Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd
жүктеу/скачать 10,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- - еріндік
- - ассимиляция (үйлесім)
- - ашық дыбыс
- - монофтонг (жалаң)
- - дифтонгоид
| - сингармонизм (үндесім) – буын не сөз құрамындағы дыбыс-
тардың бастан-аяқ бір әуезбен айтылуы; - езулік – еріннің жазылып барып жасалуы; - тіл үндестігі – буын не сөз құрамындағы дыбыстардың тілдің көлденең қалпына қарай (жуан/жіңішке) өзара икемделуі; - еріндік – еріннің сүйірленіп немесе дөңгеленіп барып жасалуы; - ерін үндестігі – буын не сөз құрамындағы дыбыстардың ерін қатысына қарай өзара икемделуі; - ассимиляция (үйлесім) – көрші дыбыстар жасалымының бір-біріне өзара икемделуі; - дыбыс – ауыз қуысында жасалып (жасалым), ауа арқылы тарап (айтылым), құлақ арқылы қабылданатын (естілім) фонетикалық бірлік; - ашық дыбыс – жақтың кең ашылып, тілдің ауыз қуысында төмен жатуы арқылы жасалатын дауысты дыбыс; - қысаң дыбыс – жақтың қысаң ашылып, тілдің ауыз қуысында жоғары жатуы арқылы жасалатын дауысты дыбыс; - монофтонг (жалаң) – бастан-аяқ біркелкі дыбысталатын дауы- сты дыбыс; - дифтонг (құранды) – бір (толық немесе жартылай) дыбыстан басталып, екінші (толық немесе жартылай) дыбыспен аяқталатын дауысты дыбыс; 33 - дифтонгоид – солғын дыбыстан басталып, екінші толық немесе анық дыбыспен аяқталатын дауысты дыбыс; - аффрикат (жабысыңқы) – тоғысыңқы/жуысыңқы немесе жуы- сыңқы/тоғысыңқы жасалу тәсілдері өзара кірігу арқылы жасалатын да- уыссыз дыбыс; - дауыссыз – 1) Өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында кедергі- ге ұшырап шығуы нәтижесінде жасалады. 2) Дауыссыздардың жасалы- мына дауыс желбезегі толық қатыспайды: үн (үнді дауыссыздар), ызың (ұяң дауыссыздар) мен шудың (қатаң дауыссыздар) қатысуымен жаса- латын дыбыстар (дауыстыларға қарама-қарсы). 3) Дауыссыздар буын құрай алмайды. Дауыссыздар жүйесі лингвистика ғылымында консо- нантизм деп аталады. жүктеу/скачать 10,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|