Алимхан Жунисбек verstka 19 06 18 indd indd



Pdf көрінісі
бет112/221
Дата13.02.2023
өлшемі10,2 Mb.
#67422
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   221
Үшінші (дауыссыз) құрақ
У – тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қалпына қарай доғал 
еріндік, тілдің көлденең қалпына қарай кейінді дауыссыз дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, доғал еріндік, кейінді 
дауыссыз дыбыс.
Сөз құрамындағы құрақтардың үйлесім әуезі біркелкі жоғарылы,
кейінді болғандықтан, сөздің өне бойына тән үйлесім әуез де жоға-
рылы, кейінді болып шығады.
Ілгерінді, жоғарылы, езулік үйлесім әуезді сөздердің жасалым 
желісі
Ілгерінді, жоғарылы, езулік 
[ійін] сөзінің құрамындағы құрақтар-
дың жасалым сипаты (7.9-сурет).
8.9-сурет. [Ійін] сөзінің құрама желісі
7.9-сурет. [Ійін] сөзінің құрама желісі
Бірінші (дауысты) құрақ
І – тілдің тік қалпына қарай – жоғарылы, ерін қатысына қарай – 
қысаң езулік, тілдің көлденең қалпына қарай – ілгерінді дыбыс. 


172
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, қысаң езулік, ілгерінді да-
уысты дыбыс.
Екінші (буын) құрақ
Й
і
– тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қалпына қарай қысаң 
езулік, тілдің көлденең қалпына қарай ілгерінді дауыссыз дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, қысаң езулік, ілгерінді 
дауыссыз дыбыс.
І –  тілдің тік қалпына қарай – жоғарылы, ерін қатысына қарай – 
қысаң езулік, тілдің көлденең қалпына қарай – ілгерінді дыбыс. 
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, қысаң езулік, ілгерінді да-
уысты дыбыс.
Үшінші (дауыссыз) құрақ
Н
і
– тілдің тік қалпына қарай жоғарылы, ерін қалпына қарай қысаң 
езулік, тілдің көлденең қалпына қарай ілгерінді дауыссыз дыбыс.
Үйлесім жасалым белгілері: жоғарылы, қысаң езулік, ілгерінді 
дауыссыз дыбыс.
Сөз құрамындағы құрақтардың үйлесім әуезі біркелкі жоғарылы, 
қысаң езулік, ілгерінді болғандықтан, сөздің өне бойына тән үйлесім 
әуез де жоғарылы, қысаң езулік, ілгерінді болып шығады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   221




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет