Қатты дененің күрделі қозғалысы – нүкте екі немесе бірнеше қозғалысқа қатысады. Мысалы: жылжып тұрған эскалатордағы адам жүріп келе жатса, кеменің
Палубасындағы қозғалыс. Күрделі қозғалыстың қозғалысын қарастырғанда
O1, жылжымайтын система координат, Oxyz, қозғалмалы система координат. Қатты дененің күрделі қозғалысы Абсолютті қозғалыс ( a ) – жылжымайтын системадағы нүкте қозғалысы.
Салыстырмалы қозғалыс ( r ) – жылжымалы системадағы нүкте қозғалысы.
Тасымал қозғалыс ( e ) – жылжымалы системадағы нүктенің жылжымайтын системадағы салыстырмалы қозғалысы. Абсолютті қозғалыстағы нүкте жылдамдығы (үдеуі) - va( aa ).
Салыстырмалы қозғалыстағы нүкте жылдамдығы(үдеуі) - vr ( ar ). Тасымал қозғалыстағы нүкте жылдамдығы (үдеуі) - ve ( ae)..
Жылдамдықтарды қосу туралы теорема – абсолютті жылдамдық салыстырмалы жылдамдық пен тасымал жылдамдықтың қосындысына тең:
Үдеулерді қосу туралы теорема( Кориолис теоремасы) – абсолютті үдеу салыстырмалы үдеу, тасымал үдеу мен кориолис үдеулердің қосындысына тең. Кориолисово ускорение (ac):
Кориолис үдеудің шамасымен бағытын анықтау: Кориолис үдеудің модулі: Кориолис үдеуі нөлге екі жағдайда тең болады:
Егер тасымал қозғалыста бұрыштық үдеу нөлге тең болса(тасымал қозғалыс - ілгерілемелі).
Бұрыштық жылдамдық векторы салыстырмалы қозғалыс векторына параллель (векторлар арасындағы бұрыштың синусы в 0 тең).
б) Салыстырмалы вектордың проекциясын бұрыштық жылдамдықтың бағытына перпендикуляр бұрамыз.. Тест
Щелкните кнопку Тест для редактирования этого теста
Әдебиеттер тізімі
Тойбаев С.Н. «Техникалық механика», Алматы, Қазақ қатынас жолдары университеті, 2011ж-425б.
Түсіпова Қ.А. «Теориялық және қолданбалы механика», Электронды оқулық - Алматы: РМЭБ, 2015ж-64Мб
