Информатика пәнінен оқушылардың білімін тексеруге арналған тапсырмалар арқылы шығармашылықтарын дамыту

1 – денгейден 2-деңгейге, 2–денгейден 3-деңгейге өтуге талпыныс жасайды.

Мұндағы мақсатым – өз бетімен дами алатын, әр түрлі өмірдің қиындықтарына төзе білетін, белсенді, білімді оқушыны тәрбиелеу.Бұл технология біріншіден, дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлануын, елестету мен есте сақтауын, ынтасын, белсенділігін, білім сапасының дамуына көмектеседі.Әр оқушы кемінде мемлекеттік деңгей алуына кепілдік береді.

Технологиясы оқушының да, мұғалімнің де белсенді шығармашылық, қызметін дамытуға бағытталған.Осыған сәйкес мен 7-сыныбында информатика пәні бойынша деңгейлік тапсырмалар беріп, оқушыларды қалыптастыра бастадым.Деңгейлік тапсырмалар: 1,2,3,4 деңгейде беріледі. 1 деңгейдегі тапсырмалар – мемлекеттік стандарт деңгей, бұны орындауға барлық оқушылар міндетті, 2-3 деңгейлер бірте – бірте күрделенеді және бұл деңгейлік тапсырманы орындауға оқушылар құқылы, ал 4-деңгейде шығармашылықпен жұмыс істей алатын, өзіндік пікірін жеткізе алатын, ойын дәлелдей алатын қабілетті оқушылар орындайды. Бағалау балдық жүйемен асырылады. 1-деңгейді орындаған оқушы – 5 балл, 2-деңгейде – 10 балл, 3- деңгейге -15 балл, 4-деңгейге -20 балл.

Аталған жаңа бағалау әдісі әр оқушының дамуын қадағалайтын педагогикалық мониторинг құруға мүмкіндік береді.Ол үшін сабақтың соныңда жиналған ұпайларына сәйкес нүктені оқушы өзі «даму мониторингі» бетіне, белгілеуі тиіс.Және осы ұпайға сәйкес бағаны сынып журналына қойып отыру керек.Бұл жағдайда әр оқушы әр тақырып бойынша бағаланады.Ал ұстазға сабақтан тыс уақытта оқушымен жеке жұмыс істеуі үшін үлгерімі төмен оқушыға қажет тақырыпты анықтауына және оқу сапасын көтеруіне мүмкіндік туады.Бұл технологиямен жұмыс істегенімен көп бола қойған жоқ.Осы жылдың ішінде мол тәжірибе жинай алдым деп айта алмаймын.Бірақ мұғалімнің ынтасы, жұмыс істеуге деген құштарлығы білім беру жүйесінде нәтижеге жеткізетіндігін байқадым.Сонымен бірге сынып оқушыларының арасынан білім деңгейлерін анықтап, ары қарай дамытуға көп көмегін тигізді.Шығармашылық қабілет әр баланың қабілетінде болуы мүмкін.Біздің міндетіміз-оқушыға оның бойында жасырынып жатқан мүмкіндіктерін ашып көрсету, қабілеттің дамуына түрткі бола білу.

Сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін:

- информатика сабағында оқушылардың ой еңбегі мен қабілетін арттыру және дамытудың тиімді әдістерін қалыптастыра білу;

- берілген тапсырмалардың тәсілдерін біліп, оны ұғыну;

- қосымша әдебиеттер оқып, білім деңгейін толықтыру;

Оқушылардың қызығуын арттыру мақсатында ойын элементерін пайдалану.

Информатика пәнін мектепте оқытудың басты үш мақсатының бірі – практикалық (қолданбалы) мақсаты.Бұл оқушыларды практикалық қызметке, басқа пәндерді оқыту үрдісінде практикалық есептерді шешуге және келешекте ақпараттық қоғамда өмір сүруге дайындау болып табылады.Осы орайда информатика пәнінен практикалық тұрғыда дидактикалық материалдарды қолдану ерекшелігі жоғары.

Дидактикалық материалдар информатика оқулығының негізінде алынған өзіндік бақылау және қосымша тапсырмалардың, пысықтау сұрақтарының және қызметты есептердің жиынтығы болып табылады. Мұндағы жұмыстар әр сыныптағы информатиканы оқытудың жалпы тақырыптық жоспарына сәйкес жазылуы тиіс. Оқу құралы мұғалімнің жазба жұмыстарын жүргізуде әдістемелік көмек көрсету және оқушылардың біліміне, біліктілігіне, дағдысына қойылатын талаптардың бағдарын анықтауға мүмкіндік жасай алады.Өзіндік жұмыстар және қосымша жұмыстардың мазмұны оқулықтың теориялық материалдар мен жаттығулардың мазмұнымен тығыз байланысты болуы шарт. Оқу құралының мазмұнына енген материалдар оқушылардың дайындық деңейін ескере отырып, түрлендіріп беруге ыңғайланып жасалады. Дидактикалық материалдарға өзіндік жұмыс тек оқыту сипатында жаңа өтілген материалдарды пысықтауға және бекітуге арналып беріледі.Ол тапсырмалар оқушылардың біліктіліктерін, дағдыларын қалыптастыруға көмектесуге және олардың білімдерін тексеруге бағытталған.

