Анализ рынка ценных бумаг предприятия

 

 

309 

көздерін  іздеу  қажет.  Олардың  арасынан  бәсекеге  қабілеттілікті  арттыру,  отандық  өнім  өндірісін  және  ішкі 

және сыртқы нарықтарда сатуды кеңейту. Ал бұл  жаңа технологиялық өзгерістерсіз мүмкін емес. 

Негізгі  сөздер:  модернизация,  тенденция,  ақпараттық-коммуникация  жоғарғы  технология,  инновация, 

компьютерлі интеграция. 

Annotation. Economy on today's a day is again restored came phase. Impulsive ended development, gave that 

highly  macroeconomic  but,  when  comparatively  talk.  Necessary  to  search  that,  internal  source  economic  height. 

Competitiveness to increase from them, home production of goods and inwardly and to realize, when external consider, 

to extend. Not and these  new technological changes maybe. 

 

Қазіргі  кезде  әлемде  және  отандық  экономикада  терең  әлеуметтік-экономикалық  өзгерістер 

орын  алуда.  Аталған  өзгерістер  экономикалық  парадигманың  өзгеруіне  қажетті  тарихи 

алғышарттарды қалыптастырды. Ұзақ уақыт бойы қоғамдық әл-ауқат көздері алдымен материалды-

техникалық  базаның  қалыптасуы  тұрғысында  қарастырылады,  ал  елдің  даму  деңгейі  материалды 

өндіріс көлемін арттыру қарқындарымен анықталады. Экономикалық ғылымдар және экономикалық 

тәжірибесі  көрсеткендей  инновациялық  дамуда  жаңа  технологиялар  экономиканы  тиімді 

модернизациялауды қамтамасыз етеді. Қазіргі кезеңде технологиялардың дамуына тән тенденциясы 

технологиялық жүйелердің қайта құрылуы мен интеграциясы болып табылады. Олар өз кезегімен әр 

салада тым күрделі, кең және тым мамандырылған. Әрқашанда адам қуатты технологияны басқара 

алмау жағдайының тәуекелі бар. 

Осыған сүйеніп техникалық дамудың келесідей бағыттары болжамданады: 

1)  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды  пайдаланумен  және  автоматтандырылған 

жабдықтардың  (өңдеу  орталықтарының,  икемді  өндірістік  модульдердің,  икемді  өндірістік 

жүйелердің және т.б.) негізінде құрылған өндірістерді қолдануды кеңейту; 

2)  ірі өндірістік сипаты бар салалар үшін шығындарды төмендетіп, өндірісті елеулі арттыруда 

өңдеу  талаптарына  бейімделудің  өңдеуші  орталықтар  құрылады.  Мұндай  салаларда  арнайы 

жабдықтарды қолданудың елеулі дәрежесі тоқтатылады; 

3)  өңдеуші  мәшінелердің  құрылымындағы  тиімді  өзгерістер  орын  ауыстыруда,  осі  бойынша 

үдеуіде, шпиндель айналымының жиілігінде, шапшаңдату мен тежеу уақытынан, құрал мен өңделетің 

бөлшектің  орын  ауыстыру  тездігінде  байқалуға  тиіс.  Станоктардың  тез  жұмыс  істеуніе  сызықтық 

жетектерді,  жаңа  материалдарды,  сызықтық  подшипниктерді,  лазерлік  жүйелерді,  жылдамдық 

аутқуын жөндеу үшін байланыс датчиктерін қолданудың арқасында қол жеткізуге болады; 

4)  келешектің станоктары өндірістің қоршаған ортаны қорғау, ресурстарды екінші реттік қайта 

өңдеу сияқтыжаңа талаптарына сай болады. Құралдардың жаңа түрлерінен (синтетикалық алмаздар, 

керамиканың жаңа түрлерін, құрамында кобальты бар болат) өндіу дамиды. Бөлшектерді жасаудың 

дәстүрлі емес технологоиялары (мысалы, арқылы жасау) дамы маңызды болады; 

5)  келешектің  станоктарына  ашық  конфигурациялы  сандық  басқару  жүйелері,  операциялық 

жүйелер мен графикалық интерфейсті үш өлшемді бавғдарламаларды қолдану анықтаушы әсер етеді. 

Басқару жүйелері өндіріс жағдайнына бейімделді   және жоғарғы тиянақтылықты қамтамасыз етуде 

аппараты бөліктің және математикалық қамсыздандырудың жоғары икемділігіне ие болады; 

6)  болашақтағы  күрделі  жабдықтарда  жұмыс  істеу  үшін  жоғары  мамандалған  қызметкерлер 

керек, ал ол арнайы шаралар кешенін қажет етеді. 

Қазіргі  даму  кезеңінде  негізгі  мақсаттарының  бірі  жоғары  технологияларының  жетістіктерін 

қолдану,  күрделі  ғылыми  өнімдерді  құру  болып  табылады.  Икемді  өндірістік  жүйелерді  өндіруге 

байланысты  маңызды  ұйымдастырушылық  техникалық  шешімдер  2000  жылдың  басынан  бастап 

компьютерлі интеграцияланған өндірістер көзделді. Олар бұйымның өмір сүру циклінің: маркетинг, 

бұйымды  құру,  технологиялық  процестерді  құру,  материалды  қамсыздандырылуы  мен  өндірісін 

дайындау, өнімді жасап шығару, оны өткізу, икемді өндірістік жүйелерді  іске кірісітіру процесінде 

қызмет ету мен пайдаланудан шыққаннан кейін жоюдың барлық мәселелерін шешеді. Компьютерлі 

интеграцияланған  өндірістер  үш  ерекшекліктерімен  сипатталады.  Біріншіден,  бұл  икемділік.  Яғни, 

жабдықтардың минималды тоқтап тұруымен, өнімнің тұрақты сапасы мен оның нарық жағдайында 

бәсекеге  қабілеттілігін  қамтамасыз  ете  отырып  бұйымның  бір  түрінен  екіншісін  өндіруге  көшудің 

мүмкіндігі.  Екінші  ерекшелік  –  ақпараттық  технологиялар  негізінде  интеллекуалды  есептерді 

шешетін,  функционалдаудың  оптималы  режимін  таңдайтын,  кемшіліктерді  тауып,  оларды  жоятын 

және т.б. мүмкіндіктері бар «ойлайтын» мәшінелердің жаңа класы. Үшіншісі - өндірісті, маркетингті 

және  өндірісті  дайындауды  (конструкторлық  және  технологиялық)  ұйымдастыратын  күрделі 

интеллектуалды процестерді автоматтандырылыған түрде жүргізу.  

Компьютерлі  интеграцияланған  өндірістердің  артықшылықтары  оларды  әр  түрлі  бұйымдарда 

жасау  үшін:  мәшіне  құрылысы  мен  өнеркәсіптік  роботтарды  жасау  және  жеңіл  өнеркәсіпте 

 

 

310 

қолданудың  кең  аясын  алдын-ала  анықтады.  Экономиканың  көптеген  салаларында  компьютерлі 

интеграцияланған  өндірістер  құрудың  халықаралық  тәжірибесі  әдістемелік  бағыттары  бойынша, 

ақпараттық  ағымдарда  құру  қағидалары  мен  материалды  ағымдарды  ұйымдастыру  бойынша  бұл 

өндірістердің көп ұқсастықтары бар. Бұл жаңа қорларды игеру процесінде негізгі қорлардың шығып 

кетуі  мен  сериялық  бұйымдардың  өркендеп  жаңаруымен  байланысты.  Кәсіпорындардың 

инновациялық қызметі нарықтық экономика жағдайында ерекше мәнге ие болды. Өндірілген өнімде 

тек  сандық  және  сапалық  өзгерістер  болып  қоймай,  адам  еңбегінің  мазмұнының  өзі  өзгереді.  Ал 

бұдан  кейін  жеке  тұлғаның  да,  бүкіл  қоғамның  да  өмірінде  өзгерістер  болады.Ең  алдымен  бұл  – 

маманның квалификациясының өзгеруі, оның жауапкершілігінің артуы, себебі жұмысшының еңбегі 

