Алматы 2013 Рецензенттер: Алибеков С. Т
жүктеу/скачать 2,59 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 17-тарау. Халықаралық коммерциялық арбитраждың құқықтық жағдайы 1.Халықаралық коммерциялық арбитраждың түсінігі мен түрлері
| Пысықтау сауалдары:
1. Мұра дегеніміз не? 2. Мемлекет мұрагер ретінде бола алама? 3. Мұрагерлік қатынастарға байланысты коллизиялық нормалар қолдануы. 17-тарау. Халықаралық коммерциялық арбитраждың құқықтық жағдайы 1.Халықаралық коммерциялық арбитраждың түсінігі мен түрлері Халықаралық шаруашылық қызметтің қатысушылары арасындағы даулардың пайда болуы таңғаларлық жайт емес. Тараптар міндеттемелердің тиісті дәрежедегі орындалуын қамтамасыз етуге тырысса да, міндеттемелерді орындамау орын алуы мүмкін. Ол кезде өзіне қатысты міндеттеме орындалмаған тарап барабар өтемақы алуға тырысады. Мұндай жағдайларда, көптеген елдерде жәбірленуші тараптың мүдделерін қамтамасыз ететін және бұзылған құқықтарын қалпына келтіруге кепіл беретін дамыған ұлттық сот және құқықтық жүйелер бар. Халықаралық аяда Г.К. Дмитриеваның пікірінше, халықаралық кәсіпкерлік кең көлемді және тұрақсыз кеңістікте дамиды. Көптеген елдермен бекітілмеген және сауда мен басқа шаруашылық қызметтің шектеулі аяларында қолданылатын бірнеше конвенциялардан басқа, коммерциялық дауларды шешу тәртібін реттейтін құжаттар жоқтың қасы болатын. Осындай жағдайларда халықаралық коммерциялық дауларды қарайтын арнайы, ерекше механизм қалыптасты және ол «халықаралық коммерциялық арбитраж» деген атқа ие болды. Тараптар еркімен құрылған арбитраж шартты түсіндіру және орындау мәселелеріне байланысты дауларды жалпы құзыреті бар соттардың қарауынан алады. «Халықаралық коммерциялық арбитраж» термині келесідей жағдайларда: біріншіден, коммерциялық дауларды қараудың механизмі ретінде, екіншіден, осындай дауларды қарау үшін құрылған органды белгілеу үшін, үшіншіден, нақты дауды шешетін төрешілердің құрамын анықтау үшін қолданылады. Соңғы екі жағдайларда қосымша «арбитраждық сот» терминін қолданады. «Арбитраждық сотпен» «аралық сот» терминдері тең мағыналығы. Әр түрлі мемлекеттердің ұйымдары мен фирмалары арасындағы сауда және басқа экономикалық қатынастар саласындағы пайда болатын дауларды қарайтын аралық соттардан халықаралық құқықтың субъектілері болып табылатын мемлекеттер арасындағы дауларды шешетін аралық соттарды айыру керек. Сонымен қатар, шетелдік элементпен күрделенген құқықтық қатынастарға байланысты дауларды қарайтын аралық соттарды мемлекет ішіндегі шаруашылық ұйымдары арасындағы дауларды шешетін аралық соттардан айыру қажет. Мысалы, «РФ сот жүйесі туралы» Федералды Конституциялық заңына сәйкес, Ресейдің сот жүйесіне РФ Жоғарғы Арбитраждық соты, округтердің федералды арбитраждық соттары, РФ субъектілерінің арбитраждық соттары федералды арбитраждық соттардың жүйесін құрайды. Бұл соттар негізінен мемлекет ішіндегі шаруашылық ұйымдары арасындағы дауларды шешу үшін құрылған. Халықаралық коммерциялық арбитраж- тұрақты әрекет ететін немесе белгілі бір іске байланысты құрылған, негізгі мақсаты халықаралық коммерциялық дауды белгілі іс жүргізу нысанында тараптарға міндетті болатын шешімді шығару арқылы мәні бойынша қарайтын аралық сот болып табылады. Арбитраждың мәні оның аралық табиғатында жатыр, яғни дауласушы тараптардың келісімі негізінде құрылады және олардың тікелей қатысуымен және бақылауында болады. Мұндайда арбитраж соттары қандай да бір мемлекеттің сот жүйесі органдарын білдіретін мемлекеттік соттарға қарама-қарсы институт болып табылады. Халықаралық коммерциялық арбитраж коммерциялық сипаты бар дауларды шешеді, яғни азаматтық-құқықтық және сауда мәмілелерінен сондай-ақ шетелдік элементпен күрделенген қатынастардан туындайды. Арбитраждың халықаралық жеке құқық ғылымындағы құқықтық табиғаты туралы және оның юрисдикциялық органдар жүйесіндегі алатын орны туралы көп пікір айтылды. Осы мәселеге байланысты Ануфриева Л.П. 3 көзқарасты айырып көрсетеді: 23 жүктеу/скачать 2,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|