаң ескертіп отыр.
Шұғыл ақпарат шұғыл тараса... ОЙ-КӨКПАР Ұжым басшыларының ауызашар беруін дәстүрге айналдыруды міндеттеу керек пе? «Импорт» сүттің құрғағы, денсаулықты ұрлады Таза табиғи сүт неліктен аз деген мәселеде мамандар мынадай бірнеше себептерді атайды. Біріншіден, «сиыр- дың сүті – тілінде» деген бар. Жай ғана шөп емес, құнарлы мал азығы керек. Ол жетіспесе, бал татыған балқаймақ сүт ішем деу бос әуре. Екіншіден, ірі тауарлы сүт фермалары жоқтың қасы. Үшіншіден, ауыл-аймақта ұйымдасқан түрде сүт сатып алатын жүйенің әлі күн- ге қалыптаспауы. Төртіншіден, сүт өн- діру мен өңдеу технологиясының әбден то зығы жетуі. Бесіншіден, сүт сапасын тек серетін зертханалардың материал дық-техникалық тұрғыдан нашар жа рақ тандырылуы. Алтыншы- дан, шикізат са тып алу үшін шаруа қолында айналым қаржысының жетіс- пеушілігі, банктік несиенің қымбаттығы. Жетіншіден, қосымша құн салығының жоғарылығы. Біз атаған себептерден басқа да көптеген кедергілердің бар екенін шаруа баққан адам жақсы білсе керек. Статистикалық деректерге сүйен- сек, жылына біздің бір сиыр 2 мың литр сүт береді екен. Салыстыру үшін айтсақ, әлемдегі ең сүті мол голштин сиырының көр сеткіші – 5 – 7 мың литр. Жалпы, Зеңгі баба тұқы мының саны күрт кеміген уа қытта отандық санақ- шыларға сену де қиын. Көрсеткіш бұ- дан да төмен болуы ғажап емес. Неге десеңіз, қора маңы ты нышталғалы көп болды. Азаннан ал жап қышын байлап, қарына шелегін іліп, сиыр саууға шы- ғатын ақжаулық тылар қатары қас қал- дақтың қанындай азайды. Желінді сиырдан сауылатын табиғи сүттен гөрі «алты пайыздық «Ай на ла йын» аман болсын» дейтін қанат ты тір кес қалып- тасты. Дастарқан жайылса шай ға жаңа сауылған сиыр сүті емес, қал быр, қо- раптағы сүт қатық болады. Са ры май, құрт пен ірімшікті де жасанды түр лі ұнтақ тардан жасап жатырмыз. Бұ лай жалғаса берсе ұлт саулығына орны тол мас нұқсан келуі мүмкін дейді м а- ман дар. Қазақстанда желіні жер сызған сүтті сиыр сиреп барады. Тіпті осы қазір «Қызыл кітапқа» енгізе салса ешкім ештеңе демес еді. Атағы жер жарған алатау сиыры, қарала сиыр, симменталь, әулиеата сиыры, қырдың қызыл сиыры боп жалғаса беретін сүтті тұқымдар әр жерде шашыраңқы орналасқан. Қызылжардың табиғаты ешкімді де қызықтырмай қоймасы анық. Орманды алқаптарының тоқсан пайызына жуығын мың бұралған қайыңдар алады. Сондықтан да бұл өңір ақындардың аузында ақ қайыңдар өлкесі деп те аталады. Күн ысыған сайын осынау сұлу табиғатқа төнер қауіп те арта түсті. Жыл сайын жаз мезгілінде болатын алапат өрт облыс аумағындағы алты бірдей қорықты мекен ететін аң-құстарға кесірін тигізбей қоймайды. МӘСЕЛЕ