Дидактикада оқу әдістемелік кешенінде нақты пән бойынша бағдарламада көрсетілген білімді меңгеруге және тәрбиелік міндеттерді неғұрлым толық іске асыру мақсатында құрылатын және оқушылардың жеке басының дамуына жәрдемдесетін дидактикалық оқу құралының жүйесін түсіндіреді. Бұндай кешенді оқулық басты рөл атқарады.Оқу әдістемелік кешеніне мыналар жатады:

• 
  Жұмыс дәптері;
  
• 
  Мұғалім үшін әдістемелік материалдар;
  
• 
  Оқушылардың өзіндік жұмыстары үшін дидактикалық материалдар;
  
• 
  Өзін-өзі тексеру материалдары;
  
• 
  Анықтамалық материалдар, т.б. жатады.
  

Жұмыс дәптерінің міндеті – бағдарламада берілген оқу материалдарының мазмұны мен көлемін бөлшектеп алу және білім беруді жүйелеу болып табылады. Оқушылардың әр қайсысына жұмыс дәптерін тарата отырып, олардың білімін өтілген материалдар бойынша қаншалықты игергенін тексеріп, бағалау өте тиімді әдіс болып саналады.Жұмыс дәптері оқушылардың білімін, өз бетінше жұмыс істеу мүмкіндіктерін арттырып, өтілген материалдарды пысықтауға, бекітуге және оқушылардың біліктіліктерін, дағдыларын қалыптастыруына көмектесіп, оқушылардың білімдерін тексеруге арналып жасалынады. Орта мектепте жұмыс дәптерін қолдану оқушылардың шығармашылық белсенділіктеріне сәйкестенділіліп, олардың жас екершеліктерін ескеріліп жасалынуы тиіс. Жұмыс дәптерінде ұсынылатын қосымша тапсырмалар және сұрақтар өте анық, түсінікті, оқушылар ой тұжырымдарын жасауға ыңғайлы болуы тиіс.

Жұмыс дәптері оқушылардың пәнге деген қызығушылығын және түрлі қабілеттерін дамытуға, танымдық мүмкіндіктерін арттыруға көмектеседі және оқушылардың білімін тереңдетуге, дамытуға, өз бетінше жұмыс жасауға, ойлау қабілеттерін арттыруға көмектеседі. Информатика сабақтарында оқушылардың жеке-дара жұмыс істеуі оқытудың барлық кезеңдерінен бастап, олардың алған білімдерін жүйелеу, қорытындылау және тексеру қызметтерінде де жүргізіле береді. Оқу процесін ұйымдастыруда жұмыс дәптерін материалдарды қайталауда, бірнеше тақырыптарды өтіп оларды қорытындылау және де білімді тексеру кезеңдерінде пайдаланған жөн.

Жұмыс дәптерінің ерекшелігі – ол әр өтілген материалдар бойынша сыныптағы барлық оқушыларды қамтып, олардың сабаққа қатысуын қадағалап, барлық оқушыларды бағалай алады. Орта мектептерде информатика пәніне арналыа жасалған жұмыс дәптері әр түрлі әдістемелік технологиялар арқылы оқушылардың қабілеттілігін тексеруге және бағалауға мүмкіндік береді.Бағалау әдістеріне мына төмендегілер жатады:

• 
  Оқулықтағы материалдар бойынша сұрақтарға жауап алу әдісі. Бұл сұрақтарға оқушылар нақты түрде дұрыс жауаптарын жазулары тиіс;
  
• 
  Өтілген материалдар бойынша тест алу әдісі. Бұл тест сұрақтарына оқушылар дұрыс жауаптарын көрсетіп қоюлары тиіс;
  
• 
  Оқушылардың ойлау логикасын қалыптастыруға арналған әдістер.Мұнда оқушыларға арналған сөзжұмбақтар, ребус, фильворд т.б. беріледі, яғни өтілген материалдарға арналып жасалынады. Бұл әдіс оқушылардың қызығушылықтарын арттырады.
  

Қазіргі кезде қазақ тілінде информатика пәніне арналған оқулықтар, оқу-әдістемелік құралдар, дидактикалық материалдардың тапшылығы белгілі.Информатика пәні сабақтарында оқушылардың қызығушылықтарын дамытуға арналған дидактикалық материал ретінде осы жұмыс дәптерін, деңгейлік тапсырмалар қолданудамыз.

Осы жұмыстар нәтижесінде оқушылар нені үйренді?

• 
  оқушы өзінің білімі мен біліктілігін оқу процесінде меңгергенің көрсетеді;
  
• 
  оқушының өз бетінше білім алу дағдысын қалыптасады;
  
• 
  жеке тұлға тұрғысынан қарағанда оқушы өзінің жеке білімін жасауды үйренеді;
  
• 
  кез-келген дағды мен білік ол практикада немесе теорияда болсын оқушының меңгерген іс-әрекетінің әдісі болады;
  
• 
  оқушы бос уақытын тиімді пайдалана алады;