инженер  еңбегіне  теңеледі.  Компьютерлі  интеграцияланған  өндірістер  құру,  ақпараттық  және  жаңа 

өндірістік  технологияларды,  сонымен  қатар  еңбекті  ұйымдастырудың  жаңа нысандарын  ендіру  тек 

өндіріс  өнімділігі  мен  тиімділігінің  артуына  ғана алып  келмей,  адамның  еңбегінің  шығармашылық 

бастау  рөлінің  өсуіне  көмектеседі.  Нарықтық  экономика  жағдайында  инновациялық  қызметін 

тиімділігін  талдау  қиындайды  және  көп  сатылығын  білдіреді.  Қолданылатын  техникалық  және 

технологиялық шешімдердің  үнемділігі өндірістің  мүмкіншілігімен тығыз байланысты. Өндірістің  

технологиялық    деңгейінің    ең  үлкен    дәрежесі  технологиялық    әдістік    заттарға    технологиялық  

қарқындылық және технологиялық  басқарылатын үрдістерге  оның  бейімделуі ұйымдық деңгейіне 

ә

сер етуіне байланысты болады.  

Қазір біздің еліміз стратегиялық таңдау алдында тұр. Бұл таңдау оның онжылдықтар тағдырын 

шешеді.  Мұндай  таңдаудың  қажеттігі  ішкі  және  сыртқы  факторлармен  шартталған.  Бүгінгі  таңда 

экономика  қайта  қалпына  келу  фазасына  келді.  Бірақ  жоғары  макроэкономикалық  берген  даму 

импульстері  салыстырмалы  айтқанда  таусылды.  Экономикалық  өсудің  ішкі  көздерін  іздеу  қажет. 

Олардың арасынан бәсекеге қабілеттілікті арттыру, отандық өнім өндірісін және ішкі және сыртқы 

нарықтарда  сатуды  кеңейту.  Ал  бұл  технологиялық  өзгерістерсіз  мүмкін  емес.  Ал  бұл  қазір 

күрделеніп келе жатқан мәселелерді шешудің амалы. Егер еліміз бұл процеске қосылудан бас тартса, 

ол  әлемдік  ғылыми-техникалық  прогрестен  артта  қалып,  қуатты  жоғары  технологиялы  шетелдік 

трансұлттық  компаниялар  үшін  табиғи  шикізат  пен  өткізу  нарығының  көзі  ретінде  бақылауынан 

тәуелді болуы ықтимал. Дамыған елдер тәжірибесі бойынша тек қана нарықтық принциптер негізінде 

материалдық-техникалық базаның қалыптасуы мүмкін емес. Елдегі инновациялық даму мемлекеттің 

араласуынсыз  оң  нәтиже  бермейді,  сондықтан  инновация  мен  инвестиция  мемлекеттік  реттеудің 

оьбектісі болып табылады.  

Көптеген дамушы елдер табиғи ресурстарға бай бола тұра, тұрақты дамуға қол жеткізе алмады. 

Қысқа мерзімде шикізат экспорты бұл елдердің мемлекеттік қазынасына табыс әкеліп, тұрғындардың 

ә

л-ауқатын  көтереді.  Алайда,  уақыт  өте  келе  жоғары  табыс  экономиканы  құлдыратады,  яғни 

мемлекетті шикізат экспортынан және оның рыноктағы жағдайынан тәуелді етіп, шикізатты аз қажет 

ететін  жаңа  саланың  дамуын  ынталандырмайды  және  шикізатты  күндердің  күнінде  таусылатынын 

еске алсақ, бұл мәселенің қаншалықты маңызды екенін түсінеміз. Дәл осы жағдайдан шығудың бірақ 

жолы бар, ол – жоғары технологиялық өндірісті дамыту. 

            

Ә

ДЕБИЕТТЕР 

1.  М. Тодоро « Экономическое развитие» - Москва 1995 г. 

2.  Оразәлі Сәбден. XXΙ ғасырға қандай экономикамен кіреміз. – Алматы 1997ж. 

3.  Баймұратов О. Национальная экономическая система. – Алматы 2001г. 