Жалғасы 2-бетте Солтүстік Қазақстан облысының аумағында мемлекеттік маңызға ие төрт қорық бар. Олар: «Көкшетау» ұлттық табиғи паркі, Согров мемлекеттік табиғи қорығы, Смирнов мемлекеттік қорығы және Мамлют табиғи қорығы. Бұдан бөлек облыстық маңыздағы Ақжан және Ақсуат қорықтары бар. Бұл қорықтардың 57-72 пайыз аумағын орманды алқаптар алып жатыр. Ал қорғауға алынған аумақтың жалпы ауданы 600 мың гектарға жетіп жығылады. Облыстағы ең ірі қорықтардың бірі – «Көкшетау» мемлекеттік ұлттық табиғат паркі. Қорық 1996 жылы құрылған болатын, оның жалпы ауданы 182 100 гектар, 134 500 гектары Солтүстік Қазақстан облы- сына қарайды, қалғаны Ақмола облысының аума- ғында. Бұл қорықта «Қызыл кітапқа» енгізілген орман сусары, сұңқылдақ аққу, ақ құйрықты орлан, бүркіт, тырнаның бірнеше түрі, безгелдек, үкі сияқты аң-құс мекендейді. Согров мемлекеттік қорығының аумағы 134 100 гектар. 1967 жылы құрылған. Бұл қорықта аңшылық- қа мүлдем тыйым салынған. Облыстағы ең ірі қорық – Смирнов мемлекеттік қорығы. Ол 240 000 гектар жерді алып жатыр. Бұл қос қорықта да сирек кезде- се тін талай аң-құс мекендейді. Қызылжар қорықта- рының ішінде Мамлют қорығы ерекше маңызға ие. Мұнда арқаның табиғатына жат, Ресейдің тайгасына тән өсімдіктері бар орманды кездестіруге болады. Орманға емін-еркін кіре алмайсың. Себебі жері батпақты, салмағы ауыр затты бірден «жұтып» қояды. Ербақыт АМАНТАЙҰЛЫ Алматы
+28.. +30 о +20.. +22 о +30..+32
о +23..+26
о Астана
ИƏ АҢДАТПА ЭКОНОМИКА АЙНАСЫ Дедім-ай, ау! -бетте 3
– Біз қандай жағдай болмасын, міндеттеу дегеннен қашуымыз керек. Біріншіден, дінімізде зорлық жоқ. Екіншіден, біз шариғат заңымен жүретін мұсылман елі емеспіз. Ата заңымыз бойынша біз зайырлы құқықтық мемлекетпіз. Сондықтан бұл жерде әкімдерге болсын, ұжым басшыларына болсын «сен ұжымыңа ауызашар бер» деп міндеттеуіміз дұрыс емес. Бұл әркімнің өзінің ниетіне байланысты болуы тиіс. Егер ниет түзу болса, әрбір адам өзінің жүрек қалауымен ауызашар беретін болса, сонда ғана оның әрекеті қабыл болады. Егер ниеті дұрыс болмай, мекеме басшыларын міндеттейтін болсақ, мұның арты бәрібір жақсылыққа әкелмейді. – Кез келген мекеме басшысы өзінің ұжымының ынтымақта, та- ту лықта, бірін-бірі түсініп, айран- дай ұйып отырғанын қалайды. Ал ислам діні әрбір адамды тек жақ- сы лыққа, имандылыққа, адам- гер шілікке тәрбиелейтінін ескерсек,қасиетті ай саналатын – ора зада ұжымға ауызашар беру – үл кен нығмет. Егер ауызашар беру әрбір басшының дағдысына ай налатын болса, онда ол ұжым- да береке-бірлік, ынтымақ, ұйым шылдық, татулық орнай ты- ны сөзсіз. Сондықтан ұжымның ауыз біршілігін сақтау үшін осын- дай қасиетті айда әкімдерге, ат- қа
мінерлерге ауызашар беруді мін
