Мәселені берілген тақырып аясында нақты дәлелдемелермен шешу, өзіндік тұжырымдардың берілуі – 10 балл;
Ұсынылған тезистердің сауатты дәлелдемелермен дәйектелуі, түрлі көзқарастардың берілуі, мәселеге қатысты дәйексөз, сандық деректер, ғылыми мәліметтерді қолдану мен дереккөздерді рәсімдеу талаптарының сақталуы – 10 балл;
Ұғымдар мен құбылыстарды талдау кезінде салыстыру мен жинақтау тәсілдерін қолдана алу қабілеті, ойлау ерекшелігі, күтпеген пікір немесе сауал туындауына ықпал ету, пікірдің шынайылығы – 10 балл;
Мәтінде қазақ тілінің лексикалық, фразеологиялық, грамматикалық және стилистикалық нормалары, орфография мен пунктуация ережелерінің сақталуы – 10 балл.
Критериймендескрипторларүлгісі
Критерийлер
Дескриптор
Тақырыпты түсінуі
Тақырыпқа қатысты түсініктерді анық және толық қарастыра алады.
Тақырыпқа сай түсініктерді орынды қолдана алады.
Ойын нақты жеткізе біледі.
Тезисті тақырыпқа сәйкес бере алады.
Жалпы мазмұндау формасының тақырыпқа сәйкестігі.
Эссенің жазылу құрылымдарының сақталынуы
Бөлімдерді талапқа сай құра алады. Әр бөлімге қатысты негізгі
түсініктерді орнымен қолдана алады.
Тақырыпты ашу, мәселені шешу жолдарын жан-жақты
ойластырып, ұстанымын дәлелді қорғай алады.
Мәселеге байланысты өзіндік пікірін, көзқарасын, аргументтерді
сауатты жеткізе алады.
Әр бөлімде логикалық реттілік пен бірізділікті сақтай біледі.
Эссені қорытындылау тұжырымы мен ой түйінін талапқа сай
қорытындылай алады.
Мәтін логикасы мен ой толғау сауаттылығы
Ой жүйелілігі мен нақтылығын сақтай алады.
Дәлелдерді нанымды бере алады.
Тезис аргументтерінің дәлдігі қадағаланады.
Әртүрлі көзқарасты салыстырып, өзіндік ой тұжырымын ұсына алады.
Тақырыпқа сәйкес жазу стилін (баяндау, дәлелдеу, сипаттау,
өзіндік ой толғау ерекшеліктерін) ұтымды таңдай біледі.
Жұмыстың орындалу сауаттылығы
Орфографиялық және пунктуациялық талаптарға, стилистикалық
нормаларға сәйкестігі.
Сөздік қоры мен көркемдегіш құралдарды қолдана алу.
Лексикалық, грамматикалық нормаларды сақтай алу.
Сөз санының дәлдігі, сөз бен ойдың қайталанбауы.
Ойдың логикалық бірізділігін сақтау үшін сөз оралымдарын
(қыстырма сөз, шылау), терминдерді сауатты қолдана білу.
Сыни ойлау, ой тұжырымдау шеберлігі
Тақырыпқа қатысты сыни талдау жасай білу.
Салыстырып, ой жинақтап, сыни сараптама жасай білу.
Сыни пікірін нақты тұжырымдай білу.
Өзіндік көзқарасы мен пікірін негіздей білу.
Ойын қорытып, шешім, ұсыныс, түйінді тұжырым ретінде ұсына
алу.