4.  Елемесов Р.Е. Переходная экономика: проблемы методологии и теории. – Алматы 1998г. 

5.  Шеденов У.К. Региональные аспекты комплексного развития экономики РК в условиях перехода к 

рыночным отношениям / Вестник КазГУ. Серия экономическая. 1999г.№17  

6.  Мамыров Н.К. Ихданов Ж. Государственное экономики в условиях Казахстана. – Алматы 1998г. 

     

REFERENCES 

1.  M. Todoro " Economic development"is Moscow 1995 year 

2.  O. Sabden  ХХI century we call on what economy. Almaty 1997y. 

3.  O.Baimuratov   National economic system. Almaty  2001y. 

4.  R.E.Elemesov  Transitional economy: problems ofmethodology and theory. Almaty1998y. 

5.  U.K.Shadenov  

Regional aspects of complex developmentof economy of RK in the conditions of passing to the marketrelations. Series 

economic.1999y. 

6.  N.K.Mamirov,Zh.Ihdanov.State economies in theconditions of Kazakhstan. Almaty1998year. 

 

 

 

 

311 

Курманбаева Н.Н. 

Экономическая эффективность и развитие новыз технологических производств 

Резюме.  В  статье  рассмотрены  новые  техники  и  технологии  в  отрасли  производства  Республики 

Казахстана  их  ни  достижения  совершенству  через  материальный  ресурсом.  Были  изучены  компьютерный 

интеграция в производстве, а также развитие человеческое труд в  творчестве.   

Ключевые  слова:  модернизация,  тенденция,  информационный-коммуникация  высокие  технология, 

инновация, компьютерное интеграция. 

 

Kurmanbayeva NN 

Economic efficiency and technological development novyz productions 

Summary. In the article considered new techniques andtechnologies in industry of production of Republic ofKa

zakhstan their not achievements to perfection throughmaterial a resource. Were studied computer integration in aproduc

tion, and also development is human labour in work. 

Keywords:  modernisation,  tendency,  informative –communication  high  technology,  innovation, 

computerintegration. 

 

 

 

УДК 331.101.2. 

 

Оржанов Н., Мухамедгалиева О.К. 

Казахский национальный технический университет им. К.И.Сатпаева, 

г. Алматы, Республика Казахстан 

оnalgul8@mail.ru 

 

ВЛИЯНИЕ БЕЗРАБОТИЦЫ НА ЭКОНОМИКУ КАЗАХСТАНА 

 

Аннотация. Безработица - одна из самых больших и трудноразрешимых проблем. В основном, задачу 

защиты занятости граждан приписывают к обязанностям государства. Но, к сожалению, государство не может в 

полной мере выполнить эти  обязанности. В этом докладе мы рассмотрим причины данной  проблемы и пути 

решения.  

Ключевые 

слова: 

уровень 

безработицы, 

скрытая 

безработица,слои 

населения,карта 

занятости,образование 

 

 «Высокий уровень безработицы в сочетании с несвоевременными выплатами пенсий и зарплат 

вызваны  главным  образом  проблемами  экономики,  отсутствием  финансового  капитала  и  слабыми 

стратегиями  в  их  решении.  Отсутствие  эффективных  программ  реформирования  аграрного  и 

социального  секторов  (здравоохранение,  образование,  наука  и  др.)  и  сокращению  бюджетных 

ассигнований  в  критических  условиях  переходного  периода  привели  к  ухудшению  состояния  и 

стагнации этих жизненно важных сфер». 

Как  сообщило  Агентство  РК  по  статистике,  численность  безработных  в  Казахстане  в  ноябре 

2013 года составила 468,1 тыс. человек, уровень безработицы – 5,2% (в октябре – 5,2%). 

Согласно статданным, на конец ноября в органах занятости Министерства труда и социальной 

защиты  населения  РК  официально  были  зарегистрированы  44,2  тыс.  человек  (без  учета  лиц, 

включенных  в  состав  участников  «Дорожной  карты  занятости-2020»).  Доля  зарегистрированных 

безработных составила 0,5% от экономически активного населения (в ноябре 2012 года – 0,5%). 