деттесек, оның еш сөкеттігі жоқ деп есептеймін. Міне, күллі мұсылман баласы асыға күткен қасиетті Рамазан айы да келіп жетті. Бұл ай – қасиетті Құранның құтты аяттары түсе бастаған, жасалған ғибадаттары үшін еселеп сауаптар жазылатын, тілеген дұға-тілектер қабыл етілетін мүбарак ай. Сондықтан бұл айда мұсылман баласының басым көбі ораза ұстап, ауызашар беруге, сауапты іс жасауға асығады. Бүгінгі таңда кейбір шенділер, басшылар қол астындағы қызметкерлерге ауызашар беруді дәстүрге айналдырып келеді. Алайда бұл жалпы қоғамдық дәстүрге айналмай отыр. Осы ретте кейбір мамандар «Ұжым басшыларының ауызашар беруін дәстүрге айналдыруды міндеттеу керек» дегенді алға тартып жүр. Шынында да, осылай ету керек пе? Бұл ретте мамандар пікірі екіге айырылды. Әр балуанның алтынға таласуға әлеуеті жетеді
4 5 7 Дархан НҰРПЕЙІСОВ: ДАТ! Дархан НҰРПЕЙІСОВ: «Халықтық ІРО-ға» мықты компаниялардың шығуы – мемлекеттің кепілдігі 149,66 183,75 23,50 12805,54 992,93 1589,10 4,62 1,22 1387,33 103,85 ДОЛЛАР
ЕВРО РУБЛЬ
ЮАНЬ EUR/USD
DJIA KASE
RTSI BRENT
GOLD (ICE) (NYMEX) с с с с
экс-депутат: – Ой, желдің қатты соққаны сон- шалықты, сол кезде супермаркеттің баспалдағында тұрған мен «Мэрилин Монро» сияқты болып қалдым!
6 Абай ОМАРОВ (коллаж) Ауа райын болжаушы мамандар кеше шұғыл мәлімет таратты. Еліміздің басым аумағында ауа температурасы 40-қа дейін көтеріледі. Өрт қаупі де аса жоғары. Әзірге болжамдар тек бір ғана телеарна мен радиодан беріледі. Бірақ жыл соңына дейін шұғыл ақпаратты таратушылардың қатары кеңеймек. №125 (807) 19 шілде, бейсенбі 2012 жыл
БІЗДІҢ ОЛИМПИАДАШЫЛАР Жалғасы 7-бетте Үш ноян Табаны күректей 12 жылдан кейін нояндарымыз Олимпиада ойындарында бақ сынайтын болып отыр. Мұндай бақытқа Эльмир Әлімжанов, Дмитрий Алексанин және Юлия Живица қол жеткізді. Енді сіздерді осы үш семсершімізбен жақынырақ таныстырғымыз келеді. Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ НЕСИЕМАНИЯ НЕСИЕМАНИЯ НЕСИЕМАНИЯ Н НЕ
Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Е Е Е Е Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н Н М М М М М М М А А А А М М М М М М А А А А А А М И И Я Я Я Я И И И И И И И И И И И И Н Н Н Н Н Н И И И И МА МА МА Әдеби сынға Әдеби сынға зәрулік зәрулік №125 (807) 19.07.2012 жыл, бейсенбі
www.alashainasy.kz 2
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ НАРЫҚ
ТҮЙТКІЛ ӨҢІР
Жақында Алматыда тұратын алты жасар Женя Головин тұтынушылар құқық- тарын қорғаудың «көкесін» танытты. Ана- сымен бірге ол «Қазақстан темір жолына» қарасты «Жолаушылар тасымалы» АҚ үстінен арыз түсіріп, оған сапасыз қызмет көрсеткен компаниядан өтемақы өндіріп алды. Мәселенің мәнісі мынада: осы қыста пойызбен Қостанайға барып келген Головиндер отбасы қатты ауырып қалды. Себебі кішкентай Женя және оның анасы мінген вагон салқын болған – +15 градус. Осыдан кейін олар «Тұтынушылар құқықта- рын қорғау туралы» Заңды бұзған «Жолау- шылар тасымалы» АҚ-ын сотқа беріп, моральдық шығынды 2 млн теңгеге ба- ғалады. «Заң бойынша, ең бірінші, компа- нияның басшыларына арыз жазылу керек. Сондықтан кішкентай Женя және оның анасы «Жолаушылар тасымалы» компания- сының басшыларына шағымданды. Олар арызды құп алып, өтемақыны төлеп берді», – дейді Головиндердің құқығын қорғаушы Денис Әлімбеков. Ал жылу жүйесі дұрыс істемей тұрған вагон бүгінде деподан толы- ғымен жөнделіп шықты. Міне, тұтыну- шылардың құқықтарын қорғаудың нәти- жесі осындай болса игі. Айта кеткен жөн, бұған дейін Головиндер Мемлекеттік цирк- пен де соттасып, «Жаңажылдық Азиада» бағдарламасының бас кейіпкерлері – жолбарыс пен арыстанды шығармағаны үшін билеттердің құнын өндіріп алған. Күнделікті өмірде болып жатқан осы бір қарапайым мысалдар тұтынушылар құқы- ғын қорғаудың айқын көрінісі әрі үлгісі болса керек. Әрине, базбіреулер «бұл – ақша табудың оңай жолы» деп айтуы мүмкін. Алайда ел азаматтарының емін- еркін өмір сүруіне кедергі жасап отырған компанияларды сотқа беріп, қыруар қар- жы талап етпесең, олар жеке пайданы қуып жүре береді. Ал халықтың жағдайы, оның әл-ауқаты ұмыт қалуы әбден мүмкін. Светлана РОМАНОВСКАЯ, ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты, Қазақстан тұтынушылары лигасының төрайымы: – Головиндер өте дұрыс істеді. Біз өз құ- қықтарымызды қорғауымыз қажет. Себебі бұл – біздің денсаулығымыз, табан ақы, маң дай термен тапқан ақшамыз. Ол ақ- шаның әрбір тиынын қорғай білу керек. Сонда ғана кәсіпкерлер өз міндеттерін орын дап, тұтынушыларға құрметпен қа- рай ды, дұрыс қызмет көрсететін болады. Негізі, бүгінде Қазақстанда тұтынушы- лар саласындағы дау-дамайлардың басым бөлігі медиация негізінде, сотқа дейін Қазақстан тұтынушылары лигасының қаты- суымен шешіліп жатады. Ол үшін арнайы Медиация орталығы да құрылған. Дей тұрғанмен, бүгінде халықтың белсен ділігі байқалмайды. Себебі бір адам заңнаманы білмесе, екіншісі күйбең тіршіліктен шыға алмай жатады.
Анығы сол, бағдарлама арқасында қазір көптеген өндіріс орындары өнім көлемін арттырып отыр. Мәселен, Еңбек- шіқазақ ауданындағы «Арлан 777» тігін фабрикасы осы бағдарлама шеңберінде арнайы оқудан өткен 15 адамды қатар- ларына қабылдады. Олардың ішінде он жылдан астам тұрақты қызмет таппай жүр- ген, өткен ғасырдың соңында елге оралған қа ндасымыз Айнұр Сықай да бар.
«Арлан» серіктестігі негізінен Қорғаныс министрлігі мен ұлттық компанияларға арнаған киім тігеді. Жыл сайын олардан түсетін тапсырыс көлемі артып келеді. Сондықтан тігін фабрикасы өнім көлемі мен ауқымын ұлғайтқан.
Бағдарлама бойынша ауданда биыл 70 адам оқу курсына жіберілсе, 25 азамат тұрақты жұмысқа орналасты. Кәсіпкер- лермен келіссөздің арқасында 90 әлеумет- тік жұмыс орны құрылды. Жұмысшылардың жалақысын субсидиялауға 12 миллион теңге бөлінген. Ал бағдарлама шеңберінде тәжірибеден өтем деушілерге 3,7 миллион теңге қарастырылған. Данияр ЖҰМАЙ, Алматы облысы Тұтынушы талап етпейінше, өнім мен қызмет сапасы көтерілмейді Жетісулықтар жұмыспен қамтылуда ПАЙЫМДАМА Аптап ыстық астық саласын абдыратып тұр ... Жалпы мәліметтерге жүгінсек, ендігі біраз уақытта елімізде егін науқанының алғашқы кезеңі басталмақ... Деректер мен тексерулер барысы еліміздегі егістік да- қыл дарының 36,5 пайызы жақсы қалыпта, 53,7 пайызы қанағатты жағдайда, 9,4 пайызы нашар жағдайда, сондай-ақ 59,4 мың га немесе 0,4 пайызы шығысқа жат- қызылғанын көрсетіп отыр. Аптап ыстық- тағы құрғақшылық салдарынан биылғы жылы бидай дақылдарының жалпы түсімі орташа есеппен алғанда 8,7 ц/га болатын 14 млн тонна шамасында болады деп болжануда. Мұның өзінде солтүстік облыс тар аймағында (Ақмола, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыс- тары) бидай дақылдарының жалпы түсімі орташа есеппен алғанда 8,7 ц/га болатын 11,4 млн тонна шамасында болжамдалу- да. Батыс, орталық, шығыс аймақтары (Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстары) жалпы түсімі орташа есеппен алғанда 6,3 ц/га болатын 1,4 млн тонна, оңтүстік аймақ жал
пы түсімі орташа есеппен алғанда 13,2 ц/га болатын 1,2 млн тонна жинау көз делуде. Бағамдамсақ, бұл көрсеткіш- тер былтырғы жылға қарағанда едәуір төмен... Мамандар алдағы уақытта да нақ осылай аптап ыстық орын алар болса, астық алқаптарында өнімнің қызып, күйіп кету қаупі туындайтынын жасырмайды. «Негізінен, биылғы құрғақшылықтан тек Қазақ елі ғана емес, біршама елдер зиян шегуде» деседі сарапшылар...
ҚҰРЫҚ САЛУДА Сонымен аталған мәселе бойынша «Ауыл шаруашылығы кешеніндегі эконо- ми калық саясатты талдау орталығы» ЖШС директоры Сағынтай Жұмажанов мыр- заның айтуынша, халықаралық астық кеңе сінің маусым айындағы есебінде 2012-2013 маркетинг жылында әлемдегі бидай өндірісінің көлемі 665 млн тоннаға болжанып отыр. Бұл – мамыр айындағы бол жамнан 6 млн тоннаға, өткен маусым- ның деңгейінен 30 млн тоннаға аз көр- сеткіш. Бұл ретте Сағынтай Жұмажанов былай дейді: – Әлемдік бидай өндірісінің азаюына басты себеп – құрғақшылық салдарынан Еуроодақ елдеріндегі, Австралия мен Аргентинадағы, Ресейдегі, Украина мен
Қазақстандағы бидай өндіру көлемінің төмендеуіне байланысты болып табылады. Мысалы, Ресей ауыл шаруашылығы ми- нистр лігінің ағымдағы жылғы жиналатын астық көлемі 85 млн тоннаны құрайтыны болжанып отыр. Бұл былтырғы деңгейден 10 млн тоннаға төмен. Биыл Ресей дәнді да қылдарды жинау жұмыстарын мерзі- мінен 10 күн бұрын бастады. Ал осы кезең- дегі көрсеткішке сүйенсек, дәнді дақылдар- дың орташа түсімі гектарына 27,2 цент нер ді құрап отыр. Былтырғы көрсеткіш 48 центнер болған еді. Бұдан бөлек, Ре сей- дің астыққа қолайлы болып келетін әсіресе, Оңтүстік және Орталық Федералдық округ- терінде құрғақшылық салдарынан туған күйзеліс деңгейі жоғары болып отыр. Украинада астық өндіру көлемі 43-44 млн тоннаға дейін төмендеуі мүмкін. Бұл өткен жылдың деңгейінен 10-12 млн тоннаға немесе 25-30 пайызға дейін төмен көр- сеткіш. Қазір Украинада гектарына 28,6 центнер түсіммен 3 млн тоннаға жуық астық жиналды. Күздік бидайдың түсімі 16,4 центнерді құрайды. Өткен жылы бұл 28,6 центнерден айналған еді. Міне, аптап ыстықтың сала ісіне кері әсерін зерделеген маман осылай деп ой өрбітіп отыр. Тіпті қайсыбір мамандар «мұндай жағдайда әлемдік нарықта астық бағасының жоғарылауы одан әрі өршиді» деседі... жүктеу/скачать 6,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|