По оценке, уровень скрытой безработицы в отчетном периоде составил 0,5% от экономически 

активного населения. 

В экономике РК в ноябре этого года были заняты 8,6 млн человек. Относительно аналогичного 

периода прошлого года их численность увеличилась на 117,1 тыс. человек, или на 1,4%. Численность 

наемных работников составила 6 млн человек (69,5% от общего числа занятых). 

Понятно,  что  одной  из  самых  сложных  проблем  является  безработица  среди  молодежи.  Рост 

безработицы именно среди этой категории населения резко снижает привлекательность Казахстана, 

вынуждает молодежь уезжать за границу. 

Так  в  чем  же  заключаются  истинные  причины  массовой  (скрытой,  неофициальной) 

безработицы в РК: 

1.  Многие  грешат  на  образование  то,  что  учебные  заведения  (ВУЗы,  колледжи,  ПТУ)  стали 

готовить неквалифицированные кадры, в результате чего выпускники не могут найти работу. Но не 

всё  так  просто.  Можно  согласится  с  тем,  что  учебные  заведения  готовят  теоретиков,  не  уделяя 

внимание практике, но не всё зависит от них. Нет сознания у самих абитуриентов, они не знают чем 

 

 

312 

будут заниматься (какую работу выполнять) после получения специальности (квалификации). Вот и 

получается, что выпускник ВУЗа найдя работу понимает, что это не то дело, которым он хотел бы 

заниматься  всю  жизнь,  и  идет  осознанно  снова  в  ВУЗ  получать  второе  высшее  образование 

(например, бухгалтер понимает, что ему придется сидеть целый день за компьютером). Существует 

много учебных заведений, которые просто штампуют некачественных специалистов – это и филиалы 

учебных  заведений,  наличие  у  них  заочной  формы  обучения,  коррупция  в  них,  тем  самым 

дискредитируя  статус  «Высшее  образование».  Таким  образом,  обладание  дипломом  о  высшем 

образовании  (хоть  и  красным)  не  гарантирует,  что  выпускник  найдет  работу  (хоть  какую-нибудь, 

даже не по специальности). 

Чрезмерная опека родителями своих детей. Родители не дают совершеннолетним детям стать 

самостоятельными, не разрешают работать на полставки (подрабатывать) во время учебы в ВУЗе и 

т.д. 

2. Всё-таки мы получаем отголоски кризиса 90-х годов прошлого века, когда родители попали 

под  сокращения,  им  не  платили  зарплату  вовремя,  в  результате  чего  они  были  вынуждены  пойти 

заниматься  собственным  делом,  торговать  на  рынке.  Поэтому  они  не  могут  помочь  своим  детям 

после  окончания  учебы  найти  работу,  т.к.  сами  не  работают  по  специальности,  нарушалась 

преемственность. 

3.  Работодатели.  Быстро  меняющийся  мир,  высокий  темп  жизни,  технологии,  конкуренция, 

вынуждают  работодателей  изначально  устремляться  на  оптимизацию  персонала,  высокую 

производительность  и  эффективность,  забывая  о  морально-нравственных  обязательствах.  Поэтому 

они не хотят брать на работу людей после 40 лет, женщин (из-за того, что они могут уйти в декрет), а 

набирают неопытных (в большинстве своем малограмотных) молодых людей, выжимают из них все 

соки,  увольняют  их  без  проблем  под  выдуманной  причиной,  увольняют  людей,  которые  часто 

выходят на больничный. 

4. Последняя основная причина – это же конечно потребность в тех или иных специалистах на 

рынке труда. У абитуриентов (молодых людей) резко изменились ценности с морально-нравственных 

на  материальные.  Все  хотят  ничего  не  делать  и  получать  за  это  большие  деньги,  стать  большими 

начальниками  (давать  указания  другим  что  и  как  делать).  Поэтому  и  выбирают,  как  они  считают, 

престижные  специальности,  такие  как  таможенное  дело,  банковское  дело,  финансы  и  кредит, 

экономика  и  менеджмент,  переводческое  дело,  юридическое  право,  но  рынок  труда  давно 

перенасыщен работниками этой специализации. Все кто не поступил на престижные специальности, 

поступают на медицинские, педагогические специальности и начинают отрываться на наших детях в 

школах,  пытаясь  сорвать  злость,  что  у  них  такая маленькая  зарплата.  Есть  конечно  люди,  которые 

идут по призванию в эти сферы жизни. 

Сейчас идут частые дебаты по поводу того, какой подход для решения проблемы безработицы 

нужен.  Для  выхода  из  кризисной  ситуации  и  подъема  производства  необходимо  активное  участие 

государства. Если оно этим не займется, то кто тогда будет поднимать экономику? Но государство 

должно ограничить свое влияние в меру. Это как? Просто поощрять отечественного производителя. 

Наши организации и предприятия сейчас душат огромными налогами, из-за чего, и увеличиваются 

издержки на производство – что вынуждает предприятий сокращать численность своего персонала. 

Проблему  отсутствия  научно-технических  достижений  можно  решить  путем  активного 

финансирования в области научных разработок. Национальная Академия Наук Республики Казахстан 

имени  Сатпаева  на  данный  момент  располагает  отменными  кадрами,  которые  ценятся  даже  за 

рубежом, но почему-то наше правительство закрыло глаза на их проблемы. У многих других более 

мелких научно-исследовательских институтов также одна проблема – отсутствие средств, а сколько 

можно было бы достигнуть, если бы им предоставили свободу действий. 

 

ЛИТЕРАТУРА 

1.  Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 28.02.2007 

2.  Послание Главы государства Нурсултана Назарбаева народу Казахстана от 17.01.2014 

3.  Стратегическая программа "Казахстан 2030".Постановление Правительства Республики Казахстан от 

14 апреля 2010 года №308 

4.  Баринова М. Малый бизнес решит большие задачи, если получит реальную поддержку// Человек и 

труд. - 1996  

5.  Мировая экономика. Экономика зарубежных стран. Учебник / Под ред. д-ра экон. наук, проф. В. П. 

Колесова и д-ра экон. наук, проф. М. Н. Осьмовой. – 3-е изд. – М.: Флинта: Московский психолого-социальный 

институт, 2001 

6.  Налоговые системы зарубежных стран. СНГ. - М.: Гелиос АРВ, 2002 

 

 

313 

7.  Власов В. Кто поможет безработному?// Профсоюзы. - 1996. 

8.  Журнал Эксперт Казахстан  №1-4 от 19-26.01.2014 

9.  Газета "Новое поколение" от 06.12.2013 г. 

10.   Международный казахский сервер kazakh.ru 

11.  Форум казахстанского налогоплательщика  bb.f2.kz 

12.  Деловой портал Kapital.kz 

 

REFERENCES 

1.  Message  from  the  President  of  the  Republic  of  Kazakhstan  Nursultan  Nazarbayev  to  the  people  of 

Kazakhstan from 28.02.2007 

2.  Message of President Nursultan Nazarbayev to the people of Kazakhstan from 01.17.2014 

 

3.  Strategic Program 

 

 "Kazakhstan-2030". Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan on April 

14, 2010 № 308

 

4.  BARINOVA M. Small Business solve big problems if it gets real support / / Man and labor. - 1996 

5.  The world economy. S economy arubezhnyh countries. Textbook / Ed. Dr. ehkon. Sciences, prof. VP Kolesov 

and Dr. ehkon. Sciences, prof. MN Osmova. - 3rd ed. - M. Flint: Moscow psycho-social institution, 2001 

6.  Tax systems of foreign countries. CIS. - M.: Helios ARV 2002 

7.   Vlasov Q. Who will help the unemployed? / / Unions. - 1996. 

8.  Magazine   Expert   Kazakhstan   № 1-4 from 19-26.01.2014 

9. The newspaper "The New Generation" from 06.12.2013, the 

10.  International Kazakh server kazakh.ru 

11.  Forum Kazakh taxpayer   bb.f2.kz 

12. Business portal Kapital.k z 

жүктеу/скачать 37,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: